Menopauza – Objawy, przyczyny i leczenie objawów

0
2114
menopauza
Klimakterium to często trudny okres w życiu kobiety, który cechować się może wieloma problemami zdrowotnymi

Menopauza to zazwyczaj trudny okres w życiu kobiety, który wyznacza koniec cykli menstruacyjnych. Diagnozowana jest po 12 miesiącach bez wystąpienia miesiączki, bez innych przyczyn medycznych. Menopauza to zaburzenie endokrynologiczne, które może wystąpić w wieku od ok. 40 do 55 lat, a średnio w wieku 51 lat. Poniżej prezentujemy najważniejsze informacje o klimakterium, a w szczególności jego objawach, przyczynach, sposobach radzenia sobie oraz leczeniu dolegliwości.

Menopauza jest naturalnym procesem biologicznym, jednak jej fizyczne objawy, takie jak uderzenia gorąca i wahania emocjonalne mogą zakłócać sen, obniżać energię życiową lub negatywnie wpływać na zdrowie psychiczne. Współcześnie dostępnych jest wiele skutecznych metod leczenia tego rodzaju objawów, od dostosowywania stylu życia po terapię hormonalną.

Objawy menopauzy

W miesiącach lub latach poprzedzających menopauzę (perimenopauza) mogą wystąpić niżej wymienione objawy przedmiotowe i podmiotowe:

  • nieregularne okresy,
  • suchość pochwy,
  • uderzenia gorąca,
  • dreszcze,
  • nocne poty,
  • problemy ze snem,
  • zmiany nastroju,
  • przyrost masy ciała i spowolniony metabolizm,
  • przerzedzające się włosy i sucha skóra,
  • utrata pełności piersi.

Objawy menopauzy, w tym zmiany w zakresie menstruacji, są różne u każdej kobiety. Najprawdopodobniej doświadcza się jednak pewnych łatwo zauważalnych nieprawidłowości.

Pomijanie poszczególnych cykli w okresie okołomenopauzalnym jest dość powszechne, a nawet oczekiwane. Często miesiączki zatrzymują się na miesiąc i wracają, lub nie pojawiają się przez kilka miesięcy, a następnie rozpoczynają cykl miesięczny ponownie. Warto jednak mieć świadomość, że pomimo nieregularnych okresów możliwe jest zajście w ciążę.

Kiedy iść do lekarza?

Zawsze warto regularnie korzystać z wizyt u lekarza w celu zapewnienia odpowiedniej profilaktycznej opieki zdrowotnej i łagodzenia wszelkich problemów medycznych. Generalnie zaleca się takie wizyty podczas i po menopauzie.

Profilaktyczna opieka zdrowotna w wieku średnim może obejmować zalecane badania, takie jak kolonoskopia, mammografia i badania przesiewowe trójglicerydów. Lekarz może zalecić również inne testy, w tym badanie tarczycy, jeśli jest to sugerowane historią medyczną danej osoby. Często zaleca się także badania piersi i miednicy. Zawsze należy zasięgnąć porady medycznej, jeśli po menopauzie nastąpiło krwawienie z pochwy.

Przyczyny menopauzy

Menopauza może bezpośrednio wynikać z takich czynników jak:

Naturalny spadek hormonów reprodukcyjnych – Kiedy kobieta zbliża się do czterdziestego roku życia jajniki zaczynają wytwarzać mniej estrogenu i progesteronu – hormonów, które regulują menstruację, w konsekwencji tego zmniejsza się płodność. Po 40 roku życia miesiączki mogą stać się dłuższe lub krótsze, cięższe lub lżejsze i mniej lub bardziej częste, aż w końcu średnio w wieku 51 lat, jajniki przestają produkować jajeczka, co oznacza koniec cykli menstruacyjnych.

Usunięcie macicy – Histerektomia to zabieg medyczny, podczas którego usuwa się macicę, co nie powoduje jednak natychmiastowej menopauzy. Chociaż nie ma się już miesiączek, jajniki nadal uwalniają jajeczka i produkują estrogen oraz progesteron. Operacja usuwająca zarówno macicę, jak i jajniki (całkowita histerektomia i obustronne wycięcie jajników) powoduje natychmiastową menopauzę. Okresy zatrzymują się natychmiast i prawdopodobnie powodują pojawienia się uderzeń gorąca i innych objawów menopauzalnych. Związane z tym problemy mogą być względnie ciężkie, ponieważ tego rodzaju zmiany hormonalne zachodzą gwałtownie, a nie systematycznie przez kilka lat.

Chemioterapia i radioterapia – Tego rodzaju terapie przeciwnowotworowe mogą wywoływać menopauzę, powodując objawy, takie jak uderzenia gorąca w trakcie lub krótko po zakończeniu leczenia. Zatrzymanie miesiączki nie zawsze jest trwałe po zabiegach chemioterapii, więc środki antykoncepcyjne mogą nadal być pożądane.

Pierwotna niewydolność jajników – Około 1% kobiet doświadcza menopauzy przed 40 rokiem życia – przedwczesna menopauza. Klimakterium w tym wieku może wynikać z pierwotnej niewydolności jajników, kiedy nie wytwarzają one prawidłowych poziomów hormonów reprodukcyjnych. Wynikać to może z czynników genetycznych lub chorób autoimmunologicznych. Często jednak nie można znaleźć ewidentnej przyczyny tych problemów. W przypadku kobiet z tego rodzaju problemami terapia hormonalna jest zazwyczaj zalecana przynajmniej do czasu naturalnego wieku menopauzy w celu właściwego ochrony mózgu, serca i kości.

Komplikacje związane z klimakterium

Po okresie menopauzy zwiększa się ryzyko pewnych chorób, z których najczęściej wymienia się:

Choroba serca i naczyń krwionośnych (choroba sercowo-naczyniowa) – Kiedy poziom estrogenu spada, zwiększa się ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Choroby serca są najczęstszą przyczyną zgonów zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Dlatego ważne jest, aby regularnie ćwiczyć, stosować zdrową dietę i utrzymać prawidłową wagę ciała. Warto poprosić swojego lekarza o poradę, jak chronić serce, na przykład, jak obniżyć poziom cholesterolu lub ciśnienie krwi, jeśli są one zbyt wysokie.

Osteoporoza – Ten stan chorobowy powoduje, że kości stają się kruche i słabe, co prowadzi do zwiększonego ryzyka złamań kości. W ciągu pierwszych kilku lat po menopauzie można dość szybko tracić odpowiednią gęstość kości, zwiększając ryzyko osteoporozy. Kobiety po menopauzie z osteoporozą są szczególnie podatne na złamania kręgosłupa, biodra i nadgarstków.

Niemożność utrzymania moczu – Ponieważ tkanki pochwy i cewki moczowej tracą elastyczność, mogą wystąpić częste, nagłe i silne bodźce do oddawania moczu, po których następuje nietrzymanie moczu. Zdarza się ono także równocześnie z kaszlem, śmiechem lub gwałtownym unoszeniem, tzw. wysiłkowym nietrzymaniem moczu. Można także znacznie częściej cierpieć na infekcje dróg moczowych. Wzmocnienie mięśni dna miednicy za pomocą ćwiczeń Kegla i stosowanie miejscowego estrogenu dopochwowego może pomóc złagodzić objawy nietrzymania moczu. Hormonoterapia może być również skutecznym sposobem leczenia menopauzalnych problemów z drogami moczowymi i zmian w pochwie, które mogą prowadzić do nietrzymania moczu.

Funkcje seksualne – Suchość pochwy, wynikająca ze zmniejszonej produkcji wilgoci i utraty elastyczności, może powodować dyskomfort i niewielkie krwawienie podczas stosunku płciowego. Obniżenie czucia może również zmniejszyć pragnienie aktywności seksualnej, tzw. libido. Pomocne przy tym problemie mogą być środki nawilżające na bazie wody. Jeśli środek ten nie wystarcza, wiele kobiet korzysta z miejscowego leczenia estrogenem dopochwowym, dostępnym w postaci kremu, tabletki lub pierścienia.

Przybranie na wadze – Wiele kobiet przybiera na wadze w okresie menopauzy i po menopauzie, ponieważ metabolizm organizmu może istotnie zwolnić. W takich przypadkach może istnieć potrzeba jedzenia mniejszych porcji i stosowania większej ilości ćwiczeń, aby utrzymać dotychczasową wagę.

Diagnoza menopauzy

Objawy klimakterium zwykle wystarczają, aby zdiagnozować związane z wiekiem naturalne zaburzenia hormonalne u większości kobiet. Jeśli ma się obawy dotyczące nieregularnych okresów lub uderzeń gorąca, warto skonsultować się z lekarzem. W niektórych przypadkach może być zalecana dalsza ocena stanu zdrowia.

Zazwyczaj testy nie są potrzebne do diagnozy menopauzy, ale w pewnych okolicznościach lekarz może zalecić badania krwi, aby sprawdzić poziom:

  • hormonu folikulotropowego (FSH) i estrogenu (estradiol), ponieważ wraz z menopauzą poziom FSH wzrasta, a poziom estradiolu spada,
  • hormonu tyreotropowego (TSH), ponieważ niedoczynność tarczycy może powodować objawy podobne do menopauzy.

Dostępne są testy domowe bez recepty w celu sprawdzenia poziomu FSH w moczu. Testy mogą wskazać, czy ma się podwyższone poziomy FSH i mogą być robione w okresie okołomenopauzalnym lub po menopauzie. Ponieważ jednak poziomy FSH rosną i spadają w trakcie cyklu miesiączkowego, domowe testy FSH nie mogą potwierdzić w stu procentach, czy jest się na pewno w stadium menopauzy.

Leczenie menopauzy

Generalnie przyjmuje się, że klimakterium nie wymaga leczenia. Zamiast tego zabiegi koncentrują się na łagodzeniu objawów przedmiotowych i podmiotowych oraz zapobieganiu lub leczeniu przewlekłych chorób, które mogą wystąpić wraz z wiekiem. Zabiegi mogą obejmować:

  • Terapia hormonalna – Terapia estrogenowa jest najskuteczniejszą metodą łagodzenia uderzeń gorąca w okresie menopauzy. W zależności od wyników wywiadu osobistego i rodzinnego lekarz może zalecić stosowanie estrogenu w najniższej dawce i możliwie najkrótszym czasie, aby zapewnić pacjentce ulgę. Oprócz estrogenu potrzeba czasem zwiększyć ilość progesteronu. Estrogen pomaga również zapobiegać utracie kości, jednak długotrwałe stosowanie hormonoterapii może powodować ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych i raka piersi. Badania pokazuję, że hormony początkowe w okresie menopauzy wykazały korzystny wpływ u niektórych kobiet. Warto omówić z lekarzem korzyści i zagrożenia związane z terapią hormonalną i ocenić czy będzie ona bezpiecznym i właściwym wyborem.
  • Estrogen dopochwowy – Aby złagodzić suchość pochwy, estrogen można podawać bezpośrednio do pochwy za pomocą kremu, tabletki lub pierścienia. Zabieg ten uwalnia niewielką ilość estrogenu, który jest wchłaniany przez tkanki pochwy. Tego rodzaju terapia może pomóc złagodzić suchość pochwy, dyskomfort podczas stosunku i niektóre objawy nietrzymania moczu.
  • Niskie dawki leków przeciwdepresyjnych – Niektóre środki przeciwdepresyjne związane z klasą leków zwanych selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) mogą zmniejszać uderzenia gorąca w okresie menopauzy. Nisko dawkowany lek przeciwdepresyjny do leczenia uderzeń gorąca może być przydatny dla kobiet, które nie mogą przyjmować estrogenu ze względów zdrowotnych lub kobiet, które potrzebują leków przeciwdepresyjnych na zaburzenia nastroju.
  • Gabapentyna – Środek zatwierdzony do leczenia drgawek, który także pomaga zmniejszyć uderzenia gorąca. Lek ten jest szczególnie użyteczny u kobiet, które nie mogą stosować terapii estrogenowej oraz u osób, lub które cierpią na nocne uderzenia gorąca.
  • Clonidine – Klonidyna, pigułka lub plaster zwykle stosowane w leczeniu wysokiego ciśnienia krwi, mogący nieco złagodzić uderzenia gorąca.
  • Leki do zapobiegania lub leczenia osteoporozy – W zależności od indywidualnych potrzeb lekarze mogą zalecić leki zapobiegające lub leczące osteoporozę. Dostępnych jest kilka leków, które pomagają zmniejszyć utratę kości i ryzyko złamań. Lekarz może także w tym celu przepisać suplementy witaminy D.

Przed podjęciem decyzji o jakiejkolwiek formie leczenia należy porozmawiać z lekarzem o dostępnych opcjach oraz o ryzyku i korzyściach związanych z każdym z nich. Warto również przeglądać swoje opcje raz w roku, ponieważ potrzeby i możliwości leczenia mogą z czasem ulec zmianie.

Styl życia i domowe środki zaradcze

Na szczęście wiele objawów związanych z menopauzą jest tymczasowych. Warto jednak często wykonać niektóre z następujących kroków, aby zmniejszyć jej negatywne skutki:

Uderzenia gorąca – Ubieraj się warstwowo, wypij zimną szklankę wody lub idź gdzieś, gdzie jest zimniej, gdy poczujesz, że zaraz nastąpi uderzenie. Spróbuj wskazać, co wyzwala uderzenia gorąca. Dla wielu kobiet wyzwalacze mogą obejmować gorące napoje, kofeinę, pikantne potrawy, alkohol, stres, upalną pogodę, a nawet ciepłe pomieszczenie.

Zmniejsz dyskomfort w pochwie – Stosuj dostępne bez recepty, środki dopochwowe, wodne lub te na bazie silikonu. Wybierz produkty, które nie zawierają gliceryny, także unikaj tych powodujących pieczenie lub podrażnienie u kobiet wrażliwych na tę substancję. Aktywność seksualna również pomaga w zwiększeniu przepływu krwi do pochwy.

Dobrze się wysypiaj – Unikaj kofeiny, która może utrudniać zasypianie i unikaj picia zbyt dużej ilości alkoholu, co może zakłócić sen. Ćwicz w ciągu dnia, chociaż nie tuż przed snem. Jeśli uderzenia gorąca zakłócają sen, być może trzeba będzie znaleźć sposób na ich opanowanie.

Ćwicz techniki relaksacyjne – Techniki takie jak głębokie oddychanie, oddychanie w trybie przyspieszonym, obrazowanie, masaż i progresywne rozluźnianie mięśni mogą pomóc w objawach menopauzy. Można znaleźć wiele książek, płyt CD i ofert online na różne ćwiczenia relaksacyjne.

Wzmocnij dno miednicy – Ćwiczenia mięśni dna miednicy, zwane ćwiczeniami Kegla, mogą poprawić niektóre formy nietrzymania moczu.

Stosuj zrównoważoną dietę – Obejmuje ona różnorodne owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste. Ograniczaj tłuszcze nasycone, oleje i cukry. Zapytaj swojego lekarza, czy potrzebujesz suplementów wapnia lub witaminy D, aby spełnić codzienne wymagania.

Nie palPalenie tytoniu zwiększa ryzyko chorób serca, udaru, osteoporozy, raka i szeregu innych problemów zdrowotnych. Może również zwiększać uderzenia gorąca i powodować wcześniejszą menopauzę.

Ćwicz regularnie – Regularnie ćwicz, aby chronić się przed chorobami serca, cukrzycą, osteoporozą i innymi schorzeniami związanymi ze starzeniem się.

Menopauza a medycyna alternatywna

Niektóre uzupełniające i alternatywne metody leczenia, które były lub są badane, obejmują:

Roślinne estrogeny (fitoestrogeny) – Estrogeny te występują naturalnie w niektórych pokarmach. Istnieją dwa główne typy fitoestrogenów – izoflawony i lignany. Izoflawony znajdują się w soi, soczewicy, ciecierzycy i innych roślinach strączkowych. Lignany występują w siemieniu lnianym, w pełnych ziarnach oraz w niektórych owocach i warzywach.

To, czy estrogeny w tych pokarmach mogą złagodzić uderzenia gorąca i inne objawy menopauzy, pozostaje jeszcze do udowodnienia, ale większość dotychczasowych badań uznała je za nieskuteczne. Izoflawony mają pewne słabe działanie estrogenopodobne, więc w przypadku nowotworu piersi należy  porozmawiać z lekarzem przed uzupełnieniem diety tabletkami izoflawonowymi.

Uważa się, że szałwia zawiera związki o działaniu podobnym do estrogenu i istnieją dobre dowody na to, że może skutecznie zwalczać niektóre objawy menopauzy. Ziół i oleju powinny unikać osoby uczulone oraz kobiety w ciąży lub karmiące piersią. Należy je używać ostrożnie w przypadku osób z wysokim ciśnieniem krwi lub epilepsją.

Bioidentyczne hormony – Hormony te pochodzą ze źródeł roślinnych. Termin “bioidentyczne” oznacza, że ​​hormony chemicznie w produkcie są identyczne z tymi, które wytwarza organizm. Jednakże, chociaż istnieje kilka dostępnych w handlu hormonów bioidentycznych, wiele preparatów jest mieszanych w aptece zgodnie z zaleceniami lekarza. Nie ma jednak naukowych dowodów na to, że hormony bioidentyczne działają lepiej niż tradycyjna terapia hormonalna w łagodzeniu objawów menopauzy.

Czarny cohosh – Produkt popularny wśród wielu kobiet z objawami menopauzy. Niewiele jest dowodów na to, że czarny cohosh jest skuteczny. Suplement może być również szkodliwy dla wątroby i niebezpieczny dla kobiet z historią raka piersi.

Joga – Nie ma dowodów na poparcie praktyki jogi w zmniejszaniu objawów menopauzy. Ale ćwiczenia równowagi, takie jak joga lub tai chi, mogą poprawić siłę i koordynację, a także pomóc w zapobieganiu upadkom, które mogą prowadzić do złamania kości. Skontaktuj się z lekarzem przed rozpoczęciem ćwiczeń równowagi. Rozważ skorzystanie z kursu, aby nauczyć się prawidłowo wykonywać postawy i odpowiednie techniki oddychania.

Akupunktura – Terapia tego rodzaju może przynieść chwilową korzyść w zmniejszeniu uderzenia gorąca, ale w badaniach nie wykazano znaczących lub stałych popraw. Potrzebne są dalsze badania w tym zakresie.

Hipnoza – Hipnoterapia może zmniejszyć częstość występowania uderzeń gorąca u niektórych kobiet po menopauzie. Przyczynić się może również do poprawy snu i zmniejszenia ingerencji objawów menopauzy w codzienne życie.

W kontekście ochrony przed objawami menopauzy wiele słyszy się o suplementach diety, takich jak koniczyna czerwona, kava, dong quai, DHEA, olejek z wiesiołka i dzikiego ignamu (naturalny krem ​​progesteronowy). Brakuje dowodów naukowych na ich skuteczność, a niektóre z tych produktów mogą być nawet szkodliwe.

Dlatego właśnie warto porozmawiać z lekarzem przed podjęciem jakichkolwiek ziołowych terapii lub stosowania suplementów diety na objawy menopauzy. Niektóre produkty ziołowe mogą być niebezpieczne lub wchodzić w interakcje z innymi lekami, które przyjmuje się, na co dzień, narażając zdrowie.

Poprzedni artykułDna moczanowa – Objawy, przyczyny i leczenie
Następny artykułOsteoporoza – Objawy, przyczyny, ryzyko i leczenie
Przede wszystkim jestem pasjonatką i propagatorką wiedzy na temat zdrowego stylu życia. Od wielu lat interesuję się działaniem rozmaitych składników aktywnych, witamin i minerałów, a zwłaszcza ich wpływem na ludzki organizm. Swoją wiedzą farmaceutyczną i doświadczeniem najczęściej dzielę się w formie artykułów prasowych i opracowań, które mam nadzieję pomagają czytelnikom w utrzymaniu pełni zdrowia, kondycji i dobrego samopoczucia. Swoje artykuły kieruję przede wszystkim do czytelników, którzy szukają jasnych i czytelnych informacji, pozbawionych niestrawnego medycznego żargonu. Prywatnie jestem miłośniczką sportu i aktywnej rekreacji. Uwielbiam kontakt z przyrodą i kocham wszystko, co naturalne.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wstaw swój comentarz!
Wpisz tutaj swoje imię

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.