Łupież – Objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Łupież jest często występującym, chronicznym zapaleniem skóry głowy, które charakteryzuje się widocznym łuszczeniem. Łupież nie jest jednak stanem poważnym, ani też zakaźnym. Nie mniej jednak jest kłopotliwy i może być trudny do wyleczenia. Często wiąże się z uciążliwym swędzeniem i nieleczony może nie ustępować przez bardzo długi czas.

Dobrą wiadomością jest to, że łupież najczęściej można dość skutecznie kontrolować. Łagodne przypadki łupieżu można kontrolować za pomocą codziennego mycia włosów szamponem zawierającym łagodne środki pielęgnacyjne. Co więcej, nawet cięższe przypadki łupieżu także bardzo często dobrze reagują na leczenie szamponem. Warto jednak w pierwszej kolejności poznać przyczyny jego powstawania i sposoby właściwego postępowania.

Objawy łupieżu

U większości nastolatków i osób dorosłych łupież jest bardzo łatwo rozpoznać. Charakteryzuje się on białymi i tłustymi płatkami martwej skóry, które znajdują się na włosach, a także opadają na ramiona. Najprawdopodobniej stan ten powoduje również swędzenie oraz łuszczenie się skóry na głowie. W okresie jesieni i zimy stan ten może się pogarszać, do czego przyczynia się m.in. ogrzewanie w domu może czy noszenie czapki. Zwykle również problem zmniejsza się w okresie letnim.

Pewien rodzaj łupieżu, który jest zwany kołyską, występuje także u małych dzieci. Jest to zaburzenie, które powoduje łuszczącą się, skorupową skórę głowy. Najczęściej występuje u noworodków, chociaż może także wystąpić w dowolnym czasie w okresie niemowlęctwa u dzieci. Chociaż stan ten może zaniepokoić rodziców, to jednak jest on zupełnie niegroźny, a do tego najczęściej sam mija.

Kiedy należy iść z łupieżem do lekarza?

Większość przypadków łupieżu nie wymaga opieki lekarskiej. Nie mniej jednak, jeśli szampony przeciwłupieżowe dostępne bez recepty nie pomagają, lub też wtedy, kiedy skóra głowy staje się zaczerwieniona czy opuchnięta, to należy skontaktować się z lekarzem. Można udać się do lekarza pierwszego kontaktu lub też od razu do specjalisty od chorób skóry, czyli do dermatologa. W takiej sytuacji może okazać się, że wystąpiło łojotokowe zapalenie skóry lub też inny stan, który przypomina swoim wyglądem właśnie łupież.

Przyczyny powstawania łupieżu

Łupież może mieć kilka przyczyn, a do najczęstszych należy:

• Podrażniona, tłusta skóra (łojotokowe zapalenie skóry) – Jest to stan, który stanowi najczęstszą przyczynę powstawania łupieżu. Charakteryzuje się czerwoną i tłustą skórą głowy, na której znajdują się białe lub żółte łuszczące się płaty skóry. Łojotokowe zapalenie skóry może uaktywniać się na skórze głowy oraz innych obszarach, na których jest sporo gruczołów łojowych. Zalicza się do nich między innymi brwi, boki nosa, a także grzbiet uszu oraz mostek, okolice pachwin, a czasami również pod pachami.

• Nie dość częste mycie włosów szamponem – Jeśli nie myje się regularnie włosów szamponem, to sebum i komórki skóry mogą się nadmiernie nagromadzić, powodując łupież.

• Grzyb podobny do drożdży (Malassezia Baill) – ten rodzaj grzybów żyje na skórze głowy u większości dorosłych osób. Nie mniej jednak, w niektórych przypadkach podrażnia skórę głowy i może przyczyniać się do wzrostu komórek skóry. Dodatkowe komórki skóry obumierają i odpadają, przez co stają się białe oraz łuszczące. Nie jest jednak dotychczas znany powód, z jakiego malassezia tylko u niektórych osób podrażnia skórę.

• Sucha skóra – Płatki z suchej skóry na ogół są mniejsze i mniej tłuste, niż te pochodzące z innego typu łupieżu. W tym przypadku zarówno zaczerwienienie, jak i stan zapalny, jest mało prawdopodobny. Najprawdopodobniej sucha skóra będzie występowała na innych częściach ciała, jak na przykład na nosie czy też na nogach lub rękach.

• Wrażliwość na produkty do pielęgnacji skóry głowy (kontaktowe zapalenie skóry) – Niekiedy może występować wrażliwość na niektóre składniki szamponów do włosów lub preparatów do farbowania włosów, które będą powodować zaczerwienienie, a także swędzącą i łuszczącą się skórę głowy.

Łupież – Czynniki ryzyka

Uznaje się, że łupież to dolegliwość niezwykle powszechna i może wystąpić praktycznie u każdego. Nie mniej jednak, niektóre czynniki mogą zwiększać ryzyko jego powstawania. Oto niektóre z nich:

• Wiek – Łupież najczęściej pojawia się u nastolatków i trwa do wieku średniego u dorosłych. Nie oznacza to bynajmniej, że starsi dorośli nie mogą spotkać się z tym problemem. Dla niektórych osób łupież może być nawet problemem na całe życie.

• Płeć – Ponieważ łupież pojawia się najczęściej u mężczyzn, to niektóre badania sugerują, że to męski hormon płciowy może odgrywać rolę w jego powstawaniu.

• Tłuste włosy i skóra głowy – Malassezia odżywia się łojem na skórze głowy. Dlatego właśnie posiadanie nadmiernie tłustej skóry głowy i włosów sprawia, że jest się bardziej podatnym na łupież.

• Niektóre choroby – Z przyczyn, które nie są jeszcze do końca jasne, dorośli pacjenci z chorobami neurologicznymi (takimi jak Parkinson) częściej zapadają na łojotokowe zapalenie skóry. Podobnie jest w przypadku ludzi z zakażeniem wirusem HIV oraz z tymi, u których system immunologiczny jest upośledzony.

Diagnoza łupieżu

Najczęściej lekarz jest w stanie zdiagnozować problem, po prostu sprawdzając kondycję skóry głowy.

Leczenie łupieżu

Prawie zawsze łupież da się kontrolować, nie mniej jednak, jego leczenie może być długotrwałe, a czasami nawet bardzo trudne. Najczęściej jednak, codzienne mycie włosów za pomocą delikatnego szamponu, by zmniejszyć oleistość oraz gromadzenie się komórek skóry, może być dostatecznie skuteczne.

W przypadku, kiedy stosowanie delikatnego szamponu nie przyniesie rezultatów, można wykorzystać szampony przeciwłupieżowe, które są dostępne w aptekach. Nie mniej jednak, nie wszystkie szampony przeciwłupieżowe są do siebie podobne. Dlatego właśnie może okazać się, że potrzebnych będzie kilka prób, by znaleźć ten najskuteczniejszy.

Jeśli pojawi się swędzenie, pieczenie, zaczerwienienie lub podrażnienie, przy stosowaniu jakiegoś preparatu, to natychmiast należy zaprzestać jego stosowania. Jeśli pojawią się reakcje alergiczne, takie jak wysypka, pokrzywka lub trudności w oddychaniu, to jak najszybciej należy skonsultować się z lekarzem.

Szampony przeciwłupieżowe są klasyfikowane zgodnie z zawartymi w nich środkami leczniczymi:

• Szampony cynkowe – Zawierają one środek przeciwbakteryjny oraz przeciwgrzybiczy, jakim jest pirytionian cynku. Ten typ szamponu przeciwłupieżowego może zmniejszyć ilość grzybów na skórze głowy, który mogą powodować łupież i łojotokowe zapalenie skóry.

• Szampony na bazie smoły – Smoła węglowa, czyli produkt uboczny procesu produkcji węgla, pomaga w takich stanach, jak łupież, czy też łojotokowe zapalenie skóry oraz łuszczyca. Smoła węglowa spowalnia prędkość, z jaką komórki skóry na skórze głowy obumierają i odpadają. Jeśli ma się jasne włosy, to ten rodzaj szamponu może powodować przebarwienia.

• Szampony siarczkowe elenium – Szampony tego rodzaju spowalniają proces, w którym komórki skóry umierają, a także mogą redukować grzyby malassezia. Ponieważ mogą odbarwić włosy blond, siwe lub pofarbowane, to należy te szampony stosować tylko zgodnie z zaleceniami i dobrze spłukać włosy po umyciu szamponem.

• Szampony z ketokonazolem – Ketokonazol jest lekiem przeciwgrzybiczym o szerokim spektrum działania. Może on działać wtedy, kiedy inne szampony zawodzą. Jest dostępny zarówno bez recepty, jak i na receptę.

Najczęściej zaleca się korzystać codziennie lub co drugi dzień z wybranego szamponu, aż do momentu, w którym łupież będzie pod kontrolą. Następnie, w razie potrzeby, stosować go dwa lub trzy razy w tygodniu. Jeśli jeden rodzaj szamponu przez jakiś czas działa, a później wydaje się, że jego skuteczność słabnie, to należy korzystać z dwóch rodzajów szamponów naprzemiennie.

Zanim zacznie się stosowanie jakikolwiek szamponu, najpierw należy dokładnie zapoznać się z treścią na etykiecie. Wszystko dlatego, że niektóre preparaty należy zostawiać na włosach na kilka minut, a inne od razu spłukać.

Jeśli przez kilka tygodni prawidłowo stosuje się szampon przeciwłupieżowy, a mimo to na ramionach nadal widać jego ślad, to należy skontaktować się z lekarzem internistą lub dermatologiem. Może okazać się, że niezbędne będzie leczenie za pomocą szamponów dostępnych na receptę lub balsamem sterydowym.

Styl życia i domowe środki zaradcze

Poza regularnym myciem włosów szamponem przeciwłupieżowym można również podjąć inne kroki, by zmniejszyć ryzyko rozwoju łupieżu. Najczęściej zaleca się w takich przypadkach:

• Naukę walki ze stresem – Stres bardzo negatywnie wpływa na ogólny stan zdrowia, przez co organizm staje się bardziej podatny na wiele chorób. Może on również wzmagać wywołanie łupieżu lub pogarszać stan istniejącego problemu.

• Częste mycie szamponem – Jeśli ma się skłonność do przetłuszczania skóry głowy, to powinno się codziennie myć włosy szamponem. Wszystko dlatego, że takie działanie może zmniejszyć łupież.

• Ekspozycję na słońce – Światło słoneczne może być dobre dla zwalczania łupieżu. Nie mniej jednak, ekspozycja na światło ultrafioletowe uszkadza skórę oraz zwiększa ryzyko zachorowania na raka skóry. Z tego względu nigdy nie należy przesadzać, a zamiast tego wystarczy spędzać trochę czasu na świeżym powietrzu. Należy również nakładać na skórę kremy z filtrem przeciwsłonecznym.

Medycyna alternatywna

Niektóre badania wykazały, że olejek z drzewa herbacianego może zmniejszyć łupież. Nie mniej jednak, w tym zakresie niezbędne są jeszcze dalsze badania potwierdzające i uwiarygadniające jego działanie.

Olejek z drzewa herbacianego pochodzi z liści australijskiej herbaty (Melaleuca alternifolia), i był on od stuleci stosowany jako środek antyseptyczny, antybiotyk, a także jako środek przeciwgrzybiczy. Obecnie olejek z drzewa herbacianego jest składnikiem wielu szamponów, które można zakupić w sklepach z naturalną żywnością. Olejek z drzewa herbacianego u niektórych osób może wywoływać reakcje alergiczne.

Innymi produktami naturalnymi, stosowanymi w przypadku łupieżu, jest m.in: olej rycynowy i olejek cedrowy.

Przygotowanie do wizyty u lekarza

Nie potrzeba specjalnych przygotowań do wizyty u lekarza w sprawie łupieżu. Najprawdopodobniej bardzo szybko zdiagnozuje on problem i jego przyczyny. Jeśli zaczęło się stosować nowe preparaty na włosy, to warto zabrać je ze sobą, ale można także o nich powiedzieć lekarzowi. Chodzi o to, by lekarz mógł ustalić, czy przypadkiem to właśnie nie te produkty powodują łupież.