Medycyna naturalna już od dawna odkryła korzyści zdrowotne tych niewielkich, fioletowych owoców, przede wszystkim uznając jagody jako naturalne wsparcie dla dłuższego i zdrowszego życia. Borówki są nie tylko bardzo smaczne, ale również niezwykle pożywne. Poniżej przedstawiamy najważniejsze fakty na temat jagód, które warto wykorzystać, zwłaszcza w okresie ich owocowania.
Czarna jagoda (Vaccinium myrtillus L.) to popularna w Polsce roślina, należąca do rodziny wrzosowatych. Występuje pod wieloma nazwami i cieszy się dużym znaczeniem gospodarczym. Czarna borówka jest zwykle nieco bardziej pożywna, niż coraz powszechniej dostępna wysokopienna borówka amerykańska (Vaccinium corymbosum). Niemniej jednak, obydwie odmiany posiadają bardzo zbliżone właściwości i możliwości oddziaływania na ludzki organizm.
Jagody borówki są bogate w proantycyjanidy, które odpowiedzialne są za większość korzyści zdrowotnych. Przede wszystkim obejmują one walkę z nowotworami, otyłością, a także sprawiają, że skóra staje się młodsza i naturalnie lśniąca. Jagody są także bogate w witaminę C, witaminę K, oraz mangan i liczne antyoksydanty, które zapewniają wiele innych korzyści dla zdrowia. Nasiona borówki zawierają substancje oleiste do 31% swojej masy.
Jagody – Fakty żywieniowe i najważniejsze składniki odżywcze
Jagody borówki to owoce, które posiadają wysoki poziom składników odżywczych, a także szeroką gamę cennych antyoksydantów. Ich wyniki ORAC są niezwykle pozytywne, gdyż wykazują wskaźnik 9,621. Wynik ten sprawia, że mają one prawdopodobnie najwyższy poziom antyoksydantów wśród wszystkich powszechnie występujących owoców na świecie. Spożycie jednej szklanki jagód dostarczy:
- witaminy K – 36% zalecanej dziennej dawki,
- witaminy C – 25% zalecanej dziennej dawki,
- manganu – 25% zalecanej dziennej dawki,
- błonnika – 17% dziennej dawki,
- resweratrolu,
- kwasu galusowego,
- luteiny,
- zeaksantyny.
Szczególną cechą czarnej jagody jest znaczna zawartość antocyjanów, największa wśród jagód borówek. Zawartość poszczególnych chemicznych związków aktywnych nie jest stały i może zależeć od wielu czynników. 100 g świeżych jagód borówki może zawierać od 300 do 700 mg antocyjanów. Wyjątkowa dla czarnej jagody kompozycja tych związków, nazywana jest myrtilliną i obejmuje 14–15 różnych substancji.
Czarne borówki zawierają także cenne flawonole w średniej ilości ok. 14 mg na 100 g owoców. Ponadto, znaleźć w nich można znaczne ilości cukrów, z których najwięcej jest fruktozy i glukozy, a stosunkowo niewiele sacharozy. Około 1% składu owoców stanowią kwasy organiczne, a przede wszystkim kwas cytrynowy. Ponadto, owoce borówki czarnej zawierają taniny, pektyny, a także kwercetynę i katechiny. Cechują się dużą zawartością manganu, przy niewielkiej ilości wapnia i fosforu. O ich właściwościach zdrowotnych decyduje także obecność glikozydów, polifenoli i glikokininy.
Ze wszystkich składników odżywczych, kwas galusowy wyróżnia się z kilku powodów. Z pewnością wielu ludzi w ogóle o nim nie słyszało, a więc jest warty krótkiego wspomnienia i przedstawienia. Kwas galusowy został dokładnie przebadany i dotychczas opublikowano kilka tysięcy artykułów naukowych na jego temat. Można zatem zaryzykować stwierdzenie, że informacje na jego temat nie są eksperymentalne. Posiada on przede wszystkim bardzo dobre właściwości przeciwgrzybiczne i przeciwwirusowe, a także jest on bardzo skutecznym przeciwutleniaczem. Dzięki niemu jagody posiadają ogromy potencjał zdrowotny.
7 najważniejszych korzyści wynikających ze stosowania jagód
Po zapoznaniu się z najważniejszymi właściwościami jagód borówki przedstawiamy najcenniejsze korzyści z ich stosowania.
Walka z procesami starzenia
Jak wiadomo, naturalne przeciwutleniacze pomagają w naprawieniu szkód, które w organizmie wyrządzają toksyny oraz wolne rodniki. Co więcej, pomagają organizmowi w walce z niebezpiecznymi patogenami, zapobiegając wielu chorobom oraz spowalniając procesy starzenia.
Jagody borówki są nie tylko bardzo bogate w cenne przeciwutleniacze, ale w szczególności są bogate w proantocyjanidyny. Według kilku badań przeprowadzonych na zwierzętach to właśnie one mają szczególne właściwości opóźniające procesy starzenia. Wiele badań przeprowadzonych na jagodach jest związanych ze zdolnością proantocyjanidyn do łagodzenia stanów zapalnych w organizmie, a także wspomagania leczenia wielu poważnych i przewlekłych chorób. W większości przypadków stan zapalny to początek poważniejszych problemów zdrowotnych, który może doprowadzić do chorób serca, cukrzycy, jak również wielu innych znanych człowiekowi chorób.
Pobudzanie pracy mózgu
Ponieważ jagody borówki zawierają spore ilości fenoli, takich jak kwas galusowy, uznawane są jako naturalne i skuteczne „środki neuro-ochornne”. Według irańskich naukowców jedząc borówki dosłownie przyczyniamy się do ochrony naszego mózgu przed degeneracją, neurotoksycznością oraz stresem oksydacyjnym.
Niektóre inne produkty zawierające kwas galusowy również znane są ze swoich korzystnych właściwości dla pracy mózgu, a wśród nich warto wymienić:
- jeżyny,
- orzechy nerkowca,
- orzechy laskowe,
- mango,
- śliwki,
- truskawki,
- zielona herbata,
- czerwone wino.
Inne badania wykazały, że spożywanie większej ilości jagód borówki może przyczynić się do spowolnienia spadku funkcji poznawczych, a także wpływa na lepszą pamięć oraz na funkcje motoryczne organizmu. Naukowcy uważają, że efekty tych badań spowodowane są bogatą zawartością przeciwutleniaczy, które chronią organizm przed stresem oksydacyjnym i zmniejszają stany zapalne.
Walka z nowotworami
Badania kliniczne wykazały, że w odróżnieniu od leczenia promieniowaniem lub chemioterapią, produkty zawierające kwas galusowy mogą w istotnym stopniu przyczynić się do skutecznej walki z rakiem. Ten sposób leczenia nie powoduje praktycznie żadnych skutków ubocznych, które by mogły negatywnie wpłynąć na organizm, uszkadzając zdrowe komórki tkanek.
Journal of Biochemical and Molecular Toxicology opublikował wyniki badań, które miały na celu sprawdzenie właściwości antynowotworowych kwasu galusowego, w zakresie rozwoju komórek raka sutka. Wyniki badań ukazują, że jagody borówki i zawarty w nich kwas galusowy mogą przyczynić się do zmniejszenia ilości komórek rakowych, a nawet do ich całkowitego wyeliminowania. Właściwości antynowotworowe jagód powodowane jest przede wszystkim bogatą zawartością przeciwutleniaczy, kwasu galusowego, jak również resweratrolu.
Wsparcie dla procesów trawienia
Ponieważ jagody borówki zawierają rozpuszczalny i nierozpuszczalny błonnik mogą doskonale wspierać pracę układu trawiennego. Wystarczy jedynie spożywać kilka garści dziennie tych owoców.
Naukowcy z University of Maine twierdzą, że: „dodanie dzikiej jagody do swojej diety może zmienić równowagę jelitową na rzecz gromady Actinobacteria”. Badacze odkryli, że jagody borówki wykazują znaczny potencjał probiotyczny, czyli wspomagają rozwój pożytecznych szczepów bakterii w okrężnicy i wspomagają trawienie.
Wsparcie dla zdrowia serca
Czasopismo Circulation opublikowało badanie, z którego wynika, że spożywanie razem truskawek oraz jagód borówki daje super synergiczny efekt zdrowotny. Faktycznie, możliwe jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia zawału serca nawet o 33%.
Przeprowadzono badania na 93 000 kobietach w przedziale wiekowym 25-42 lata. W czasie badań nie zauważono, by inne przeciwutleniacze dawały takie same korzyści, jak te pochodzące z jagód borówek. Jak wykazano, ich wyjątkowe właściwości przyczyniają się do obniżenia poziomu złego cholesterolu LDL, czyniąc to w zupełnie sposób naturalny. Co więcej, podwyższają poziom zdrowego cholesterolu HDL oraz w sposób naturalny obniżają ciśnienie krwi. Czynniki te są kluczowe dla zachowania zdrowego serca.
Korzyści dla skóry
Na całym świecie coraz bardziej popularne stają się produkty do pielęgnacji skóry, które w swoim składzie zawierają ekstrakt z jagód borówki. Powodem tego zainteresowania jagodami jest szerokie spektrum witamin, minerałów i różnego typu związków aktywnych, które doskonale wpływają na regenerację, a także pozwalają przywrócić naturalną równowagę hormonalną, m.in. przeciwdziałając powstawaniu trądziku. Dzięki tym właściwościom owoce te są doskonałym domowym środkiem na trądzik, a także mogą być wykorzystywane w wielu metodach pielęgnacji urody.
Ponadto, jagody borówki zawierają cenny resweratrol, który jak udowodniono, działa korzystnie na zmniejszenie szkód wywołanych nadmiernym narażeniem na promieniowanie słoneczne, a także może delikatnie przyciemnić odcień cery. Wraz z korzyściami dla skóry, jagody wykazują również korzyści zdrowotne, przeciwdziałając zwyrodnieniu plamki żółtej oraz poprawiając widzenie.
Wpiera utratę nadmiernej wagi ciała
Jagody są względnie niskokaloryczne, a także charakteryzują się niskim indeksem glikemicznym, a jednocześnie są bogate w błonnik. Są to trzy powody, dla których warto jeść jagody w calu zmniejszenia wagi ciała.
Ponieważ pokarmy z niskim indeksem glikemicznym wchłaniane są wolniej przez organizm, to pozostają dłużej w układzie pokarmowym. Dlatego też te pokarmy czasami nazywane są powolnymi węglowodanami. Tego typu produkty pozwolą zmniejszyć apetyt, przez co umożliwią kontrolowanie utraty masy ciała. Zrównoważenie poziomu cukru we krwi może także przyczynić się do zmniejszenia ryzyka odporności na insulinę.
Zdrowy przepis z wykorzystaniem jagód
Aby zachować jak najwięcej wartości odżywczych jagód, należy postarać się, by spożywać je jak najświeższe. To nie oznacza, że jagodowe naleśniki są niezdrowe, bo owoc jest przetworzony i poddany obróbce termicznej. Owszem, takie danie też jest zdrowe, warto jednak zwrócić uwagę na to, że owoce i warzywa, które są świeże, zawierają więcej cennych przeciwutleniaczy, które wspomagają walkę z rakiem i wpływają na opóźnienie procesu starzenia się skóry.
Jednym z przykładów wykorzystania jagód borówki jest zdrowy budyń, w którym stosuje się mleko kokosowe i bogaty w probiotyki kefir.
Składniki:
- 1 szklanka mleka kokosowego,
- 1 szklanka kefiru,
- 3 awokado,
- 1 szklanka jagód,
- 4 łyżki zmielonych nasion Chia,
- 1/2 łyżeczki soli morskiej,
- 1 łyżka ekstraktu z wanilii,
- 1 kropla ekstraktu z mięty pieprzowej,
- 1 łyżka miodu.
Wykonanie:
Wszystkie składniki należy dokładnie wymieszać, najlepiej wykonać to w blenderze lub innym urządzeniu o dużej sile rozdrabniania. Przed posiłkiem najlepiej danie na cztery godziny umieścić w lodówce, dzięki czemu składniki się dobrze połączą, a nasion Chia zapewnią odpowiednią konsystencję budyniu.
Mała krzewinka – zwana także czarną jagodą – rosnąca na ubogich, piaszczystych glebach, a także na torfowiskach. Surowcem leczniczym są jagody i liście. Borówka jest bogata we flawonoidy, przede wszystkim w proantocyjamdyny i antocyjanidyny, które są silnymi przeciwutleniaczami, a także działają przeciwzapalnie, wzmacniają naczynia włosowate i kolagen. Wyciągów z borówki bogatych w antocyjanidyny używa się coraz częściej w leczeniu chorób oczu, np. krótkowzroczności; poprawiają one też widzenie w ciemności i mogą częściowo odwrócić zwyrodnienie siatkówki spowodowane cukrzycą. Napary z liści działają odkażająco, używa się ich w leczeniu biegunki i czerwonki, są też środkiem moczopędnym.
Kapsułki i mieszanki ziołowe na poprawę wzroku dostępne są w większych sklepach ze zdrową żywnością.