Orzechy zaliczane są do grupy typowych pokarmów alergennych, powodujących nawet ponad 90% reakcji uczuleniowych na produkty spożywcze. Uczulenie na orzechy stanowi nadmierną odpowiedź układu odpornościowego na określone składniki, najczęściej białka zapasowe, determinujące aktywację przeciwciał IgE. W wyniku takiej reakcji w skrajnych przypadkach może dojść do poważnych w skutkach następstw, w tym wstrząsu anafilaktycznego, który może zagrażać życiu. W niniejszym artykule przedstawiamy najważniejsze informacje na temat alergii na orzechy oraz produkty z ich zawartością.
Uczulenie na orzechy jest jednym z najczęstszych rodzajów alergii pokarmowych, występujących zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Najczęściej alergie na orzechy utrzymują się przez całe życie, chociaż od około kilkunastu do dwudziestu procent dzieci z nich wyrasta. Obserwacje wskazują, że młodsze rodzeństwo dzieci z alergią na orzechy jest również bardziej narażone na ryzyko wystąpienia tego rodzaju dolegliwości.
Rodzaje orzechów powodujące uczulenia
Orzechy występują w różnych odmianach i w różnym stopniu mogą uczulać. Wśród nich najczęściej wymienia się:
- orzechy włoskie,
- pistacje,
- pekan,
- orzechy makadamia,
- orzechy nerkowca,
- brazylijskie orzechy,
- migdały.
Chociaż orzeszki ziemne często zalicza się do tej grupy, to w sensie dosłownym nie są orzechami, bo pochodzą od rośliny strączkowej, która w przeciwieństwie do orzechów, rozwijają się pod ziemią. Chociaż orzeszki ziemne nie są orzechami drzewnymi, osoby z alergią na ten rodzaj produktów spożywczych doświadczają podobnej reakcji alergicznej jak osoby z alergią na typowe orzechy.
W przypadku rozpoznania uczulenia na jeden z rodzajów orzechów, istnieje duże prawdopodobieństwo, że jest się również uczulonym na inne orzechy.
Objawy uczulenia na orzechy
W przypadku występowania uczulenia na orzechy, układ odpornościowy błędnie identyfikuje je jako substancję szkodliwą. Układ odpornościowy w różnym stopniu reaguje na te substancje lub alergeny. Za pierwszym razem, gdy ktoś jest narażony na alergen z orzechów, zwykle nie ma żadnych objawów. Jednak gdy układ odpornościowy rozpoznał już dany alergen jako zagrożenie, przygotowuje się do walki z nim przy następnym kontakcie.
Kiedy alergen ponownie dostaje się do organizmu, układ odpornościowy rozpoczyna atak, uwalniając substancje chemiczne, takie jak histamina. Uwalnianie histaminy powoduje objawy alergii, która może przyjmować różne postacie.
Reakcje skórne
Gdy występuje uczulenie na orzechy mogą towarzyszyć mu różnego rodzaju reakcje skórne, m.in.:
- wysypki,
- obrzęk kończyn,
- zaczerwienienie i tkliwość,
- pokrzywka.
Leki przeciwhistaminowe, takie jak difenhydramina lub loratydyna, mogą pomóc w łagodzeniu wysypki i pokrzywki. Zimne i mokre okłady mogą również pomóc ukoić podrażnioną skórę.
Reakcje w obrębie układu oddechowego
Alergie często wpływają negatywnie na górne drogi oddechowe. Typowe objawy to:
- zatkany nos lub katar,
- kichanie,
- ból gardła,
- swędzące lub łzawiące oczy.
Leki przeciwhistaminowe mogą pomóc złagodzić katar i podrażnione oczy. Jeśli katar utrzymuje się, poleca się spróbować połączyć go ze środkiem zmniejszającym przekrwienie, takim jak pseudoefedryna.
Niestrawność
Wiele alergii pokarmowych powoduje problemy trawienne, gdyż alergenne białka negatywnie działają na żołądek i jelita. Reakcje trawienne zwykle trwają kilka godzin po zjedzeniu orzechów. Często odczuwa się nudności i skurcze żołądka.
Jeśli reakcja alergiczna jest okazuje się ciężka, można doświadczyć wymiotów i biegunki.
Trudności w oddychaniu
Z powodu obrzęku, spowodowanego reakcją alergiczną, drogi oddechowe mogą się zwęzić lub całkowicie zamknąć. Duszność może przerodzić się w astmę alergiczną, czyli stan, w którym drogi oddechowe znacznie ograniczają przepływ powietrza do płuc. Stan ten może również prowadzić do anafilaksji, kiedy gardło puchnie, powodując trudności w oddychaniu. Objawy te mogą pojawić się w bardzo szerokim spektrum, gdyż może rozwinąć się jeden z symptomów lub wszystkie równolegle.
Anafilaksja
Anafilaksja jest najcięższą i najgroźniejszą formą reakcji alergicznej. Powoduje ona, że gardło i drogi oddechowe puchną i blokują przepływ powietrza. Anafilaksja sprawia, że oddychanie jest niezwykle trudne, a czasem wręcz niemożliwe. Może również powodować inne objawy, w tym:
- obrzęk twarzy,
- swędzącą skórę,
- niskie ciśnienie krwi,
- zmiany tętna,
- problemy ze świadomością.
Osoby, u których alergia na orzechy występuje w ciężkiej postaci i narażone są na reakcję anafilaktyczną, powinny powinny być przygotowane do wykonania domięśniowych injekcji epinefryny. Zastrzyk epinefryny, zwanej również adrenaliną, powoduje ponowne otwarcie dróg oddechowych, co pozwala na umożliwienie procesu oddychania.
Diagnozowanie alergii na orzechy
Właściwa diagnoza jest niezbędna w leczeniu alergii. Jeśli podejrzewa się tego rodzaju alergię, wskazane jest przebadanie przez alergologa. Lekarz może przeprowadzić serię badań w celu identyfikacji źródła uczulenia. Często zaleca się stosowanie leków przeciwhistaminowych do kontrolowania objawów alergii, a także posiadanie epinefryny na wypadek wstrząsu anafilaktycznego.
Sprawdzanie etykiet żywności
Po postawieniu diagnozy lekarskiej, właściwa edukacja jest kluczem do opanowania alergii na orzechy. Konieczne jest uważne czytanie wszystkich etykiet produktów spożywczych i poznanie ryzyka zanieczyszczenia krzyżowego. Wszystkie produkty mogące zawierać orzechy jako jeden ze składników, powinny zawierać odpowiednią informację na etykiecie.
Produkty spożywcze zawierające orzechy
Zachowaj ostrożność podczas jedzenia produktów, które mogą zawierać orzechy, na które jesteś uczulony.
Orzeszki ziemne można znaleźć m.in. w mieszankach orzechowych, maśle orzechowym i oleju arachidowym. Powszechnie stosowane są również w rozmaitych potrawach kuchni azjatyckiej, afrykańskiej i meksykańskiej. Inne produkty spożywcze, które mogą zawierać orzeszki ziemne, obejmują:
- różnego rodzaju wypieki,
- produkty czekoladowe i słodycze,
- mieszanki bakaliowe,
- czerwony pieprz,
- bułki jajeczne,
- nugat,
- sos mole,
- sosy sałatkowe,
- wegetariańskie zamienniki mięsa,
- marynaty.
Orzechy drzewne można znaleźć w produktach takich jak:
- pesto,
- ekstrakty z orzechów lub oleje z orzechów,
- płatki śniadaniowe,
- krakersy i ciasteczka,
- batoniki energetyczne,
- aromatyzowane kawy,
- mrożone desery,
- marynaty,
- niektóre wędliny, takie jak mortadela.
Niektóre napoje alkoholowe mogą zawierać aromaty orzechowe, o których informacja może nie znajdować się na etykiecie.
Źródła
Food allergen labeling and consumer protection act of 2004 questions and answers. (2016).
fda.gov/Food/GuidanceRegulation/GuidanceDocumentsRegulatoryInformation/Allergens/ucm106890.htm
Food allergy. (n.d.). acaai.org/allergies/types/food-allergy
Gateway to health communication & social marketing practice: Allergies. (2011).
cdc.gov/healthcommunication/toolstemplates/entertainmented/tips/allergies.html
Nut and peanut allergy. (2014). kidshealth.org/en/teens/nut-allergy.html#
Ott N. (2013). Likelihood of child outgrowing food allergy depends of type, severity of allergy.
newsnetwork.mayoclinic.org/discussion/likelihood-of-child-outgrowing-food-allergy-depends-of-type-severity-of-allergy/
Peanut allergy. (n.d.). foodallergy.org/allergens/peanut-allergy
Tree nut allergies. (n.d.). foodallergy.org/allergens/tree-nut-allergy
Orzechy to wyjątkowy element w mojej diecie. Nie wyobrażam sobie bez nich funkcjonowania. Są pożywne, dobre i bardzo mocno wpływają na fizjologię.