Nadciśnienie – Objawy, przyczyny i leczenie

Nadciśnienie to dość poważny i przewlekły problem medyczny, który dotyka w Polsce nawet jedną trzecią społeczeństwa. Większość jednak ludzi nie zdaje sobie sprawy jego obecności, a tym samym nie podejmuje żadnych działań ochronnych czy leczniczych. Bardzo często również wiele osób leczy nadciśnienie w nieodpowiedni sposób, bez odpowiedniej zmiany stylu życia i regularnego stosowania leków. Brak odpowiedniej kontroli nad tym problemem może w konsekwencji prowadzić do wielu poważnych dolegliwości, nawet zagrażających życiu. W niniejszym artykule przybliżamy typowe objawy nadciśnienia, jego czynniki ryzyka i metody leczenia.

Nadciśnienie, czyli nadmiernie wysokie ciśnienie krwi, jest dość często występującym stanem chorobowym, który może prowadzić do wielu poważnych stanów, takich jak udar czy zawał serca. Jego długotrwałe występowanie i brak działań leczniczych odpowiedzialne jest przede wszystkim za powszechnie występujące choroby serca.

Ciśnienie krwi jest określane zarówno przez ilość krwi, którą pompuje serce, jak i przez opór przepływu krwi w tętnicach. Im więcej krwi płynie z serca, oraz im węższe tętnice, tym wyższe jest ciśnienie krwi. Można mieć nadciśnienie krwi przez lata, bez żadnych objawów, a problem ten może stopniowo narastać. Na szczęście wysokie ciśnienie krwi można łatwo wykryć, a po jego identyfikacji należy rozpocząć stałą współpracę z lekarzem, w celu jego właściwej kontroli.

Przyczyny nadciśnienia

Istnieją dwa główne rodzaje wysokiego ciśnienia krwi.

Pierwotne (podstawowe) nadciśnienie

U większości dorosłych nie ma możliwej do zidentyfikowania przyczyny wysokiego ciśnienia krwi. Ten rodzaj problemu, zwany nadciśnieniem pierwotnym (nadciśnienie), ma tendencję do stopniowego rozwoju przez wiele lat.

Wtórne nadciśnienie

Niektórzy ludzie cierpią na wysokie ciśnienie krwi spowodowane jakimś stanem chorobowym. Ten typ nadciśnienia, zwany nadciśnieniem wtórnym, ma tendencję do pojawiania się nagle i powodowania wyższego ciśnienia krwi niż nadciśnienie pierwotne. Różne stany chorobowe i leki mogą prowadzić do nadciśnienia wtórnego, w tym w szczególności:

• obturacyjny bezdech senny,
• problemy z nerkami,
• guzy nadnerczy,
• problemy z tarczycą,
• niektóre wady wrodzone w naczyniach krwionośnych,
• niektóre leki, takie jak pigułki antykoncepcyjne, leki na przeziębienie, leki zmniejszające przekrwienie, dostępne bez recepty leki przeciwbólowe i niektóre leki na receptę,
• narkotyki, takie jak kokaina i amfetaminy.

Nadciśnienie krwi a czynniki ryzyka

Wysokie ciśnienie krwi wiązać się może z wieloma czynnikami ryzyka, w tym:

• Wiek – Ryzyko wzrostu ciśnienia krwi wzrasta wraz z wiekiem. Do około 64 roku życia nadciśnienie występuje częściej u mężczyzn. Kobiety są bardziej narażone na nie po 65 roku życia.
• Rasa – Wysokie ciśnienie tętnicze jest szczególnie częste u ludzi pochodzenia afrykańskiego i często rozwija się w młodszym wieku niż u białych. Poważne powikłania, takie jak udar, zawał serca i niewydolność nerek, występują również częściej u osób z afrykańskimi korzeniami.
• Historia rodzinna – Wysokie ciśnienie krwi ma tendencję do występowania w całych rodzinach.
• Nadwaga lub otyłość – Im więcej ważysz, tym więcej krwi potrzebujesz do zaopatrzenia tkanek w tlen i składniki odżywcze. Wraz ze wzrostem objętości krwi krążącej w naczyniach krwionośnych wzrasta ciśnienie krwi na ścianach tętnic.
• Nie jesteś aktywny fizycznie – Osoby mało aktywne fizycznie mają zwykle wyższe tętno. Im wyższe tętno, tym mocniej serce musi pracować wraz z każdym skurczem i potrzeba jest większa siła w tętnicach. Brak aktywności fizycznej zwiększa ryzyko nadwagi.
• Używanie tytoniu – Palenie tytoniu lub żucie tytoniu nie tylko powoduje chwilowe podwyższenie ciśnienia krwi, ale również zawarte w nim chemikalia mogą uszkodzić ścianki tętnic. Może to spowodować zwężenie tętnic i zwiększyć ryzyko chorób serca. Bierne palenie może również zwiększać ryzyko chorób serca.
• Za dużo soli (sodu) w diecie – Nadmiar sodu w diecie może spowodować zatrzymanie płynów przez organizm, co wpływa na nadciśnienie.
• Za mało potasu w diecie – Potas pomaga zrównoważyć ilość sodu w komórkach. Jeśli nie masz wystarczająco dużo potasu w swojej diecie lub nie zatrzymujesz wystarczającej ilości potasu, możesz gromadzić zbyt dużo sodu we krwi.
• Picie zbyt dużej ilości alkoholu – Z czasem picie alkoholu może uszkodzić serce. Jeśli pijesz alkohol, rób to z umiarem. Dla zdrowych osób dorosłych oznacza to jeden drink dziennie dla kobiet i dwa drinki dziennie dla mężczyzn. Jeden drink to ok. 400 ml piwa, 150 ml wina lub 50 ml 40-to procentowego alkoholu.
• Stres – Wysoki poziom stresu może prowadzić do przejściowego wzrostu ciśnienia krwi. Jeśli spróbujesz się zrelaksować, jedząc więcej, używając tytoniu lub pijąc alkohol, możesz tylko zwiększyć problemy z nadciśnieniem krwi.
• Pewne przewlekłe choroby – Niektóre schorzenia przewlekłe mogą również zwiększać ryzyko wystąpienia wysokiego ciśnienia krwi. Wśród nich takie jak choroba nerek, cukrzyca i bezdech senny. Czasami ciąża również przyczynia się do wysokiego ciśnienia krwi.

Chociaż nadciśnienie krwi występuje najczęściej u dorosłych, dzieci mogą być również zagrożone tego rodzaju problemem. U niektórych dzieci wysokie ciśnienie krwi jest spowodowane problemami z nerkami lub sercem. Jednak dla stale rosnącej liczby dzieci najbardziej znaczące w tym zakresie wydają się złe nawyki żywieniowe, otyłość i brak ruchu.

Komplikacje związane z nadciśnieniem

Nadmierny nacisk na ściany tętnic, spowodowany wysokim ciśnieniem krwi, może uszkodzić naczynia krwionośne, a także narządy organizmu. Im wyższe ciśnienie krwi i im dłużej ono nie jest kontrolowane, tym większe potencjalne obrażenia. Niekontrolowane nadciśnienie krwi może prowadzić do wielu powikłań, w tym w szczególności takich jak:

• Zawał serca lub udar – Nadciśnienie może powodować stwardnienie i pogrubienie tętnic – miażdżycy, co może prowadzić do zawału serca, udaru lub innych powikłań.

• Tętniak – Nadciśnienie może osłabiać i wybrzuszać naczynia krwionośne, tworząc tętniaki. Jeśli tętniak pęknie, może zagrażać życiu.

• Niewydolności serca – Aby pompować krew pod wyższym ciśnieniem w naczyniach, serce musi pracować ciężej. Powoduje to zagęszczenie ścian komory serca (przerost lewej komory). Ostatecznie, pogrubiony mięsień może mieć trudności z pompowaniem wystarczającej ilości krwi, aby zaspokoić potrzeby organizmu, co może prowadzić do niewydolności serca.

• Osłabienie i zwężanie naczyń krwionośnych w nerkach – Może to uniemożliwić normalne funkcjonowanie tych narządów.

• Zagęszczanie, zwężenie lub pękanie naczyń krwionośnych w oczach – Może to spowodować utratę wzroku.

• Syndrom metaboliczny – Jest to zespół zaburzeń metabolizmu organizmu, w tym zwiększonego obwodu talii, wysokiego poziomu trójglicerydów, niskiego poziomu cholesterolu o wysokiej gęstości (HDL), wysokiego ciśnienia krwi i wysokiego poziomu insuliny. Te zaburzenia zwiększają ryzyko zachorowania na cukrzycę, choroby serca i udar.

• Kłopoty z pamięcią lub zrozumieniem – Niekontrolowane wysokie ciśnienie krwi może również wpływać na zdolność myślenia, zapamiętywania i uczenia się. Kłopoty z pamięcią lub pojmowaniem koncepcji są częstsze u osób z wysokim ciśnieniem krwi.

• Demencja – Zwężone lub zablokowane tętnice mogą ograniczyć przepływ krwi do mózgu, prowadząc do pewnego rodzaju demencji (otępienia naczyniowego). Udar, który przerywa przepływ krwi do mózgu, może również powodować otępienie naczyniowe.

Diagnoza nadciśnienia

Aby zmierzyć ciśnienie krwi, lekarz zazwyczaj umieszcza nadmuchiwany mankiet wokół ramienia i mierzy ciśnienie krwi za pomocą manometru.

Odczyt ciśnienia krwi, podany w ml słupa rtęci (mm Hg), ma dwie liczby. Pierwsza lub wyższa liczba mierzy ciśnienie w tętnicach, gdy twoje serce bije (ciśnienie skurczowe). Druga lub niższa liczba mierzy ciśnienie w twoich tętnicach między uderzeniami (ciśnienie rozkurczowe).

Pomiary ciśnienia krwi można podzielić na cztery ogólne kategorie:

• Normalne ciśnienie krwi – Twoje ciśnienie krwi jest normalne, jeśli jest poniżej 120/80 mm Hg.

• Podwyższone ciśnienie krwi – Podwyższone ciśnienie krwi to ciśnienie skurczowe w zakresie od 130 do 139 mm Hg i ciśnienie rozkurczowe poniżej 80 mm Hg. Podwyższone ciśnienie krwi pogarsza się z czasem, o ile nie zostaną podjęte kroki w celu kontrolowania ciśnienia krwi.

• Nadciśnienie I-go stopnia – Nadciśnienie I-go stopnia to ciśnienie skurczowe w zakresie od 140 do 159 mm Hg lub rozkurczowe ciśnienie w zakresie od 80 do 89 mm Hg.

• Stopień II nadciśnienia tętniczego – Cięższe nadciśnienie tętnicze, nadciśnienie w stadium drugim to ciśnienie skurczowe o wartości 160 mm Hg lub wyższe lub rozkurczowe ciśnienie 90 mm Hg lub wyższe.

Obydwie liczby w odczytach ciśnienia krwi są ważne. Ale po 50 roku życia odczyt skurczowy jest jeszcze bardziej znaczący. Izolowane nadciśnienie skurczowe to stan, w którym ciśnienie rozkurczowe jest prawidłowe (mniej niż 80 mm Hg), ale ciśnienie skurczowe jest wysokie (większe lub równe 130 mm Hg). Jest to powszechny typ wysokiego ciśnienia krwi u osób w wieku powyżej 65 lat.

Lekarz prawdopodobnie wykona dwa do trzech odczytów ciśnienia krwi na trzech lub więcej oddzielnych wizytach, zanim zdiagnozuje nadciśnienie. Dzieje się tak dlatego, że ciśnienie krwi zwykle zmienia się w ciągu dnia i może być podwyższone tylko podczas wizyt u lekarza.

Ciśnienie krwi powinno być mierzone w obu ramionach, aby ustalić, czy istnieje różnica. Ważne jest, aby używać mankietu na ramię o odpowiedniej wielkości.

Lekarz może poprosić o zapisanie pomiarów ciśnienia krwi w domu, aby dostać dodatkowe informacje i potwierdzić, czy masz się do czynienia z przewlekłym wysokim ciśnieniem krwi. Może on zalecić 24-godzinny test monitorowania ciśnienia krwi zwany ambulatoryjnym monitorowaniem ciśnienia krwi, aby potwierdzić diagnozę. Urządzenie używane do tego testu mierzy ciśnienie krwi w regularnych odstępach czasu w okresie 24 godzin i zapewnia dokładniejszy obraz jego zmian w ciągu dnia i nocy. Jednak urządzenia te nie są dostępne we wszystkich ośrodkach medycznych.

Jeśli masz jakiekolwiek typ nadciśnienia, lekarz sprawdzi zapewne historię medyczną i przeprowadzi dodatkowe badanie.Lekarz może również zalecić rutynowe testy, takie jak badanie moczu (analiza moczu), badania krwi, test cholesterolu i elektrokardiogram – test, który mierzy aktywność elektryczną serca. Może również zalecić dodatkowe badania, takie jak echokardiografia, w celu wykrycia większej liczby objawów choroby serca.

Mierzenie ciśnienia krwi w domu

Ważnym sposobem sprawdzenia czy leczenie nadciśnienia przynosi efekty lub w celu zdiagnozowania pogorszenia objawów jest regularne i samodzielne monitorowanie ciśnienia krwi w domu.

Urządzenia do mierzenia ciśnienia krwi są powszechnie dostępne i niedrogie, do których zakupu nie potrzeba recepty. Pomiary w domu nie zastępują wizyt u lekarza, a domowe mierniki ciśnienia krwi mogą mieć pewne ograniczenia.

Upewnij się, że używasz sprawdzonego urządzenia, a przynależny do niego mankiet jest odpowiednio dopasowany. Zabierz je ze sobą do gabinetu lekarskiego, aby sprawdzać jego dokładność przynajmniej raz w roku. W razie potrzeby porozmawiaj z lekarzem o tym, jak zacząć samodzielne sprawdzanie ciśnienia krwi w domu.

Leczenie nadciśnienia

Zmiana stylu życia to początek długiej drogi w kierunku kontrolowania problemów z nadciśnieniem krwi. Lekarz może zalecić ponadto zmianę stylu życia, w tym:

• jedzenie zdrowej diety z mniejszą ilością soli,
• regularną aktywność fizyczną,
• utrzymanie prawidłowej masy ciała lub zmniejszenie wagi u osób z nadwagą lub otyłością,
• ograniczenie ilości wypijanego alkoholu.

Czasami jednak same zmiany stylu życia nie wystarczą. Oprócz diety i ćwiczeń lekarz może zalecić stosowanie leków obniżających ciśnienie krwi. Leczenie zależeć będzie od diagnozy, ale zalecany najczęściej wskaźnik wynosi 130/80 mm Hg, jeśli:

• jesteś zdrowym dorosłym w wieku 65 lat lub starszym,
• jesteś zdrowym dorosłym do 65 roku życia z 10% lub wyższym ryzykiem rozwoju choroby sercowo-naczyniowej w ciągu najbliższych 10 lat,
• masz przewlekłą chorobę nerek, cukrzycę lub chorobę wieńcową.

Chociaż 120/80 mm Hg lub niższe jest idealne, lekarze nie są pewni, czy potrzeba wówczas leczenia za pomocą stosowania leków, aby osiągnąć ten poziom.

Jeśli masz 65 lat lub więcej, a stosowanie leków powoduje obniżenie skurczowego ciśnienia krwi, na przykład poniżej 130 mm Hg, leki nie będą musiały być zazwyczaj zmieniane. Chyba że spowodują negatywne skutki dla zdrowia lub jakości życia.

Kategoria leków zalecanych przez lekarza zależy od pomiarów ciśnienia krwi i innych problemów zdrowotnych. W takim przypadku przydaje się współpraca z zespołem lekarzy doświadczonych w leczeniu wysokiego ciśnienia w celu opracowania zindywidualizowanego planu leczenia.

Leki stosowane w leczeniu wysokiego ciśnienia krwi

Poniżej wskazujemy na najczęściej stosowane rodzaje leków na nadciśnienie.

• Tiazydowe leki moczopędne – Diuretyki to leki działające na nerki, które pomagają organizmowi w eliminacji sodu i wody, zmniejszając objętość krwi. Diuretyki tiazydowe są często pierwszym, ale nie jedynym, wyborem leków na nadciśnienie. Tiazydowe leki moczopędne obejmują chlortalidon, hydrochlorotiazyd (mikrozyd) i inne. Jeśli nie zażywasz środków moczopędnych, a ciśnienie krwi pozostaje wysokie, porozmawiaj ze swoim lekarzem o dodaniu lub zastąpieniu leku, który obecnie bierzesz, diuretykiem. Diuretyki lub blokery kanału wapniowego mogą działać lepiej dla osób z afrykańskim pochodzeniem i osób starszych, niż same inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE). Częstym działaniem niepożądanym leków moczopędnych jest zwiększone oddawanie moczu.

• Inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE) – Leki tego rodzaju, takie jak lizynopryl (Zestril), benazepril (Lotensin), kaptopryl (Capoten) i inne, pomagają rozluźnić naczynia krwionośne poprzez blokowanie tworzenia się naturalnego związku chemicznego, który je zwęża. Osoby z przewlekłą chorobą nerek mogą korzystać z inhibitora ACE jako jednego ze swoich leków.

• Blokery receptora angiotensyny II (ARB) – Leki te pomagają rozluźnić naczynia krwionośne poprzez blokowanie działania, a nie powstawania naturalnego związku chemicznego, który zwęża naczynia krwionośne. ARB obejmują kandesartan (Atacand), losartan (Cozaar) i inne farmaceutyki. Osoby z przewlekłą chorobą nerek mogą korzystać z ARB jako jednego ze swoich podstawowych leków.

• Blokery kanału wapniowego – Tego rodzaju leki, w tym amlodypina (Norvasc), diltiazem (Cardizem, Tiazac, inne) i inne, pomagają rozluźnić mięśnie naczyń krwionośnych. Niektóre spowalniają również tętno. Blokery kanału wapniowego mogą działać lepiej dla osób starszych niż same inhibitory ACE. Sok grejpfrutowy wchodzi w interakcje z niektórymi blokerami kanału wapniowego, zwiększając poziom leku we krwi i zwiększając ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Jeśli obawiasz się interakcji, skontaktuj się z lekarzem lub farmaceutą.

Dodatkowe leki na nadciśnienie

W przypadku problemów z osiągnięciem docelowego ciśnienia krwi za pomocą kombinacji powyższych leków, lekarz może przepisać:

• Blokery alfa – Leki te redukują impulsy nerwowe do naczyń krwionośnych, zmniejszając działanie naturalnych związków chemicznych, które zwężają naczynia krwionośne. Blokery alfa obejmują doksazosin (Cardura), prazosin (Minipress) i inne preparaty tego rodzaju.

• Blokery alfa-beta – Oprócz zmniejszania impulsów nerwowych w naczyniach krwionośnych, blokery alfa-beta spowalniają bicie serca, zmniejszając ilość krwi, którą należy przepompowywać przez naczynia. Blokery alfa-beta obejmują karwedilol (Coreg) i labetalol (Trandate).

• Beta-adrenolityki – Leki te zmniejszają obciążenie serca i otwierają naczynia krwionośne, powodując, że serce bije wolniej i z mniejszą siłą. Beta-blokery obejmują acebutolol (Sectral), atenolol (Tenormin) i inne. Beta-adrenolityki nie są zwykle zalecane jako jedyne leki, które są przepisywane, ale mogą być skuteczne w połączeniu z innymi farmaceutykami na nadciśnienie.

• Antagoniści aldosteronu – Przykładami są spironolakton (Aldactone) i eplerenon (Inspra). Leki te blokują działanie naturalnego związku chemicznego, który może prowadzić do zatrzymania soli i płynów, co może przyczyniać się do wysokiego ciśnienia krwi.

• Inhibitory reniny – Aliskiren (Tekturna) spowalnia produkcję reniny, enzymu wytwarzanego przez nerki, który rozpoczyna łańcuch chemicznych następstw, które zwiększają ciśnienie krwi. Aliskiren działa poprzez zmniejszenie zdolności reniny do rozpoczęcia tego procesu. Ze względu na ryzyko wystąpienia poważnych powikłań, w tym udaru, nie należy przyjmować aliskirenu z inhibitorami ACE lub ARB.

• Środki rozszerzające naczynia – Te leki, w tym hydralazyna i minoksydyl, działają bezpośrednio na mięśnie w ścianach tętnic, zapobiegając zaciśnięciu mięśni i zwężeniu tętnic.

• Środki o centralnym działaniu – Leki te zapobiegają sygnalizacji układu nerwowego przez mózg, co zwiększa częstość akcji serca i zawęża naczynia krwionośne. Przykłady obejmują klonidynę (Catapres, Kapvay), guanfacynę (Intuniv, Tenex) i metylodopy.

Aby zmniejszyć liczbę dziennych potrzebnych dawek leków, lekarz może przepisać kombinację małych dawek leków zamiast większych dawek jednego rodzaju. W rzeczywistości dwa lub więcej leków na nadciśnienie często jest bardziej skuteczne niż jeden. Czasami znalezienie najskuteczniejszego leku lub kombinacji leków jest kwestią szeregu prób i eliminacji błędów.

Leki na nadciśnienie oporne

Jeśli ciśnienie krwi utrzymuje się na wysokim poziomie, pomimo podjęcia co najmniej trzech różnych rodzajów leków na nadciśnienie, z których jedno powinno być moczopędne, można zdiagnozować tzw. nadciśnienie oporne.

Niektórzy pacjenci, którzy jednocześnie przyjmują cztery różne rodzaje, również uważani są za cierpiących na nadciśnienie oporne. W takim przypadku bardzo często należy ponownie rozważyć możliwość występowania wtórnej przyczyny wysokiego ciśnienia krwi.

Posiadanie opornego nadciśnienia nie oznacza, że ​​ciśnienie krwi nigdy nie spadnie. W rzeczywistości, jeśli lekarz będzie potrafił zidentyfikować, co kryje się za uporczywie wysokim ciśnieniem krwi, istnieje duża szansa, że znajdzie się sposób na skuteczniejsze leczenie. Lekarz lub specjalista od nadciśnienia tętniczego może przede wszystkim:

• ocenić potencjalne przyczyny danego stanu i określić czy można je leczyć,
• przejrzeć leki, które się stosuje przy innych schorzeniach, pod kątem tego czy są w niech takie, które wpływają na podwyższenie ciśnienia krwi,
• polecić monitorowanie ciśnienia krwi w domu, aby sprawdzić, czy możesz ono się zwiększać jedynie na wypadek wizyty u lekarza (tzw. efekt białego fartucha),
• zaproponować zmiany dążące do wprowadzenia i utrzymania zdrowego stylu życia, m.in. spożywanie zdrowej diety z mniejszą ilością soli, utrzymywanie zdrowej wagi i ograniczanie ilości wypijanego alkoholu,
• wprowadzić zmiany w lekach na nadciśnienie, aby uzyskać ich najskuteczniejszą kombinację oraz dawki,
• rozważyć dodanie antagonisty aldosteronu, takiego jak spironolakton (Aldactone), który może prowadzić do lepszej kontroli nadciśnienia opornego.

Badane są niektóre eksperymentalne terapie, takie jak radioterapia z użyciem cewnika, ablacja nerkowych współczulnych nerwów (odnerwienie nerkowe) i elektrostymulacja baroreceptorów zatoki szyjnej.

Jeśli nie stosujesz leków na nadciśnienie zgodnie z zaleceniami, ciśnienie krwi może się jeszcze bardziej pogorszyć. Jeśli pomijasz dawki, ponieważ masz efekty uboczne lub po prostu zapominasz wziąć leki, porozmawiaj z lekarzem o dostępnych rozwiązaniach. Nie zmieniaj leczenia bez konsultacji z lekarzem.

Styl życia i domowe środki zaradcze

Zmiany w stylu życia mogą pomóc kontrolować i zapobiegać wysokiemu ciśnieniu krwi, nawet jeśli stosuje się leki na nadciśnienie.

• Jedz zdrowe jedzenie – Spróbuj diety dla zatrzymania nadciśnienia (DASH), która nakazuje jeść przede wszystkim owoce i warzywa, produkty pełnoziarniste, drób, ryby i niskotłuszczowe produkty mleczne. Uzyskaj z diety dużo potasu, który może pomóc w zapobieganiu i kontroli nadciśnienia. Jedz mniej tłuszczów nasyconych i tłuszczów trans.

• Zmniejsz ilość soli w diecie – Celem jest ograniczenie sodu do mniej niż 2300 mg dziennie lub mniej. Niższe spożycie sodu – 1500 mg dziennie lub mniej – jest idealne dla większości osób dorosłych. Zwróć uwagę na sól nie tylko podczas przyrządzania posiłków, ale też monitoruj jej ilość w kupowanych produktach.

• Utrzymaj zdrową wagę – Utrzymywanie prawidłowej wagi ciała lub odchudzanie w przypadku nadwagi i otyłości może pomóc w kontrolowaniu wysokiego ciśnienia krwi i zmniejszyć ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych. Ogólnie rzecz biorąc, można obniżyć ciśnienie krwi o około 1 mm Hg z utratą każdego kilograma wagi.

• Zwiększ aktywność fizyczną – Regularna aktywność fizyczna może pomóc w obniżeniu ciśnienia krwi, opanowaniu stresu, zmniejszeniu ryzyka wystąpienia kilku kluczowych problemów zdrowotnych i utrzymaniu kontroli wagi. Celuj w co najmniej 150 minut tygodniowo umiarkowanej aktywności tlenowej lub 75 minut w tygodniu energicznej aktywności tlenowej lub kombinacji umiarkowanej i energicznej aktywności. Na przykład spróbuj energicznego spaceru przez około 30 minut przez większość dni w tygodniu lub treningu interwałowego, w którym na przemian masz krótkie okresy intensywnej aktywności z okresami powrotu do normalnego tempa. Staraj się wykonywać ćwiczenia wzmacniające mięśnie przynajmniej dwa dni w tygodniu.

• Ogranicz alkohol – Nawet jeśli jesteś zdrowy, alkohol może podnieść ciśnienie krwi. Jeśli zdecydujesz się pić alkohol, rób to z umiarem. Dla zdrowych dorosłych oznacza to maksymalnie jeden drink dziennie dla kobiet i maksymalnie dwa drinki dziennie dla mężczyzn.

• Nie pal – Palenie może uszkodzić ścianki naczyń krwionośnych i przyspieszyć proces gromadzenia się złogów w tętnicach. Jeśli palisz, poproś swojego lekarza o pomoc w rzuceniu palenia.

• Radź sobie ze stresem – Zredukuj stres tak bardzo, jak to możliwe. Ćwicz techniki zdrowego radzenia sobie z napięciem, takie jak rozluźnienie mięśni, głębokie oddychanie lub medytacja. Pomocna może być także regularna aktywność fizyczna i dużo snu.

• Monitoruj ciśnienie krwi w domu – Badanie ciśnienia krwi w domu może pomóc w utrzymaniu jego prawidłowy poziom, a także pokazać, czy leki działają, a nawet ostrzegać pacjenta i lekarza o potencjalnych komplikacjach. Monitorowanie ciśnienia krwi w domu nie zastępuje wizyt u lekarza, a domowe mierniki mogą mieć pewne ograniczenia. Nawet jeśli uzyskasz normalne odczyty, nie przerywaj stosowania ani nie zmieniaj swoich leków lub nie zmieniaj diety bez uprzedniej konsultacji z lekarzem. Jeśli ciśnienie krwi jest pod kontrolą, zapytaj lekarza, jak często musisz je sprawdzać.

• Ćwicz relaksację lub powolny, głęboki oddech – Według wielu poważnych źródeł oddychanie sterowane za pomocą specjalnego urządzenia może być rozsądną alternatywą dla obniżenia ciśnienia krwi, zwłaszcza gdy wysokiemu ciśnieniu krwi towarzyszy lęk lub standardowe leczenie nie jest dobrze tolerowane.

• Kontroluj ciśnienie krwi podczas ciąży – Jeśli jesteś kobietą z nadciśnieniem, przedyskutuj z lekarzem, jak kontrolować ciśnienie krwi podczas ciąży.

Nadciśnienie a medycyna alternatywna

Chociaż dieta i ćwiczenia fizyczne są najbardziej odpowiednimi metodami, aby obniżyć ciśnienie krwi, niektóre suplementy również mogą w tym pomóc. Jednak potrzebne są dalsze badania, aby określić ich potencjalne korzyści. Suplementy te to przede wszystkim:

• błonnik, taki jak babka płesznik i otręby pszenne,
• minerały, takie jak magnez, wapń i potas,
• kwas foliowy,
• suplementy lub produkty, które zwiększają poziom tlenku azotu lub rozszerzają naczynia krwionośne (wazodylatatory), takie jak kakao, koenzym Q10, L-arginina lub czosnek,
• kwasy tłuszczowe omega-3, znajdujące się w tłustych rybach, suplementach z wysokimi dawkami oleju rybnego lub siemieniu lnianym,
• prawdopodobnie witamina D może obniżyć ciśnienie krwi, ale potrzebne są dalsze badania w tym zakresie.

Chociaż najlepiej jest uwzględnić te suplementy w diecie jako składniki normalnych pokarmów, można je również stosować w postaci tabletek lub kapsułek. Przed dodaniem któregokolwiek z tych suplementów do procesu leczenia nadciśnienia krwi należy zawsze porozmawiać z lekarzem. Niektóre suplementy mogą wchodzić w interakcje z lekami, powodując szkodliwe skutki uboczne, takie jak zwiększone ryzyko krwawienia, które może być nawet śmiertelne.

Można również ćwiczyć techniki relaksacyjne, takie jak głębokie oddychanie lub medytacja, aby pomóc się zrelaksować i zmniejszyć poziom stresu. Praktyki te mogą tymczasowo obniżyć ciśnienie krwi.

Radzenie sobie i wsparcie

Nadciśnienie krwi nie jest problemem, który można leczyć, a następnie zignorować. Jest to schorzenie, którym trzeba zarządzać przez resztę swojego życia. Aby kontrolować ciśnienie krwi:

• Bierz leki – Jeśli działania niepożądane lub koszty stwarzają problemy, nie należy przerywać przyjmowania leków. Zapytaj swojego lekarza o inne opcje.
• Zaplanuj regularne wizyty u lekarza – Aby skutecznie leczyć nadciśnienie, konieczne są wspólne wysiłki. Lekarz nie może tego zrobić sam, Ty także nie. Pracuj z lekarzem, aby doprowadzić ciśnienie krwi do bezpiecznego poziomu i utrzymaj je.
• Przyjmij zdrowe nawyki – Jedz zdrową żywność, pozbądź się nadwagi i regularnie uprawiaj aktywność fizyczną. Ogranicz alkohol. Jeśli palisz, przestań.
• Radź sobie ze stresem – Nie myśl o dodatkowych zadaniach, ogranicz negatywne myśli, utrzymuj dobre relacje oraz bądź cierpliwy i optymistyczny.

Trzymanie się zmian stylu życia może być trudne, szczególnie jeśli nie widzisz lub nie odczuwasz żadnych objawów wysokiego ciśnienia krwi. Jeśli potrzebujesz motywacji, pamiętaj o ryzyku związanym z niekontrolowanym nadciśnieniem.

Przygotowanie się do wizyty u lekarza

Jeśli uważasz, że możesz mieć nadciśnienie, umów się z lekarzem rodzinnym na jego sprawdzenie. Przed wizytą unikaj jedzenia, picia napojów zawierających kofeinę i palenia. Zaplanuj skorzystanie z toalety przed zmierzeniem swojego ciśnienia krwi.

Ponieważ niektóre leki, takie jak dostępne bez recepty leki na przeziębienie, leki przeciwbólowe, antydepresyjne, tabletki antykoncepcyjne i inne, mogą podnieść ciśnienie krwi, dobrym pomysłem może być zabranie do lekarza listy leków i suplementów, które pacjent przyjmuje. Nie należy przerywać przyjmowania żadnych leków na receptę, które mogą wpływać na ciśnienie krwi bez porady lekarza.

Ponieważ spotkania mogą być krótkie, a często jest dużo do omówienia, dobrze jest być przygotowanym na wizytę. Oto kilka wskazówek, które pomogą się przygotować i podpowiedzą czego można oczekiwać od lekarza.

• Zapisz wszystkie objawy, których doświadczasz. Nadciśnienie krwi rzadko powoduje widoczne objawy, ale jest poważnym czynnikiem ryzyka chorób serca. Powiadomienie lekarza o objawach, takich jak bóle w klatce piersiowej lub duszność, może pomóc lekarzowi zdecydować, jak agresywnie powinno być leczone nadciśnienie.
• Zapisz kluczowe dane osobowe, w tym historię rodzinną nadciśnienia, wysoki poziom cholesterolu, choroby serca, udar, chorobę nerek lub cukrzycę, a także wszelkie istotne stresy lub ostatnie zmiany w życiu.
• Zrób listę wszystkich leków, witamin i suplementów, które regularnie stosujesz.
• Weź ze sobą członka rodziny lub przyjaciela, jeśli to możliwe.
• Przygotuj się do omówienia swojej diety i ćwiczeń. Jeśli nie stosujesz diety lub ćwiczeń, bądź gotów porozmawiać z lekarzem o wszelkich wyzwaniach, z którymi możesz się spotkać podczas rozpoczynania pracy nad sobą.
• Napisz pytania do lekarza.

Warto ułożyć listę pytań od najważniejszych do najmniej ważnych. Poniżej wskazujemy na najważniejsze z nich:

• Jakich badań będę potrzebować?
• Czy potrzebuję leków?
• Jakie pokarmy powinienem jeść lub czego unikać?
• Jaki jest odpowiedni poziom aktywności fizycznej?
• Jak często muszę planować wizyty, aby sprawdzić ciśnienie krwi?
• Czy powinienem monitorować ciśnienie krwi w domu?
• Jakie są alternatywy dla pierwotnego leczenia?
• Mam inne problemy zdrowotne. Jak najlepiej nimi zarządzać?
• Czy są jakieś ograniczenia, które muszę przestrzegać?
• Czy powinienem zobaczyć się z innym specjalistą?
• Czy istnieje ogólna alternatywa dla przepisywanego mi leku?

Oprócz powyższych nie wahaj się zadawać innych, szczególnie gdy czegoś nie rozumiesz. Lekarz prawdopodobnie zada również co najmniej kilka pytań. Bycie gotowym na udzielenie odpowiedzi, może zaoszczędzić czas. Do typowych z nich można zaliczyć:

• Czy w rodzinie występował wysoki poziom cholesterolu, wysokie ciśnienie krwi lub choroby serca?
• Jakie są twoje zwyczaje związane z dietą i ćwiczeniami?
• Czy pijasz alkohol i w jakich ilościach?
• Czy palisz?
• Kiedy ostatnio sprawdzałeś ciśnienie krwi? Jaki był wtedy pomiar ciśnienia krwi?

Nigdy nie jest za wcześnie na dokonywanie zdrowych zmian w stylu życia, takich jak rzucenie palenia, jedzenie zdrowej żywności i zwiększenie aktywności fizycznej. Są to podstawowe linie obrony przed wysokim ciśnieniem krwi i jego powikłaniami, w tym zawałem serca i udarem.