Olej rydzowy – Właściwości, zastosowanie, przepisy

6
14442
olej rydzowy
Olej rydzowy posiada wiele cennych właściwości odżywczych

Olej rydzowy, znany również jako olej z lnianki, był w Europie Północnej używany już setki lat temu, głównie jako olej do żywności, pielęgnacji zdrowia, a także pełnił rolę paliwa do oświetlania. Pozyskuje się go z nasion lnicznika siewnego, rośliny rosnącej naturalnie w chłodnym i raczej suchym klimacie. Produkcja i zastosowanie tego oleju wyraźnie spadło po II Wojnie Światowej, kiedy to w zastąpiono lniankę innymi roślinami oleistymi.

Lnianka siewna (Camelina sativa L) jest jedną z najdłużej uprawnych roślin oleistych. W Polsce znana jest również pod wieloma nazw

ami ludowymi, m.in.: rydz, lnianka, ryżyk,  lnicznik lub lennica. Wytwarza się z niej olej rydzowy, używany w dawnych czasach zarówno na polskich dworach, jak i w chatach chłopów. Dzięki temu, że obfituje w wiele zdrowotnych składników odżywczych, coraz częściej wraca do łask.

Olej rydzowy

Dość niedawno olej rydzowy ponownie przykuł uwagę wielu osób, głównie ze względu na swój doskonały potencjał odżywczy. Jest obecnie dostępny w wielu miejscach i może pochodzić od wielu różnych producentów. Głównymi orędownikami jego stosowania są osoby zainteresowane stosowaniem żywności naturalnej i ekologicznej. Ale czy słusznie?

Właściwości oleju rydzowego

Poniżej przedstawiamy najważniejsze cechy tego wyjątkowego składnika diety.

  1. Olej rydzowy pomaga utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu

Olej rydzowy jest bogaty w sterole, które zakłócają wchłanianie cholesterolu. W jednym z badań wykazano, że dodanie oleju z lnianki do diety wyraźnie zmniejsza poziom cholesterolu we krwi osób poddanych testom. Był w tym zakresie nawet dwa razy skuteczniejszy, w porównaniu z oliwą z oliwek i olejem rzepakowym.

Ponadto, większość tłuszczów zawartych w oleju rydzowym to tłuszcze wielonienasycone, które są niezwykle potrzebne do zapewnienia zdrowego funkcjonowania komórek w organizmie. Równocześnie, olej lniankowy ma bardzo niskie zawartości tłuszczów nasyconych, które mogą prowadzić do zwiększonego poziomu cholesterolu we krwi, a tym samym groźnych chorób serca.

  1. Olej rydzowy posiada wysoką zawartość kwasów tłuszczowych omega-3

Typowa dieta człowieka zawiera od 14 do nawet 25 razy więcej kwasów tłuszczowych omega-6, niż omega-3. Stanowić to może poważny problem odżywczy, ponieważ zachwianie właściwych proporcji prowadzi powstawanie ognisk zapalnych w organizmie oraz rozwoju poważnych chorób.

W celu niknięcia wielu problemów zdrowotnych zaleca się zdrową równowagę, czyli zwiększenie spożycia kwasów omega-3 i mniejszej ilości omega-6. Olej rydzowy posiada nawet dwa razy więcej omega-3, niż omega-6, i w porównaniu do wielu innych olejów spożywczych, takich jak oliwa czy olej słonecznikowy, cechuje się bardziej korzystnym ich stosunkiem.

Oczywiście istnieją różne typy kwasów tłuszczowych omega-3, zawierające EPA i DHA, jednak większość z najbardziej optymalnych można znaleźć głównie w rybach. Jednak olej lniankowy jest również bogaty w cenny kwas alfa-linolenowy ALA.

Wśród wielu badaczy istnieje spór na temat tego, która forma omega-3 jest najbardziej korzystna dla ludzkiego zdrowia. Niektórzy sugerują, że wszystkie formy mają swoje własne, unikalne korzyści zdrowotne. W tym względzie ALA wykazuje ochronne działanie dla zachowania zdrowia serca, a także łagodzi powstające stany zapalne i poprawia centralne funkcje układu nerwowego.

  1. Olej rydzowy zawiera cenne witaminy

Olej rydzowy jest również bogaty w alfa i gamma tokoferol, dwie formy witaminy E. Związki te chronią olej przed utlenianiem i jełczeniem. Z tego względu olej ten, może być przechowywany nawet do 18 miesięcy. Dla porównania, olej lniany staje się zjełczały bardzo szybko, a najlepiej spożywać go w ciągu jednego miesiąca.

Antyoksydacyjne działanie witaminy E jest również ważne dla zachowania zdrowia i urody. Witamina E zapobiega działaniu wolnych rodników, co z kolei może zapobiegać chorobom serca, zapaleniu stawów i nowotworom. Olej rydzowy stanowi również bogate źródło witaminy A oraz witamin z grupy B.

Witamina E jest również związana ze zwiększonymi funkcjami systemu immunologicznego. Zapobiega i łagodzi choroby oczu, zmniejsza objawy miesiączkowe. Doskonale chroni również organizm przed przedwczesnymi oznakami starzenia, takimi jak zmarszczki czy wiotczenie skóry.

  1. Olej rydzowy zapewnia wspaniałe korzyści pielęgnacyjne

Olej lniankowy sprawdza się jako dobry produkt nawilżający. Jego struktura i łagodny zapach sprawiają też, że jest to dobry olejek do masażu. Zawarta w nim witamina E oraz kwasy omega pomagają poprawić koloryt skóry i zapobiegają niszczącemu działaniu wolnych rodników. Wpływa również na proces gojenia ran, różnego typu owrzodzeń, czy też oparzeń. Pomaga również zwalczać objawy atopowego zapalenia skóry, trądziku i innych typó dermatozy.

Podgrzany olej do masażu skóry głowy to kolejny korzystny sposób na pielęgnację i zapobieganie problemom dermatologicznym. Naturalnie nawilża on skórę głowy i pozbywa nadmiaru łupieżu, a tym samym nadmiernemu łuszczeniu. Ole rydzowy, stosowany jako domowy kosmetyk naturalny, utrzymuje włosy w miękkości, delikatności i zdrowym wyglądzie.

  1. Olej rydzowy powinien mieć ekologiczne pochodzenie

Do tej pory uprawiany komercyjnie lnicznik siewny pozostaje zasadniczo w swojej natywnej postaci, bez ingerencji biotechnologii. W większości przypadków jest on stosowany do produkcji biopaliw, paszy dla zwierząt, a także do wytwarzania oleju spożywczego.

W wielu przypadkach interes handlowy skłania do genetycznych modyfikacji, które zwiększają efektywność produkcji. Dotyczy to takich roślin oleistych jak soja, rzepak czy słonecznik. Z tego względu pierwsze próby modyfikacji zostały już przeprowadzone i powstały nowe odmiany tej rośliny, które w zamierzeniu miały posiadać większą zawartość kwasów tłuszczowych omega-3, takich jakie posiadają oleje z ryb, czyli EPA i DHA. Jak wspomniano powyżej, naturalna lnianka zawiera praktycznie tylko omega-3 ALA.

Głównym celem genetycznie modyfikowanej lnianki jest na razie produkcja paszy dla ryb hodowlanych, zamiast obecnie stosowanych w karmieniu mączki i oleju rybnego.

Mimo że zmodyfikowane genetycznie odmiany są wciąż w fazie badań i raczej przeznaczone do hodowli ryb, to zawsze najlepiej szukać ekologicznego oleju lniankowego, aby upewnić się, że jest wolny od GMO, pestycydów i nawozów sztucznych.

  1. Olej rydzowy jest odpowiedni do gotowania

olej z lniankiSkład oleju w lnianki nadaje mu wysoką temperaturę spalania, wynosząca ok 246° C. Temperatura spalania to moment, w którym staje się na tyle gorący, aby rozpocząć spalanie, które wytwarza dym i szkodliwe dla zdrowia substancje.

Podczas gotowania zaleca się zwykle stosowanie olejów spożywczych, których min. temperatura spalania wynosi 204 ° C. Tego typu produkty stosuje się również do smażenia.

Dla porównania, oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia i nierafinowany olej kokosowy osiągają punkt krytyczny przy temperaturze ok. 176° C, co sprawia, że olej rydzowy jest lepszym wyborem podczas gotowania w wysokich temperaturach.

Najczęstsze zastosowanie oleju rydzowego

Naturalny olej rydzowy sprawdza się znakomicie, zarówno jako składnik dietetyczny, jak i organiczny środek pielęgnacyjny. Najczęściej można go spotkać w takich zastosowaniach jak:

  • podstawa bazy różnych marynat,
  • odżywcza okrasa do kasz, makaronów i ziemniaków,
  • zdrowy dodatek do sałatek,
  • dodatek do zup.

W kosmetyce naturalnej olej z lnianki stosuje się jako składnik organicznych kremów, mydeł lub maści. Bardzo często poleca się także stosować olej rydzowy na włosy. Może być dodawany do ulubionych szamponów i odżywek, a także stanowić samodzielny preparat naturalny, przeznaczony do pielęgnacji końcówek, olejowania czy zwiększania elastyczności.

Dla zapewnienia odpowiedniej dawki składników odżywczych wystarczy spożywanie jednej łyżeczki oleju dziennie, która będzie pokrywać dzienne zapotrzebowanie na nienasycone kwasy tłuszczowe. W celu działania leczniczego najczęściej zaleca się przyjmowanie ok. 5-10 gram, w dwóch dawkach dziennie, najlepiej na czczo.

Olej rydzowy dla dzieci

W przypadku małych dzieci nigdy nie należy eksperymentować na własną rękę. Wszelkie zmiany w diecie warto zawsze konsultować z lekarzem pediatrą. To samo dotyczy dzieci przewlekle chorych oraz z przeciwwskazaniami dietetycznymi.

Nieco starsze dzieci, które jedzą już praktycznie wszystko, mogą przyjmować niewielkie ilości oleju z lnianki. Dawka nie powinna przekraczać ok. 1 łyżeczki dziennie, którą można podawać z innymi produktami, takimi jak twarożek, sałatka, pieczywo, itp. Do aplikacji można także stosować kroplomierz lub pipetę. Dodanie oleju do codziennej diety dziecka zwiększy ilość cennych kwasów tłuszczowych, niezbędnych dla prawidłowego rozwoju młodego organizmu.

Olej rydzowy a odchudzanie

Wiele osób mylnie postrzega tłuszcze roślinne w diecie, będąc przekonanymi, że należy je maksymalnie ograniczyć, w celu szybszej utraty wagi ciała. Niestety, takie postępowanie może przynieść więcej strat niż korzyści. Organizm ludzki potrzebuje określonych ilości kwasów tłuszczowych do prawidłowego funkcjonowania, m.in. prawidłowej pracy układu hormonalnego. Zakłócenie tego procesu, poprzez eliminacje tłuszczów z diety, może skutkować zachwianiem produkcji niektórych hormonów, również tych, które pozwalają za szybsze odchudzanie.

Olej rydzowy, gdy jest przyjmowany w umiarkowanych ilościach, nie utrudnia procesu odchudzania. O wiele większe znaczenie mają w tym inne czynniki, takie jak łączenie określonych pokarmów, wielkość posiłków, ich czas spożywania czy też aktywność fizyczna.

Olej rydzowy gdzie kupić

Obecnie nie ma większych problemów z zakupem oleju rydzowego. Można go przede wszystkim dostać w sklepach internetowych i ze zdrową żywnością. Na szczęście coraz częściej jest także dostępny w tradycyjnych sklepach spożywczych lub supermarketach, najczęściej na działach z olejami spożywczymi lub produktami ekologicznymi.

Zawsze warto wybierać olej rydzowy z pierwszego tłoczenia na zimno. Będzie on posiadał najwięcej właściwości odżywczych, a tym samym najlepiej wpływał na nasze zdrowie. Warto również zwrócić uwagę na reputację producenta, a także czy surowiec wykorzystany do jego produkcji pochodził z upraw ekologicznych.

♦   ♦   ♦

Mamy nadzieję, że udało nam się nieco przybliżyć podstawowe właściwości oleju rydzowego, który śmiało można polecić do regularnego spożywania, zamiast wielu innych olejów naturalnych.

Jeżeli posiadacie jakieś doświadczenia w zakresie stosowania oleju rydzowego chętnie o nich przeczytamy, w poniższym polu komentarza. Serdecznie zachęcamy do dyskusji! 😉

Poprzedni artykułLubczyk w naturalnej ochronie zdrowia
Następny artykułMalina moroszka w naturalnej ochronie zdrowia i urody
Jestem zawodową zielarką i fitoterapeutką absolutnie zakochaną w swojej pracy. Chętnie dzielę się swoją wiedzą na temat świata roślin, a w szczególności chętnie piszę o ich zbawiennym wpływie na nasze zdrowie i samopoczucie. Interesują mnie szczególnie dawne przepisy oraz formuły lecznicze i pielęgnacyjne, z których wiele posiada już solidnie potwierdzone naukowo działanie. W większości przypadków moje artykuły nie powinny być jednak traktowane jako rodzaj porady medycznej, a jedynie inspiracja i wstęp do dalszych poszukiwań. Warto bowiem pamiętać, że niewłaściwe stosowanie ziół i innych roślin może przynosić skutki odwrotne od oczekiwanych.

6 KOMENTARZE

  1. Znam, uzywam. Jest bardzo smaczny na surowo np. do salatek czy polewania makaronu. Jest dobry do plukania jamy ustnej czy jak niektorzy uzywaja do ssania. Ostatnio robilam mix z maslem i wyszlo super i nawet mezowi smakuje taka wersja tluszczu na kanapke.

  2. Nawet nie widziałem wcześniej, że taki olej jest i że warto go stosować. Dzięki temu artykułowi z pewnością spróbuję tego oleju.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wstaw swój comentarz!
Wpisz tutaj swoje imię

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.