Ostropest plamisty to wspaniałe zioło lecznicze, znane ze swojej zdolności do ochrony wątroby przed uszkodzeniami, a także poprawy jej podstawowych funkcji. Uznawane jest za jedną z podstawowych roślin przydatnych do detoksykacji organizmu. Jego podstawową substancją aktywną jest sylimaryna, pozwalająca często wspomóc także leczenie dermatologiczne.
Coraz liczniejsze źródła podają, że bogaty w sylimarynę ostropest plamisty może skutecznie wspomagać leczenie zapalenia skóry, egzemy i wyprysków. Badania wykazują bowiem, że często przyczyną problemów dermatologicznych jest znaczna ilość toksyn w organizmie. Dzięki wykorzystaniu ostropestu do detoksykacji można wpłynąć na zmniejszenie niepokojących objawów chorobowych skóry, a kluczową substancją jest zawarta w nim sylimaryna.
Ostropest plamisty jako cenna roślina lecznicza
Ostropest plamisty należy do rodziny astrowatych i pochodzi z Południowej Europy oraz Azji. Mimo, iż przez wiele lat uznawany był jako chwast, obecnie coraz częściej spotyka się uprawy tej rośliny, również w Polsce.
Chociaż ostropest plamisty może być spożywany jako jeden z roślinnych składników żywności, jest znacznie bardziej znany jako lecznicze zioło do ochrony i regeneracji wątroby. Prawie każda część ostropestu może być jedzona jako substytut warzyw, najczęściej takich jak karczochy czy szpinak. Z drugiej strony tylko dojrzałe nasiona rośliny stosowane są jako tradycyjny środek leczniczy.
Główny składnik aktywny ekstraktu z nasion ostropestu plamistego znany jest jako sylimaryna. Poza nim ostropest zawiera również cenne kwasy tłuszczowe. Sama sylimaryna zasadniczo nie jest jednym związkiem, ale raczej kompleksem związków fenolowych, flawonoidów i lignanów.
Podstawowe składniki sylimaryny:
- sylibina,
- sylibina B,
- izosylibiny,
- izosylibiny B,
- sylikrystyny,
- isosilychristin,
- silydianin,
- taksyfoliny.
Powszechnie stosowanym rodzajem sylimaryny jest silibin, który zawiera w równych ilościach tylko sylibinę A i B.
Większość badań, dotyczących właściwości leczniczych ostropestu plamistego, bazuje na stosowaniu związku sylimaryny. Zwykłe dawki stosowane w tych badaniach klinicznych to ilości pomiędzy 400 mg a 500 mg dziennie. W takich dawkach wyciąg z ostropestu jest bezpieczny i dobrze tolerowany przez ludzki organizm. Podczas leczenia zapalenia wątroby stosowano jednak wyższe dawki, wynoszące do 1200 mg dziennie.
Ze względu na swoje działanie ochronne dla wątroby, większość zastosowań leczniczych ostropestu obejmuje zdolność do detoksykacji i podtrzymania funkcji tego ważnego organu. Pozytywny wpływ na zdrowie wynika także z jego właściwości przeciwutleniających i przeciwzapalnych.
Zioło ostropestu badano również pod kątem zdolności do obniżania poziomu cholesterolu we krwi i zmniejszania oporności na insulinę u chorych na cukrzycę typu 2, a jego działanie przeciwnowotworowe w leczeniu raka sutka, raka trzustki i raka szyjki macicy.
Zawarta w ostropeście plamistym sylimaryna a zdrowie wątroby
Kluczem do zrozumienia korzyści z działania ostropestu dla skóry jest zrozumienie jego pozytywnego wpływu na wątrobę. Poniżej przedstawiamy najważniejsze czynniki składowe działania ochronnego dla wątroby i pomocy w detoksykacji organizmu.
Stabilizacja błony komórkowej wątroby
Aktywne składniki ostropestu niwelują zmiany w błonach komórek wątroby. Zasadniczo, oczyszczają komórki z toksyn i zapobiegają przedostawaniu się toksyn do wątroby, co pozwala jej dobrze funkcjonować. Ponieważ wątroba może łatwo być przytłoczona znaczną ilością toksyn, ostropest plamisty służy jako regulator toksyn obsługiwanych przez wątrobę. Oznacza to, że skutecznie spowalnia tempo, w którym toksyny są przetwarzane przez wątrobę, umożliwiając w ten sposób na jej wydajniejsze działanie i optymalne pozbywanie się szkodliwych związków z organizmu.
Wykazanie tej właściwości ostropestu oparto na ponad 200 przypadkach zatrucia grzybami. Badania ujawniły fakt, że dodanie sylibiny zwiększa wskaźnik przeżycia przy tym typie zatrucia. Najlepsze wyniki uzyskuje się podając sylibinę tak szybko, jak to tylko możliwe.
Neutralizowanie wolnych rodników
Jako cenne źródło przeciwutleniaczy, ostropest plamisty pomaga skutecznie neutralizować w organizmie szkodliwe wolne rodniki. Chroni tym samym wątrobę przed uszkodzeniem oksydacyjnym. Jednakże, działanie antyoksydacyjne ostropestu wykracza poza ten niezwykle ważny organ wewnętrzny. Zioło to może również zapobiegać uszkodzeniom innych narządów, takich jak jelita czy skóra.
Stymulowanie aktywności enzymów wątrobowych
Cenną właściwością antyoksydacyjną ostropestu plamistego jest jego zdolność do zwiększania poziomów enzymów przeciwutleniających, takich jak dysmutaza ponadtlenku i glutation. Badania pokazują, że sylimaryna może podnieść poziom dysmutazy ponadtlenkowej w wątrobie nawet o 50%. Poza wątrobą, sylimaryna również podnosi poziom tego enzymu antyoksydacyjnego w czerwonych i białych krwinkach. Podniesienie poziomu enzymów antyoksydacyjnych pomaga neutralizować wolne rodniki, które powodują uszkodzenia różnych narządów, w tym wątroby. Badania wskazują również, że zioło to może zwiększyć działanie ważnych enzymów wątrobowych, takich jak aktywność aminotransferazy alaninowej i transaminazy asparaginianowej.
W jednym z badań, przy 30 dniach stosowania wyciągu z ostropestu, znacznie wzrosły funkcje wątroby w grupie pacjentów, którzy doświadczyli długotrwałej ekspozycji na działanie chemikaliów przemysłowych.
Regeneracja komórek wątroby
Ostropest plamisty może pomóc w naprawie uszkodzonych komórek wątroby, a także wspierać tworzenie nowych. Oznacza to, że skutecznie leczy komórki wątroby, nawet, jeśli są uszkodzone przez toksyny i szkodliwe wolne rodniki. Może także pomóc zastąpić komórki wątroby nowymi.
Aby zastąpić utracone komórki wątroby, ostropest plamisty stymuluje syntezę białek. Badania wykazują, że właśnie sylibina jest głównie odpowiedzialna za ten wzrost, gdyż stymuluje polimerazy RNA I, enzymu niezbędnego do transkrypcji DNA i wytwarzania białek. Białka wyprodukowane z tej stymulacji mogą być stosowane do tworzenia nowych komórek wątroby, jak i jej enzymów. W jednym z badań sylibina zwiększała syntezę białka o 25%.
Połączony efekt naprawy i wytwarzanie komórek wątroby jest odpowiedzialny za skuteczność ostropestu w leczeniu przewlekłych chorób wątroby, takich jak marskość wątroby, zatrucia i ciężkie stany zapalne.
Ostropest plamisty na egzemy i problemy dermatologiczne
Poprzez poprawę funkcji wątroby, ostropest plamisty może pomóc w leczeniu chorób skóry, takich jak egzema. To dlatego, że wątroba i skóra są głównymi narządami regulującymi poziom toksyn w organizmie. Dlatego też, gdy wątroba jest uszkodzona i nie może skutecznie usunąć z organizmu toksyn, większość z tych toksyn jest wydalane przez skórę.
Po drodze toksyny uszkadzają dolne warstw skóry i tworzą idealne środowisko dla rozwoju patogenów. Tworzy to cykl infekcji i stanów zapalnych, które prowadzą do dermatologicznych objawów egzemy, takich jak świąd, czy suchość skóry. Gromadzenie się toksyn w organizmie może również wpływać na inne narządy ciała i ogólny metabolizm organizmu.
Oprócz tego, że porowata skóra jest otwarta na działanie czynników chorobotwórczych i toksyn, uszkodzenie wątroby może mieć również wpływ na przewód pokarmowy. Uszkodzenie błony śluzowej jelita może prowadzić do syndromu nieszczelnego jelita. Problem ten również końcu wywołuje choroby skóry, takie jak egzema.
Właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne i łagodzące ostropestu
Ostropest plamisty nie tylko zatrzymuje i odwraca uszkodzenia wątroby, ale może również zmniejszyć uszkodzenia jelit i skóry, głównie poprzez jego działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne.
Jako źródło cennych przeciwutleniaczy, zmniejsza uszkodzenia oksydacyjne, które patogeny powodują w głębszych warstwach skóry. Przez jego działanie przeciwzapalne, może zmniejszyć lokalne podrażnienia w skórze, a także w jelitach. Poprzez obniżenie stanu zapalnego w organizmie, ostropest plamisty poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego i hamuje uwalnianie cytokin, które robią więcej szkody niż pożytku.
Możliwe jest, że za ten efekt przeciwzapalny odpowiedzialna jest znaczna zawartość cennych kwasów tłuszczowych. Badania wykazały, że niezbędne kwasy tłuszczowe, takie jak kwasy omega-3 mogą wpływać na złagodzenie stanów zapalnych i są użyteczne w leczeniu wyprysków.
Dawkowanie ostropestu na egzemę i problemy skórne
Wyciąg z ostropestu plamistego jest dostępny w wielu formach, a jedną z najlepszych są kapsułki. Każda kapsułka posiada zazwyczaj 120 – 140 mg sylimaryny. Zioło ostropestu dostępne jest również w postaci herbaty leczniczej, a zasadniczo zmielonych nasion. Warto jednak przy tym pamiętać, że sylimaryna nie jest rozpuszczalna w wodzie.
Niektóre źródła wskazują, że kapsułki i herbata nie są tak skuteczne jak ostropest w ciekłych postaciach. Płynne formy ekstraktu to nalewki i oleje z ostropestu. Te postacie sprawiają, że zawarta w nich sylimaryna jest bardziej biodostępna, ponieważ łatwiej jest absorbowana przez organizm.
Większość produktów zawierających ekstrakt z ostropestu jest standaryzowana, aby zawierały 70 – 80 % sylimaryny. W leczeniu wyprysku, 200 mg takiego standaryzowanego ekstraktu należy spożywać 2 – 3 razy dziennie.
Sylimaryna alternatywnym sposobem leczenia dermatologicznego
Niektórzy specjaliści zalecają stosowanie wyciągu z ostropestu plamistego, sądząc, że zapewni on bardziej zrównoważony efekt niż suplementy sylimaryny. Inne źródła wskazują z kolei na preparaty sylimaryny jako bardziej efektywne w leczeniu egzemy. Nie ulega jednak wątpliwości, że skuteczność terapii zależy w głównej mierze od dawek, regularności stosowania oraz jakości samego surowca. Ponieważ sylimaryna jest głównym składnikiem aktywnym, a także bardzo cennym fitochemicznym związkiem ostropestu, jej czysta postać może przynieść lepsze rezultaty, przy niższych dawkach.
Warto tutaj zauważyć, że po związaniu z fosfatydylocholinami, sylimaryna jest lepiej wchłaniana i łatwiej przyswajalna, niż sylimaryny pochodzące z ekstraktu z ostropestu. Fosfatydylocholina jest składnikiem błon komórkowych i może służyć jako doskonały nośnik, który dostarcza sylimaryny do komórek wątroby. Dzięki temu, kompleks fosfatydylocholina i sylimaryna nie tylko łatwiej przechodzi przez barierę przewodu pokarmowego, ale również łatwiej wnika w błony komórkowe wątroby. Zalecana dawka kompleksu sylimaryny i fosfatydylocholiny wynosi ok 100 – 200 mg, przyjmowana 2 razy dziennie.
