Pestki dyni to płaskie, ciemnozielone nasiona, otoczone jasną łuską ochronną. Cechują się subtelnie słodkim i orzechowym smakiem, jednak oprócz niewątpliwych walorów smakowych wykazują liczne właściwości zdrowotne. W niniejszym artykule przedstawiamy najważniejsze informacje na ich temat.
Jeśli jesteś w nastroju na przekąskę, a nie chcesz sięgać po niezdrowe chipsy, celuj w pestki dyni. Dzięki szerokiej gamie substancji odżywczych, począwszy od magnezu i manganu do miedzi, białka i cynku, nasiona dyni są w stanie uzupełnić niedobory wielu związków w organizmie. Ponieważ nie wymagają chłodzenia, tworzą doskonałą przekąskę o każdej porze dnia, zarówno w domu, jak i w podróży.
Pestki dyni – Najważniejsze właściwości
Chociaż nasiona dyni nie są bardzo bogatym źródłem witaminy E w postaci alfa-tokoferolu, ostatnie badania wykazały, że dostarczają nam witaminy E w szerokiej różnorodności form. Zawarta w nich witamina E występuje w każdej z następujących postaci: ∝-tokoferolu, γ-tokoferolu, δ-tokoferolu, a także ∝-tocomonoenolu i γ-tocomonoenolu. Te dwie ostatnie formy dopiero niedawno odkryto w nasionach dyni, a ich zalety, czyli antyoksydacyjne korzyści zdrowotne. Są one tematem obecnego zainteresowania w wielu badaniach, ponieważ ich biodostępność może być większa, niż w niektórych innych form witaminy E.
Co prawda antyoksydacyjne składniki odżywcze można znaleźć w większości zdrowego pożywienia, to różnorodność przeciwutleniaczy w nasionach dyni sprawia, że zapewniają one wyjątkowe wsparcie antyoksydacyjne. Oprócz konwencjonalnych przeciwutleniaczy zawierają cenne związki mineralne, takie jak cynk i mangan. W dyni można także znaleźć, występujące w różnych postaciach, przeciwutleniacze fenolowe, m.in.: kwas hydroksybenzoesowy, kwas kofeinowy, kwas ferulowy, kwas kumarowy, kwas synapowy, kwas protokatechowy, kwas waniliowy i kwas syryngowy. Posiada także antyoksydacyjne składniki odżywcze, takie jak lignany, w tym pinoresinol, medioresinol i lariciresinol.
Pestki dyni są również bardzo dobrym źródłem fosforu, magnezu, manganu, miedzi i dobrym źródłem związków cynku i żelaza.
Wartość energetyczna pestek dyni to ok: 446 kcal
Pestki dyni – Korzyści zdrowotne
Pestki dyni posiadają bardzo bogate właściwości odżywcze, dzięki czemu wpływać mogą na skuteczniejsze utrzymanie zdrowia i dobrego samopoczucia. Poniżej przedstawiamy ich najważniejsze zalety i właściwości.
Nasiona dyni zawierają magnez, niezbędny dla zdrowego serca i nie tylko
Jedna czwarta filiżanka nasion dyni zawiera niemal połowę zalecanej dziennej ilości magnezu, który uczestniczy w wielu niezwykle ważnych funkcjach fizjologicznych, w tym tworzeniu ATP – adenozynotrójfosforanu – związków energetycznych ciała, syntezie RNA i DNA, pracy serca, kości i prawidłowego tworzenia się zębów, rozluźnienia naczyń krwionośnych i prawidłowego funkcjonowania jelit.
Magnez wpływa również bardzo korzystnie na ciśnienie krwi i zapobiega nagłemu zatrzymaniu krążenia, zawałowi serca oraz udarowi mózgu. Szacuje się, że nawet 80% zachodniej populacji ludzi chronicznie cierpi na niedobór tego ważnego pierwiastka.
Pestki dyni to bogactwo roślinnych tłuszczy omega-3
Surowe orzechy i nasiona, w tym nasiona dyni, są jednym z najlepszych źródeł roślinnych kwasów omega-3. Ludzki organizm potrzebuje kwasu alfa-linolenowy ALA, który musi zostać przekształcony do znacznie bardziej istotnych tłuszczów EPA i DHA, dzięki enzymowi, którego działanie może być upośledzone przez wysoki poziom insuliny. Tak więc warto pamiętać, że niekoniecznie dostarczanie kwasów tłuszczowych poprzez spożywanie pestek dyni może być dla nas wystarczające.
Jednak bogate w tłuszcze, przeciwutleniacze i błonnik nasiona mogą przynieść korzyści dla zdrowia serca i wątroby, zwłaszcza po zmieszaniu z nasionami lnu. Bogactwo błonnika sprawia również, że bardzo często poleca się pestki dyni podczas odchudzania i diety.
Cynk z pestek dyni dla wsparcia wielu funkcji organizmu
Nasiona dyni są bogatym źródłem cynku, którego zawartość w 100 g wynosi w przedziale 6-10 mg. Pierwiastek ten jest bardzo ważny dla organizmu z bardzo wielu powodów, w szczególności odgrywa rolę w zakresie utrzymania odporności, wzrostu i podziału komórek, spokojnego snu, dobrego nastroju, a także zmysłu smaku i węchu, dobrego widzenia, zdrowia skóry, oraz regulacji insuliny i funkcji seksualnych u mężczyzn.
Niedobór cynku jest dość powszechny i pojawia się z powodu zubożenia mineralnego pól uprawnych, ujemnych efektów działania leków, czy ubogiej diety na bazie roślin. Niedobór cynku skutkować może zwiększonym ryzykiem przeziębienia i grypy, chronicznym zmęczeniem, depresją, trądzikiem, niską masą urodzeniową dziecka, a także problemami w nauce i słabymi wynikami pracy intelektualnej.
Z tego powodu Światowa Organizacja Zdrowia zaleca ich spożywanie, jako dobry sposób dostarczenie organizmowi wystarczającej ilości cynku. Niełuskane pestki dyni zawierają około 10 mg tego pierwiastka na 100g, a łuskane, prażone ok. 7-8 mg.
Pestki dyni a zdrowa prostata
Od dawna nasiona dyni cenione były jako ważne pożywienie dla zachowania zdrowia mężczyzn. Częściowo, z powodu wysokiej zawartości cynku, mogą być bardzo ważne dla zdrowia prostaty. Ekstrakty z nasion dyni oraz pozyskiwane z nich oleje mogą odgrywać ważną rolę w wspieraniu leczenia łagodnego powiększenia lub przerostu gruczołu krokowego BPH.
Niestety, dotychczasowe badania nad BPH zwykle testują ekstrakty lub oleje, zamiast samych nasion. Z tego powodu nie jest jeszcze możliwe jednoznaczne stwierdzenie, czy codzienne spożywanie nasion dyni w formie żywności ma korzystny wpływ na BPH. Więcej na ten temat przeczytasz TUTAJ.
Pestki dyni dają korzyści dla kobiet po menopauzie
Olej z pestek dyni jest bogaty w naturalne fitoestrogeny. Badania sugerują, że mogą one powodować znaczny wzrost dobrego “cholesterolu HDL”, wraz ze spadkiem ciśnienia krwi, zmniejszeniem uderzeń gorąca, bólów głowy, bólów stawów i innych objawów menopauzy. Właściwości te są szczególnie istotne dla kobiet wchodzących w okres przekwitania.
Zawarte w pestkach dyni składniki aktywne mają działanie antynowotworowe
Stres oksydacyjny uznawany jest za jeden z czynników rozwoju nowotworów, a dzięki temu, że pestki dyni w swoim składzie posiadają wiele różnych związków przeciwutleniających, mogą wpływać na zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka. Jednakże, przeciwutleniające działania nasion dyni nie były dotychczas przedmiotem wnikliwych badań w tym zakresie. Większość z nich koncentrowało się na ligninach, które także wykazywały pozytywne skutki w zapobieganiu i leczeniu nowotworów piersi i prostaty.
Nasiona dyni mają działanie przeciwcukrzycowe
Niektóre badania sugerują, że pestki dyni mogą przyczynić się do poprawy regulacji insuliny i pomagają zapobiegać powikłaniom cukrzycowym, poprzez zmniejszenie stresu oksydacyjnego. Jest to niezwykle ważny aspekt właściwości zdrowotnych tych nasion, które mogą stanowić wspaniałą alternatywę dla niezdrowych przekąsek.
Jednak większość dowodów, mówiących o tym, że nasiona dyni zapobiegają lub leczą cukrzycę, pochodzą z badań na zwierzętach. Z tego powodu uznaje się je za jedynie korzyść przypuszczalną. U zwierząt z cukrzycą wykazano, że pestki dyni mają również zdolność do zapobiegania pewnym niepożądanym schorzeniom czynności nerek.
Pestki dyni na spokojny sen
Nasiona dyni są bogatym źródłem tryptofanu, aminokwasu, który organizm przetwarza w serotoninę, a ta z kolei przekształca się w melatoninę, czyli tzw. “hormon snu”. Dzięki temu, jedzenie pestek dyni na kilka godzin przed snem może być szczególnie korzystne dla zapewnienia organizmowi właściwego poziomu tryptofanu, potrzebnego do produkcji serotoniny i melatoniny. Tym samym pozwoli to lepiej i spokojniej zasnąć.
Pestki dyniowe zapewniają wzmocnienie odporności organizmu
Pozyskiwany z nasion olej z pestek dyni wykazuje naturalne działanie przeciwzapalne, dlatego znajduje bardzo wiele zastosowań zdrowotnych. W jednym badaniu stwierdzono, że nawet u zwierząt działa również jako środek zdrowotny, pomocny w leczeniu zapalenia stawów, bez żadnych efektów ubocznych. Więcej o właściwościach oleju z pestek dyni przeczytasz TUTAJ.
Nasiona dyni, ekstrakt z pestek dyni i olej z pestek dyni, od dawna są cenione za właściwości antybakteryjne, antygrzybicze i antywirusowe. Badania wskazują na ważną rolę zawartych w nich unikalnych białek, a także lignany, w tym pinoresinolu, medioresinolu i lariciresinolu. Związki te mogą w istotny sposób wpływać na obniżenie ryzyka wielu rożnych infekcji organizmu.
Jak wybierać i przygotować nasiona dyni
W celu zachowania zdrowych tłuszczów obecnych w nasionach, pestki dyni powinny być spożywane na surowo. Jeśli zdecydujesz się na zakup nasion z pojemnika zbiorczego, upewnij się, że mają świeży zapach – bez wyczuwalnej stęchlizny, co mogłoby wskazywać na jełczenie lub obecność mikotoksyn grzybów. Preferowane są organiczne pestki dyni, ponieważ nie są skażone pestycydami lub innymi szkodliwymi substancjami chemicznymi.
Warto pamiętać, że większość orzechów i nasion posiada kwas fitynowy, który może znacznie zmniejszyć przyswajalność wcześniej omówionych składników odżywczych. Jeśli więc masz zamiar spożywać nasiona lub orzechy regularnie, warto je na noc namoczyć, a przed spożyciem osuszyć w piekarniku.
Jeśli wolisz jeść nasiona prażone, zrób to sam, dzięki temu możesz kontrolować temperaturę i czas całego procesu. Surowe nasiona dyni mogą być pieczone przy niskiej temperaturze w piecu, nie większej niż 75°C, przez około 15-20 minut. Można je również trochę oprószyć solą himalajską.
Aby samodzielnie uzyskać nasiona dyni należy je wydobyć i oczyścić z włóknistej masy suchą szmatką lub papierowym ręcznikiem. Następnie pestki trzeba równomiernie rozłożyć na papierze i pozwolić wyschnąć przez noc. Nasiona dyni można przechowywać w szczelnym pojemniku w lodówce, dla wydłużenia ich przydatności do spożycia. Pozostaną wtedy jadalne nawet do kilku miesięcy, jednak optymalną świeżość tracą po około 1-2 miesiącach.
Nasiona dyni – Przepisy
Poniżej przedstawiamy kilka szybkich pomysłów na wprowadzenie nasion dyni do codziennej diety:
- dodaj pestki dyni do smażonych warzyw,
- zmiel pestki dyni ze świeżym czosnkiem, pietruszką i kolendrą. Wymieszaj z oliwą z oliwek i sokiem z cytryny, o otrzymasz smaczny sos do sałatki,
- posyp prażonymi nasionami sałatkę,
- dodaj pestki dyni do owsianych ciasteczek z rodzynkami i innych wypieków,
- dodaj posiekane pestki dyni do ulubionego musli.
Garść ciekawostek na temat dyni
Dynie to rośliny rodzime dla obu Ameryk. Nasiona dyni jako cenne pożywienie traktowane było wśród wielu plemion indiańskich, zarówno ze względu właściwości dietetyczne, jak i lecznicze. W Ameryce Południowej popularność pestek dyni udało się prześledzić, co najmniej od czasów kultury azteckiej.
Na przestrzeni ostatnich wieków poprzez handel i eksplorację dynia rozprzestrzeniła się na resztę świata. W niektórych częściach Europy Wschodniej i basenie Morza Śródziemnego, zwłaszcza w Grecji, pestki dyni stały się istotną częścią codziennej kuchni i kulinarnych tradycji. Zyskały także popularność medyczną, szczególnie w tradycjach naturalnego w Azji. Współcześnie najwięcej upraw dyni znajduje się w Chinach. Głównymi eksporterami pestek dyni są: Indie, Rosja, Ukraina, Meksyk i USA.
Gatunkami najczęściej występujących dyni, stanowiących źródło nasion są: Cucurbita pepo, dynia olbrzymia, Cucurbita moschata i Cucurbita mixta. Podobnie jak kantalupa, arbuz i ogórek, dynie należą do rodziny tykwy.
Pamiętam z dzieciństwa pestki dyni to był rarytas!