Nalewka brzozowa stosowana jest najczęściej w celu zapewnienia energii, wzmocnienia organizmu i wspomagania procesu oczyszczania organizmu z toksyn. Przepis na jej przygotowanie jest niezwykle prosty i nie wymagający większego doświadczenia. Domowa nalewka z brzozy może być niezwykle przydatna, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, kiedy większość ludzi odczuwa trudy krótszych dni, braku słońca i niskich temperatur.
Brzoza to niezwykłe drzewo z białą korą, które oprócz walorów estetycznych, jest także cennym źródłem wielu ważnych dla zdrowia substancji czynnych, o wszechstronnym potencjale zastosowań. Wielu uważa, że drzewo to nie tylko leczy ciało, ale też duszę. Według współczesnych radiestetów brzoza ma pozytywną energię i już samo dotykanie jej oraz przebywanie w bliskim jej sąsiedztwie daje ukojenie, przywraca wewnętrzną równowagę i spokój.
Historyczne wykorzystanie brzozy w symbolice i fitoterapii
Brzoza ma też znaczenie kulturowe i symboliczne. Słowianie uważali je za święte drzewo, symbolizujące miłość, czystość, mądrość, urodzaj. Według ich wierzeń zasadzona przy grobie brzoza miała chronić przed duchami. Z tego powodu gałązek brzozowych używano na wianki i do zdobienia domów w czasie Zielonych Świątek. U starożytnych Rzymian brzoza symbolizowała m.in. władzę. Z gałązek Rzymianie sporządzali pochodnie weselne, których ogień miał przynosić szczęście nowożeńcom. Stanowiła również amulet, chroniący przed czarami, dlatego wykonywano z niej kołyski, aby strzegła noworodka przed rzuconym urokiem.
Brzoza to także uznana roślina lecznicza, z której pozyskuje się surowce zielarskie, zawierające cenne substancje czynne, szeroko stosowane w medycynie, ziołolecznictwie i kosmetologii. Surowcem zielarskim są liście i pączki brzozy, a także pozyskiwany z niej sok. W Polsce w celach leczniczych wykorzystywane są liście tylko brzozy omszałej i brodawkowatej. Liście zrywa się w maju i czerwcu, gdy są młode i jeszcze lepkie, a następnie suszy się je w warunkach naturalnych i w cieniu. Po wysuszeniu mają słaby, ale przyjemny zapach i gorzkawy, ściągający smak. Surowiec ten często wykorzystuje się w produkcji domowych nalewek leczniczych.
Pączki brzozowe pozyskuje się wczesną wiosną, gdy są dobrze nabrzmiałe. Wysuszone pączki są lepkie, w przekroju jasnozielone, o silnym balsamicznym zapachu i gorzkawym smaku. W lecznictwie stosuje się również świeży sok z brzozy, nazywany oskołą, pozyskiwany wczesną wiosną przez nacięcie gałęzi lub pni. Bardzo często wykorzystuje się także korę brzozy, którą zbiera się wiosną, z młodych, ściętych pni i gałązek. Warto jednak pamiętać, by nie zbierać liści i i innych surowców z drzew posadzonych przy ruchliwych drogach!
Podstawowe substancje czynne i właściwości lecznicze produktów brzozowych
Liście brzozy zawierają cenne dla zdrowia flawonoidy, saponiny, żywice, garbniki katechinowe, związki trójterpenowe, związki poliprenolowe, olejki eteryczne, kwasy organiczne, witaminę C, prowitaminę K oraz sole mineralne. Dzięki nim wykazują działanie moczopędne, przeciwreumatyczne i napotne, a także doskonale wzmacniają układ odpornościowy. Poprawiają także przemianę materii, usuwają nadmiar wody i działają odtruwająco na układ krwionośny. Działają korzystnie nie tylko na nasze zdrowie, ale także na urodę. Napar z liści brzozy stosuje się w niektórych chorobach skóry, np. przy łuszczycy i łojotoku, a także w naturalnej pielęgnacji włosów.
Pączki brzozy zawierają niezwykle cenne olejki eteryczne, saponiny, gorycze oraz w nieco mniejszych ilościach flawonoidy. Przede wszystkim wykazują właściwości przeciwpasożytnicze, moczopędne, żółciopędne i odkrztuśne. Stosowane są przy leczeniu bronchitu, przy bolesnych miesiączkach, wrzodach żołądka, czy chorobach dróg moczowych.
Sok brzozowy zawiera głównie fruktozę, liczne sole mineralne, takie jak potas, miedź, mangan, fosfor i wapń, kwasy organiczne, peptydy oraz witaminę B. W medycynie ludowej od lat uważany jest za skuteczny lek zapobiegający rozwojowi nowotworów, szczególnie płuc. Sok brzozowy działa przede wszystkim wzmacniająco, moczopędnie, przeciwzapalnie i odtruwająco. Doskonale reguluje przemianę materii i wspomaga funkcjonowanie układu moczowego. Często polecany jest przy niewydolności nerek, kamicy nerkowej, obrzękach na tle krążeniowym, czy gośćcu.
Kora brzozowa jest przede wszystkim ważnym źródłem betuliny, stosowanej m.in. w leczeniu trądziku. Związek ten wykazuje również właściwości lecznicze wobec wielu innych schorzeń, a nawet właściwości przeciwnowotworowe. Znana jest jako substancja przeciwzapalna, antyoksydacyjna, żółciopędna, antywirusowa, przeciwalergiczna i odtruwająca. Betulinę wykorzystuje się w wielu kosmetykach pielęgnacyjnych.
Nalewka brzozowa z liści
Do wykonania domowej nalewki brzozowej z liści należy przygotować:
- 10 g wysuszonych młodych liści brzozy lub 30 g świeżych,
- 0,5 l 40%-owej wódki.
Liście należy umieścić w zamykanym słoju i zalać alkoholem, a następnie pozostawić na 2 tygodnie w ciemnym miejscu, co jakiś czas całością wstrząsając. Następnie surowiec roślinny należy dokładnie wycisnąć, całość zamieszać i przecedzić przez gazę lub bibułę filtracyjną. Po przelaniu butelek z ciemnego szkła, całość dokładnie zamknąć i oznakować.
Działanie i zastosowanie nalewki brzozowej
Najczęściej poleca się pić ok. 20-40 kropli nalewki na filiżankę przegotowanej wody, 3 razy dziennie. Nalewka brzozowa nie ma specjalnych walorów smakowych, ale działa oczyszczająco na nerki i drogi moczowe. Można ją z powodzeniem stosować przy lekkich stanach zapalnych dróg moczowych, a także przy niewydolności nerek, skazie moczanowej, kamicy pęcherza lub nerek oraz niektórych obrzękach. Wspaniale wspomaga proces detoksykacji organizmu, ponieważ skutecznie przyśpiesza usuwanie z moczem szkodliwych produktów przemiany materii.
Nalewka brzozowa z soku
Niektóre źródła zalecają także stosowanie nalewki brzozowej z soku. Wydaje się jednak, że jej zastosowanie jest znacznie mniej celowe, niż spożywanie samego soku. Metoda ta może jednak skutecznie służyć jako rodzaj utrzymania niektórych jego właściwości przez dłuższy okres czasu, ponieważ zawarty w niej alkohol ma działanie konserwujące.
Sok z brzozy wykazuje sprawdzone działanie wzmacniające i uodparniające na różnego rodzaju infekcje, szczególnie często występujące w okresie wczesnej wiosny. Może być szczególnie pożyteczny w przypadku osób ze skłonnością do częstych przeziębień, a także wymagających rekonwalescencji po przebytych chorobach, dzieci i osoby w podeszłym wieku. Wśród wielu jego właściwości warto wymienić jego pozytywny wpływ na przemianę materii, ogólne wzmocnienie organizmu oraz pobudzenie życiowej energii. Pozwala ponadto skuteczniej pozbyć się z organizmu niebezpiecznych dla zdrowia jonów sodu i chloru, które często znaleźć można w przetworzonych produktach spożywczych.
Nalewkę z soku brzozowego wykonuje się poprzez połączenie w równych proporcjach soku oraz wódki 40%-owej. Po odczekaniu ok. tygodnia, nalewkę można przelać do ciemnej butelki i stosować według potrzeb. Najczęściej poleca się ją stosować przy uporczywym, długotrwałym kaszlu, a także dla ogólnego wzmocnienia organizmu, np. po ciężkiej chorobie lub operacji.
