Astma to stan chorobowy układu oddechowego, w którym drogi oddechowe zwężają się i pęcznieją, tworząc dodatkowy śluz. Zjawisko to może istotnie utrudniać oddychanie i wywoływać kaszel, świszczący oddech i duszność. Dla niektórych osób astma jest drobną uciążliwością, a dla innych może to być poważnym problemem, który zakłóca codzienne czynności i może prowadzić do zagrażającego życiu stanów. W niniejszym artykule przedstawiamy kompendium wiedzy na temat astmy, w szczególności jej objawów, przyczyn, ryzyka rozwoju oraz sposobów leczenia.
Astmy nie można wyleczyć, ale jej objawy można dość skutecznie kontrolować. Ponieważ jej natura często zmienia się z biegiem czasu, ważne jest, aby współpracować z lekarzem w celu śledzenia objawów przedmiotowych i podmiotowych oraz w razie potrzeby dostosować leczenie. Dostosowywane jest ono przede wszystkim względem uciążliwości objawów.
Objawy astmy
Objawy astmy mogą być różne u różnych osób. Ataki choroby mogą występować rzadko i tylko w określonych momentach czasowych – na przykład podczas ćwiczeń fizycznych lub przez cały czas. Objawy astmy obejmują głównie:
- skrócenie oddechu,
- ucisk w klatce piersiowej lub ból,
- problemy ze snem spowodowane przez duszność, kaszel lub świszczący oddech,
- gwizdanie lub świszczący oddech podczas wydechu – świszczący oddech jest częstym objawem astmy u dzieci,
- ataki kaszlu lub świszczącego oddechu, które są pogarszane przez wirusa, przeziębienia lub grypę.
Objawy prawdopodobnie nasilające się w astmie to przede wszystkim:
- symptomy stają się częstsze i bardziej uciążliwe,
- zwiększenie trudności w oddychaniu – mierzalne za pomocą szczytowego miernika przepływu, który jest urządzeniem używanym do sprawdzania, jak dobrze działają płuca,
- konieczność częstszego stosowania inhalatora dla uzyskania szybkiej ulgi.
U niektórych osób objawy astmy nasilają się w pewnych sytuacjach:
- objawy indukowane są wysiłkiem fizycznym, które mogą się pogłębić, gdy powietrze jest zimne i suche,
- astma zawodowa, wywołana przez czynniki drażniące w miejscu pracy, takie jak opary chemiczne, gazy lub pyły,
- astma indukowana alergią, wywoływana przez substancje przenoszone drogą powietrzną, takie jak pyłki, zarodniki pleśni, odpady karaluchów lub cząstki skóry i zaschnięta ślina, które są uwalniane także przez zwierzęta domowe – sierść zwierząt domowych.
Kiedy iść do lekarza?
Szukanie profesjonalnej pomocy lekarskiej jest konieczne zwłaszcza w nagłych wypadkach, ponieważ ciężkie ataki astmy mogą zagrażać życiu. Należy skonsultować się z lekarzem, aby ustalić, co zrobić, gdy objawy się nasilą i kiedy potrzeba leczenia w nagłych wypadkach. Objawy nagłej astmy obejmują:
- gwałtowne duszności lub świszczący oddech,
- brak poprawy, nawet po zastosowaniu inhalatora o szybkiej uldze, takiego jak albuterol,
- skrócenie oddechu, nawet przy minimalnej aktywności fizycznej.
Skontaktuj się także z lekarzem:
- Jeśli uważasz, że masz astmę. Szczególnie w przypadku występowania częstego kaszlu lub świszczącego oddechu, który trwa dłużej niż kilka dni lub jakiekolwiek innych objawów choroby. Wczesne leczenie astmy może zapobiegać długotrwałym uszkodzeniom płuc i pomagać w utrzymaniu schorzenia w ryzach w miarę upływu czasu.
- Jeśli wiesz, że masz astmę, skontaktuj się z lekarzem, aby zachować kontrolę na przebiegiem choroby. Dobra kontrola długoterminowa pomaga czuć się lepiej z dnia na dzień i może zapobiegać zagrażającym życiu atakom.
- Jeśli objawy astmy nasilą się należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, jeśli leczenie nie łagodzi występujących objawów lub jeśli trzeba częściej korzystać z inhalatora dla uzyskania szybkiej ulgi. Nie należy próbować rozwiązać problemu na własną rękę, przyjmując więcej leków bez konsultacji z lekarzem. Nadużywanie leków na astmę może powodować działania niepożądane i może nasilać schorzenie.
- Astma często zmienia się z czasem, dlatego należy regularnie spotykać się z lekarzem, aby omówić objawy i dokonać niezbędnych korekt leczenia.
Przyczyny astmy
Nie jest jasne, dlaczego niektórzy ludzie chorują na astmę, a inni nie, co prawdopodobnie wynika z kombinacji czynników środowiskowych i genetycznych. Co bezpośrednio wywołuje astmę? Przede wszystkim narażenie na różne czynniki drażniące i substancje wywołujące alergie (alergeny) może powodować objawy przedmiotowe i podmiotowe astmy. Wyzwalacze astmy są różne dla różnych osób i mogą obejmować:
- substancje lotne, takie jak pyłki, roztocza, zarodniki pleśni, sierść zwierząt domowych lub kał roztoczy,
- infekcje dróg oddechowych, takie jak przeziębienie,
- aktywność fizyczna – astma wywołana wysiłkiem fizycznym,
- zimne powietrze,
- zanieczyszczenia powietrza i czynniki drażniące, takie jak dym,
- niektóre leki, w tym beta-blokery, aspiryna, ibuprofen i naproksen,
- silne emocje i stres,
- siarczyny i konserwanty dodawane do niektórych rodzajów żywności i napojów, w tym krewetek, suszonych owoców, przetworzonych ziemniaków, piwa i wina,
- refluks żołądkowo-przełykowy (GERD), czyli stan, w którym kwasy żołądkowe powracają do gardła.
Astma a czynniki ryzyka
Uważa się, że wiele czynników zwiększa szanse na rozwój astmy, a wśród nich najczęściej wymienia się:
- posiadanie krewnych, takiej jak rodzic lub rodzeństwo z astmą,
- posiadanie innej choroby alergicznej, takiej jak atopowe zapalenie skóry lub alergiczny nieżyt nosa – katar sienny,
- nadwaga
- uzależnienie od palenia tytoniu,
- narażenie na bierne palenie,
- narażenie na spaliny lub inne rodzaje zanieczyszczeń powietrza,
- narażenie na wyzwalacze, takie jak chemikalia stosowane w rolnictwie, fryzjerstwie i produkcji przemysłowej.
Komplikacje chorobowe
Powikłania wynikające z astmy obejmują głównie:
- objawy, które negatywnie wpływają na sen, pracę lub zajęcia rekreacyjne,
- trwałe zwężenie oskrzeli i dysfunkcja dróg oddechowych, które negatywnie wpływa na zdolność swobodnego do oddychania,
- wizyty w izbie przyjęć i hospitalizacje z powodu ciężkich ataków astmy,
- skutki uboczne długotrwałego stosowania niektórych leków stosowanych w celu stabilizacji ciężkiej astmy.
Właściwe leczenie ma duże znaczenie w zapobieganiu zarówno krótko- jak i długotrwałym powikłaniom spowodowanym przez tę chorobę układu oddechowego.
Zapobieganie astmie
Chociaż nie ma sposobu, aby zapobiec astmie, dostosowując się do zaleceń lekarza można skutecznie unikać ataków choroby. Warto rozpisać szczegółowy plan zażywania leków i radzenia sobie ze wzmożonymi objawami. Astma to stan przewlekły, który wymaga regularnego monitorowania i leczenia. Dopasowanie i przestrzeganie właściwego leczenia może zapewnić większą kontrolę nad dolegliwościami.
Zaszczep się na grypę i zapalenie płuc – Może to zapobiec wywołaniu przez grypę i zapalenie płuc zaostrzeń objawów astmy.
Zidentyfikuj i unikaj wyzwalaczy astmy – Szereg zewnętrznych alergenów i czynników drażniących – od pyłków i pleśni po zimne i zanieczyszczenie powietrza – może wywoływać ataki astmy. Dowiedz się, co powoduje lub pogarsza objawy choroby u ciebie i podejmij kroki, aby ich unikać.
Monitoruj swój oddech – Można nauczyć się rozpoznawać sygnały ostrzegawcze o zbliżającym się ataku, takie jak niewielki kaszel, świszczący oddech lub duszność. Ponieważ jednak czynność płuc może się zmniejszyć, zanim zauważysz jakiekolwiek oznaki lub objawy, regularnie mierz i rejestruj szczytowy przepływ powietrza za pomocą domowego urządzenia.
Zidentyfikuj i lecz ataki wcześniej – Jeśli będzie się działać szybko, można uniknąć poważnego ataku. Nie będzie również potrzeby stosowania tak wielu leków, aby kontrolować objawy choroby. Kiedy pomiary szczytowego przepływu zmniejszą się i powiadomią o zbliżającym się ataku, należy zastosować odpowiednie leki zgodnie z instrukcjami i natychmiast zatrzymać wszelkie działania, które mogą spowodować atak. Jeśli objawy nie zmniejszą się, należy skorzystać z profesjonalnej pomocy medycznej zgodnie z ustalonym planem działania.
Zażywaj leki zgodnie z zaleceniami – Nawet gdy wydaje się występować wyraźna poprawa, nie należy niczego zmieniać bez uprzedniej rozmowy z lekarzem. Dobrym pomysłem jest zabranie ze sobą leków na każdą wizytę u lekarza, aby mógł on dokładnie sprawdzić, czy używa się ich prawidłowo i ustalić odpowiednią dawkę.
Należy zawsze zwrócić uwagę na zwiększenie użycia inhalatora o szybkim działaniu. W przypadku objawów uzależnienia od inhalatora, takiego jak albuterol, choroba nie będzie skutecznie kontrolowana. W takim przypadku należy skontaktować się z lekarzem w sprawie dostosowania dalszego leczenia.
Diagnoza astmy
W celu zdiagnozowania choroby przeprowadza się najczęściej odpowiednie testy:
- Aby wykluczyć inne możliwe stany – takie jak zakażenie układu oddechowego lub przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) – lekarz przeprowadza zazwyczaj badanie fizycznie i zadaje pytania na temat objawów przedmiotowych i podmiotowych oraz wszelkich innych problemów zdrowotnych.
- Lekarz może także przeprowadzić testy pomiaru czynności płuc.
Można również wykonać testy czynnościowe płuc, aby określić zdolność do absorbowania powietrza:
- Spirometria – Test ten ocenia zwężenie oskrzeli poprzez sprawdzenie, ile powietrza można wydychać po głębokim wdechu i jak szybko można je wydychać.
- Szczytowy przepływ – Przepływomierz szczytowy jest prostym urządzeniem, które mierzy, jak mocno można wydychać. Niższe niż zwykle wartości szczytowe przepływu wskazują, że płuca mogą nie działać właściwie, a astma może powodować trudności w oddychaniu. Lekarz powinien dostarczyć instrukcji, jak śledzić i radzić sobie z odczytami niskiego natężenia przepływu.
Testy czynności płuc często wykonuje się przed i po zażyciu leku rozszerzającego oskrzela, takim jak albuterol, w celu szerszego otwarcia dróg oddechowych. Jeśli funkcja płuc poprawia się przy użyciu leku, prawdopodobnie ma się do czynienia z astmą.
Dodatkowe testy na astmę
Inne testy diagnozowania astmy obejmują:
- Wyzwalanie metacholiną – Metacholina jest znanym wyzwalaczem astmy, który po wdychaniu powoduje łagodne zwężenie dróg oddechowych. Jeśli reagujesz na metacholinę, prawdopodobnie masz astmę. Ten test może być stosowany, nawet jeśli początkowy test czynności płuc nic nie potwierdził.
- Test tlenku azotu. Tego rodzaju test, choć nie jest powszechnie dostępny, mierzy ilość gazu – tlenku azotu, który ma się w wydechu. Kiedy drogi oddechowe są zaognione, można mieć wyższy niż normalny poziom tlenku azotu.
- Testy obrazujące – Badanie rentgenowskie klatki piersiowej i tomografia komputerowa o wysokiej rozdzielczości (CT) obrazująca płuca i zatoki może pomóc identyfikować wszelkie nieprawidłowości strukturalne lub choroby, takie jak infekcje, które mogą powodować lub pogłębiać problemy z oddychaniem.
- Testy alergiczne – Można je wykonać na podstawie testu skórnego lub badania krwi. Testy alergiczne mogą pomóc identyfikować alergie na zwierzęta domowe, kurz, pleśń i pyłki. Jeśli zostaną zidentyfikowane istotne wyzwalacze alergii, mogą one prowadzić do zalecenia dotyczącego immunoterapii alergenem.
- Eozynofile w plwocinie – Tego rodzaju test wyszukuje niektóre białe krwinki (eozynofile) w mieszaninie śliny i śluzu (plwocina), które wydziela się podczas kaszlu. Eozynofile są obecne, gdy objawy choroby rozwijają się i stają się widoczne po zabarwieniu barwnikiem w kolorze różowym – eozyna.
- Prowokacyjne testy na ćwiczenia i astmę wywołaną przeziębieniem – Podczas tych testów lekarz mierzy niedrożność dróg oddechowych przed wykonaniem intensywnej aktywności fizycznej lub po wykonaniu kilku oddechów zimnego powietrza.
Jak klasyfikowana jest astma?
Aby zaklasyfikować nasilenie astmy, lekarz powinien rozważyć odpowiedzi na pytania dotyczące objawów, jak również wyniki testów diagnostycznych. Ustalenie ciężkości objawów astmy pomoże lekarzowi wybrać najlepsze leczenie. Nasilenie choroby często zmienia się z czasem, co powoduje potrzebę korekty leczenia.
Astma jest podzielona na cztery ogólne kategorie:
- Łagodna przerywana – Niezbyt uciążliwe objawy do dwóch dni w tygodniu i do dwóch nocy w miesiącu.
- Łagodna, trwała – Objawy występują częściej niż dwa razy w tygodniu, ale nie częściej niż raz w ciągu jednego dnia.
- Umiarkowana uporczywa – Objawy występują raz dziennie i więcej niż jedną noc w tygodniu
- Ciężka uporczywa – Objawy występują w ciągu dnia przez większość dni, a często również w nocy.
Leczenie astmy
Zapobieganie i długotrwała kontrola są kluczowe w powstrzymywaniu ataków astmy jeszcze przed ich rozpoczęciem. Leczenie zazwyczaj wymaga nauki rozpoznawania wyzwalaczy objawów, podejmowania kroków w celu ich unikania i śledzenia oddechu, aby upewnić się, że codzienne leki na astmę utrzymują objawy pod kontrolą. W przypadku zaostrzenia choroby konieczne może być zastosowanie inhalatora o szybkim uwalnianiu, takiego jak albuterol.
Leki na astmę
Właściwe dobrane lekarstwa zależą od wielu czynników – wieku, objawów, czynników wywołujących objawy i tego, co najlepiej chroni przed astmą.
Prewencyjne i długoterminowe leki kontrolne zmniejszają zapalenie dróg oddechowych, które prowadzi do objawów. Inhalatory rozszerzające oskrzela szybko niwelują obrzęk dróg oddechowych, który ogranicza oddychanie. W niektórych przypadkach konieczne są leki przeciwalergiczne.
Długotrwale stosowane leki kontrolujące astmę, na ogół przyjmowane codziennie, są kamieniem węgielnym w leczeniu astmy. Pozwalają one utrzymywać objawy choroby pod kontrolą na co dzień i sprawiają, że mniej prawdopodobne jest wystąpienie ataku. Rodzaje długoterminowych leków kontrolnych obejmują:
Kortykosteroidy wziewne – Te leki przeciwzapalne obejmują flutikazon (Flonase, Flovent HFA), budezonid (Pulmicort Flexhaler, Rhinocort), flunisolid (Aerospan HFA), cyklezonid (Alvesco, Omnaris, Zetonna), beklometazon (Qnasl, Qvar), mometazon (Asmanex) i flutikazon furoate (Arnuity Ellipta). Czasami trzeba stosować te leki przez kilka dni, a nawet tygodni, zanim osiągnie się maksymalne korzyści. W przeciwieństwie do doustnych kortykosteroidów, leki kortykosteroidowe wiążą się ze stosunkowo małym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych i są ogólnie bezpieczne dla długotrwałego stosowania.
Modyfikatory leukotrienów – Leki doustne leki, w tym montelukast (Singulair), zafirlukast (Accolate) i zileuton (Zyflo) – pomagają łagodzić objawy astmy nawet do 24 godzin. W rzadkich przypadkach leki te były kojarzone z reakcjami psychicznymi, takimi jak pobudzenie, agresja, omamy, depresja i myśli samobójcze. W przypadku wystąpienia tego rodzaju symptomów należy natychmiast zasięgnąć porady lekarskiej, podobnie jak w przypadku każdej nietypowej reakcji.
Długodziałający agoniści beta – Te wziewne leki, które obejmują salmeterol (Serevent) i formoterol (Foradil, Perforomist), otwierają drogi oddechowe. Niektóre badania pokazują, że mogą zwiększać ryzyko ciężkiego ataku astmy, więc należy je przyjmować tylko w połączeniu z wziewnym kortykosteroidem. Ponieważ mogą maskować pogorszenie astmy, nie należy ich stosować przy ostrym ataku objawów choroby.
Inhalatory kombinowane – Leki takie jak flutikazon-salmeterol (Advair Diskus), budezonid-formoterol (Symbicort) i formoterol-mometazon (Dulera) – zawierają długo działającego antagonistę beta wraz z kortykosteroidem. Ponieważ stanowią złożone inhalatory, zawierają długo działające beta agonisty i mogą zwiększać ryzyko ciężkiego ataku astmy.
Teofilina – Teofilina (Theo-24, Elixophyllin, inne) to codzienna pigułka, która pomaga utrzymać drogi oddechowe w udrożnieniu poprzez rozluźnienie mięśni wokół dróg oddechowych. Nie jest tak często używana, jak we wcześniejszych latach.
Środki stosowane w szybkiej uldze (ratunkowe) – Preparaty stosowane w razie potrzeby do szybkiego i krótkotrwałego złagodzenia objawów podczas ataku astmy – lub przed wysiłkiem, jeśli tak zaleci lekarz. Rodzaje leków szybko ulgowych obejmują:
- Krótko działający agoniści beta – Te wziewne, szybko działające leki rozszerzające oskrzela działają w ciągu kilku minut, aby szybko złagodzić objawy podczas ataku astmy. Obejmują one albuterol (ProAir HFA, Ventolin HFA, inne) i levalbuterol (Xopenex). Krótko działający agoniści beta to leki na astmę, które można zażywać za pomocą przenośnego, ręcznego inhalatora lub nebulizera – maszyny, która przekształca je na drobną mgłę – tak, aby mogły być wdychane przez maskę twarzową lub ustnik.
- Ipratropium (Atrovent) – Podobnie jak inne leki rozszerzające oskrzela, ipratropium działa szybko, aby natychmiast rozluźnić drogi oddechowe, ułatwiając oddychanie. Ipratropium stosuje się głównie w leczeniu rozedmy płuc i przewlekłego zapalenia oskrzeli, ale czasami stosuje się go w leczeniu ataków astmy.
- Doustne i dożylne kortykosteroidy – Leki takie jak prednizon i metyloprednizolon – łagodzą stany zapalne dróg oddechowych wywołane ciężką astmą. Mogą one powodować poważne skutki uboczne, gdy są stosowane długoterminowo. Dlatego są zwykle stosowane tylko krótkoterminowo w celu leczenia ciężkich objawów astmy.
Jeśli wystąpi zaostrzenie astmy, inhalator szybkiej ulgi może od razu złagodzić objawy. Jeśli jednak długoterminowo stosowane leki kontrolne działają prawidłowo, nie powinno się zbyt często używać inhalatora. Należy także dbać o to, ile wziewów stosuje się każdego tygodnia. Jeśli konieczne jest stosowanie inhalatora o szybkiej uldze częściej niż zalecano, należy skontaktować się z lekarzem. Prawdopodobnie należy wówczas lepiej dostosować dawki długoterminowych leków kontrolnych.
W niektórych przypadkach pomocne w leczeniu astmy mogą okazać się leki na alergie:
Zastrzyki alergiczne (immunoterapia) – Z biegiem czasu zastrzyki przeciwalergiczne stopniowo zmniejszają reakcję układu odpornościowego na określone alergeny. Zazwyczaj otrzymuje się je raz w tygodniu przez kilka miesięcy, a następnie raz w miesiącu przez okres od trzech do pięciu lat.
Omalizumab (Xolair) – Ten lek, podawany w zastrzykach co dwa do czterech tygodni, jest przeznaczony dla osób cierpiących na alergie i ciężką astmę. Działa poprzez bezpośredni wpływ na układ odpornościowy.
Termoplastyka oskrzelowa – Terapia, która nie jest powszechnie dostępna ani odpowiednia dla wszystkich. Może być stosowana przy ciężkiej astmie, która nie poprawia się po zastosowaniu wziewnych kortykosteroidów lub innych długotrwałych leków na astmę.
Ogólnie rzecz biorąc, w ciągu trzech wizyt ambulatoryjnych termoplastyka oskrzelowa ogrzewa wnętrze płuc elektrodą, obkurczając mięśnie gładkie wewnątrz dróg oddechowych. Ogranicza to zdolność do zamykania się dróg oddechowych, ułatwia oddychanie i ewentualnie zmniejsza liczbę ataków astmy.
Kontrola choroby
Leczenie powinno być elastyczne i oparte na zmianach w objawach, które należy dokładnie ocenić za każdym razem, gdy odwiedza się lekarza. Następnie lekarz może odpowiednio dostosować leczenie.
Na przykład, jeśli astma jest dobrze kontrolowana, lekarz może przepisać mniej leków. Jeśli astma nie jest dobrze kontrolowana lub jej objawy się pogarszają, lekarz może zwiększyć dawki leków i zalecić częstsze wizyty.
Warto wypracować właściwy plan działań, w szczególności ustalić, kiedy przyjmować określone leki lub kiedy zwiększać lub zmniejszać dawkę leków na podstawie objawów. Warto do nich dołączyć listę wyzwalaczy i kroki, które należy wykonać, aby ich uniknąć.
Lekarz może zalecić regularne monitorowanie objawów astmy lub regularne monitorowanie szczytowego natężenia przepływu w celu monitorowania skuteczności leczenia objawów choroby.
Styl życia i domowe środki zaradcze
Chociaż wiele osób z astmą polega na lekach, aby zapobiegać dolegliwościom i łagodzić objawy, można zadbać co najmniej o kilka rzeczy samodzielnie, aby zachować lepsze zdrowie i zmniejszyć prawdopodobieństwo ataków choroby.
Podejmowanie kroków w celu zmniejszenia ekspozycji na wyzwalacze astmy jest kluczowym elementem kontroli:
- Używaj klimatyzatora – Klimatyzacja zmniejsza ilość pyłków w powietrzu z drzew, traw i roślin, które znajdują się w pomieszczeniach. Klimatyzacja obniża również wilgotność w pomieszczeniu i może zmniejszyć narażenie na roztocza. Jeśli nie masz klimatyzacji, staraj się trzymać swoje okna zamknięte podczas sezonu pylenia.
- Odkurzaj swoje otoczenie – Zminimalizuj kurz, który może pogorszyć objawy w nocy, zastępując niektóre przedmioty w sypialni. Nałóż na poduszki i materace poszwy pyłoszczelne., a także usuń wykładzinę i połóż panele lub linoleum. Pamiętaj o regularnym praniu i czyszczeniu zasłon oraz żaluzji.
- Utrzymuj optymalną wilgotność – Jeśli mieszkasz w wilgotnym klimacie, rozważ zastosowanie osuszacza.
- Zapobiegaj zarodnikom pleśni – Czyść wilgotne miejsca w wannie, kuchni i całym domu, aby nie rozwijały się zarodniki pleśni. Pozbądź się spleśniałych liści lub wilgotnego drewna na podwórku.
- Zmniejsz ilość sierści zwierząt domowych – Jeśli masz alergię na sierść, unikaj zwierząt futerkowych i piór. Posiadanie zwierząt regularnie kąpanych lub zadbanych również może zmniejszyć ilość sierści w otoczeniu.
- Sprzątaj regularnie – Wyczyść swój dom przynajmniej raz w tygodniu. Jeśli masz zamiar wycierać kurz, załóż maskę lub zleć czyszczenie innej osobie.
- Zakryj nos i usta, jeśli jest zimno – Jeśli astma jest nasilona przez zimne lub suche powietrze, pomocna może być maska na twarz.
Odpowiednie dbanie o siebie może pomóc w opanowaniu objawów astmy, dlatego warto zadbać o:
Regularne ćwiczenia – Astma nie oznacza, że koniecznie trzeba być mniej aktywnym. Leczenie może zapobiegać atakom choroby i skutecznie kontrolować jej objawy podczas aktywności. Regularne ćwiczenia mogą wzmocnić serce i płuca, co pomaga złagodzić objawy astmy. Jeśli ćwiczysz w niskich temperaturach, noś maskę na twarz, aby ogrzać powietrze, którym oddychasz.
Utrzymuj zdrową wagę – Nadwaga może nasilić objawy astmy i zwiększać ryzyko innych problemów zdrowotnych.
Kontroluj zgagę i refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) – Możliwe jest, że refluks kwasu, który powoduje zgagę, może uszkodzić drogi oddechowe płuc i pogorszyć objawy astmy. Jeśli masz częstą lub stałą zgagę, porozmawiaj z lekarzem o jej możliwościach leczenia. Może być konieczne leczenie GERD przed leczeniem objawów astmy.
Astma a medycyna alternatywna
Niektóre alternatywne metody leczenia mogą pomóc w przypadku pewnych objawów astmy. Należy jednak pamiętać, że te zabiegi nie zastępują leczenia – szczególnie w przypadku ciężkiej astmy. Porozmawiaj ze swoim lekarzem przed zażyciem jakichkolwiek ziół lub suplementów, ponieważ niektóre mogą wchodzić w interakcje z przyjmowanymi lekami.
Podczas, gdy niektóre alternatywne środki są dość często stosowane w przypadku astmy, w większości przypadków potrzeba więcej badań, aby określić ich skuteczność i zmierzyć zakres możliwych skutków ubocznych. Alternatywne leczenie astmy obejmuje:
- ćwiczenia oddechowe, które mogą zmniejszyć ilość leków potrzebnych do opanowania objawów astmy,
- ziołowe i naturalne środki zaradcze – kilka ziołowych i naturalnych środków, które mogą pomóc w złagodzeniu objawów astmy to przede wszystkim olejek z czarnuszki, kofeina, cholina i pikenogenol.
Radzenie sobie i wsparcie
Astma może być bardzo uciążliwa i stresująca. Czasami można stać się bardzo sfrustrowanym, złym lub przygnębionym, ponieważ trzeba ograniczyć swoje zwykłe działania, aby uniknąć czynników środowiskowych pobudzających ataki. Można również czuć się ograniczonym lub zawstydzonym przez objawy choroby i skomplikowane procedury kontrolowania jej.
Astma nie musi być jednak stanem silnie ograniczającym. Najlepszym sposobem na przezwyciężenie lęku i poczucia bezradności jest zrozumienie swojego stanu i przejęcie kontroli nad leczeniem. Oto kilka sugestii, które mogą w tym pomóc:
Tempo pracy – Rób przerwy pomiędzy zadaniami i unikaj działań, które pogarszają objawy.
Stwórz codzienną listę rzeczy do zrobienia – Może pomóc uniknąć uczucia przytłoczenia. Nagradzaj siebie za osiągnięcie prostych celów.
Rozmawiaj z innymi o swoim stanie – Fora dyskusyjne w Internecie lub grupy wsparcia w Twojej okolicy mogą pomóc w znalezieniu pokrewnej duszy i zniwelować odczucie osamotnienia.
Jeśli twoje dziecko ma astmę, skup uwagę na rzeczach, które może zrobić, a nie na rzeczach, których nie może. Zaangażuj nauczycieli, szkolne pielęgniarki, trenerów, przyjaciół i krewnych w pomoc dziecku w radzeniu sobie z astmą.
Przygotowanie się do wizyty u lekarza
Większość osób z astmą najpierw trafia do lekarza rodzinnego, jednak można być od razu skierowanym do alergologa lub pulmonologa. Oto kilka wskazówek, które pomogą przygotować się do wizyty, a także czego można oczekiwać od lekarza:
- Zapisz wszelkie objawy, które masz, w tym wszystkie, które mogą wydawać się niezwiązane z powodem, dla którego zaplanowałeś wizytę.
- Należy zwrócić uwagę, kiedy objawy ujawniają się najbardziej – na przykład, jeśli objawy nasilają się o określonych porach dnia, w określonych porach roku lub gdy narażony jesteś na działanie zimnego powietrza, pyłków lub innych czynników wyzwalających.
- Zapisz kluczowe dane osobowe, w tym wszelkie istotne napięcia lub ostatnie zmiany w życiu.
- Zrób listę wszystkich leków, witamin i suplementów, które stosujesz oraz ich dawki.
- Zabierz ze sobą członka rodziny lub przyjaciela, jeśli to możliwe. Czasami trudno jest przypomnieć sobie wszystkie informacje dostarczone podczas spotkania. Ktoś, kto Ci towarzyszy, może zapamiętać coś, co przegapiłeś lub zapomniałeś.
Twój czas spędzony z lekarzem jest ograniczony, więc przygotowanie listy pytań pomoże w maksymalnym wykorzystaniu czasu wizyty. Lista pytań od najważniejszych do najmniej ważnych w przypadku, gdy skończy się czas. W przypadku astmy kilka podstawowych pytań, które należy zadać lekarzowi, to:
- Czy astma jest najbardziej prawdopodobną przyczyną moich problemów z oddychaniem?
- Poza najbardziej prawdopodobną przyczyną, jakie są inne możliwe przyczyny moich objawów?
- Jakich testów potrzebuję?
- Czy mój stan jest tymczasowy czy chroniczny?
- Jakie jest najlepsze leczenie?
- Jakie są alternatywy dla pierwotnego, sugerowanego podejścia?
- Mam inne schorzenia. Jak najlepiej je kontrolować?
- Czy są jakieś ograniczenia, które muszę przestrzegać?
- Czy powinienem zobaczyć się jeszcze z innym specjalistą?
- Czy istnieje ogólna alternatywa dla przepisywanego leku?
Oprócz pytań, które przygotowałeś, nie wahaj się zadawać innych, nasuwających się podczas wizyty. Lekarz prawdopodobnie zada Ci kilka pytań.
- Jakie dokładnie są twoje symptomy?
- Kiedy po raz pierwszy zauważyłeś objawy?
- Jak poważne są objawy?
- Czy masz problemy z oddychaniem przez większość czasu lub tylko w określonych momentach lub w określonych sytuacjach?
- Czy masz alergie, takie jak atopowe zapalenie skóry lub katar sienny?
- Co, jeśli w ogóle, wydaje się pogarszać twoje objawy?
- Co, jeśli w ogóle, poprawia objawy?
- Czy w Twojej rodzinie występują alergie lub astma?
- Czy masz jakieś chroniczne problemy zdrowotne?