Zapalenie tkanki łącznej – Przyczyny i leczenie

Zapalenie tkanki łącznej, znane również jako cellulitis, jest dość powszechną i potencjalnie poważną bakteryjną infekcją skóry. Dotknięta tym problemem skóra wydaje się opuchnięta i zaczerwieniona, co więcej najczęściej jest bolesna i ciepła.W niniejszym artykule wskazujemy na przyczyny, objawy i sposoby leczenia cellulitisu.

Najczęściej zapalenie tkanki łącznej dotyka dolne partie nóg, jednakże może również wystąpić na twarzy, ramionach oraz innych obszarach ciała. Powstaje w chwili, kiedy pęknięcie na skórze umożliwia przedostanie się do środka bakterii. Nieleczona infekcja szybko może rozprzestrzenić się do węzłów chłonnych i krwioobiegu. Co ważne, nieleczona infekcja może zagrażać życiu, najczęściej także nie jest przenoszona na inne osoby.

Objawy zapalenia tkanki łącznej

Możliwe objawy przedmiotowe oraz podmiotowe zapalenia tkanki łącznej, które najczęściej występują po jednej stronie ciała, to:

• czerwony obszar skóry, który ma tendencję do rozprzestrzeniania się,
• obrzęk,
• czułość,
• ból,
• ciepło,
• gorączka,
• czerwone kropki,
• pęcherzyki,
• zgrubienia skóry.

Kiedy należy iść do lekarza?

Bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie i leczenie zapalenia tkanki łącznej. Wszystko dlatego, że choroba może szybko rozprzestrzeniać się po całym ciele. Pomocy doraźnej należy poszukać, kiedy:

• na skórze pojawi się czerwona, spuchnięta i delikatna wysypka – zwłaszcza jeśli szybko rozprzestrzenia się na większym obszarze skóry,
• pojawi się gorączka.

Z lekarzem należy skontaktować się tego samego dnia, kiedy czerwona, spuchnięta i delikatna wysypka rozprzestrzenia się po całym ciele, nawet jeśli nie pojawia się gorączka.

Przyczyny zapalenia tkanki łącznej

Zapalenie tkanki łącznej pojawia się wtedy, gdy bakterie (najczęściej paciorkowce i gronkowce) przedostają się do skóry poprzez jej pęknięcia. W takiej sytuacji częstość występowania poważniejszej infekcji Staphylococcus (zwanej opornym na metycylinę Staphylococcus aureus) znacznie wzrasta.

Chociaż zapalenie tkanki łącznej może pojawić się w dowolnym obszarze skóry, to jednak najczęściej pojawia się na nogach. Najprawdopodobniej w tych obszarach bakterie przedostają się do uszkodzonych obszarów skóry. Zalicza się do nich między innymi miejsca, w których niedawno były wykonywane zabiegi chirurgiczne, a także skaleczenia, rany kłute, wrzody, grzybica czy też zapalenie skóry.

Ukąszenia owadów również mogą powodować zapalenie tkanki łącznej. Bakterie mogą także przedostać się przez suche obszary, łuszczącą się lub opuchniętą skórę.

Cellulitis a czynniki ryzyka

Oto kilka czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia zapalenia tkanki łącznej:

• Zranienie – Wszelkiego rodzaju cięcia, pęknięcia, oparzenia, a także zadrapania dają bakteriom możliwość przedostania się do środka skóry.

• Osłabiony układ odpornościowy – Warunki osłabiające układ odpornościowy (takie jak cukrzyca, HIV lub AIDS czy też białaczka) zwiększają podatność na infekcje. Niektóre leki również mogą osłabiać układ odpornościowy.

• Warunki skórne – Warunki takie jak wypryski, grzybica stóp, a także półpasiec mogą powodować uszkodzenia skóry, które pozwalają rozprzestrzeniać się bakteriom.

• Przewlekły obrzęk rąk oraz nóg (obrzęk limfatyczny) – Taki stan czasami następuje po operacji.

• Historia zapalenia tkanki łącznej – Wcześniejsze wystąpienie zapalenia tkanki łącznej oznaczać może, że organizm ma skłonność do tego rodzaju choroby, więc może się ona ponownie pojawić.

• Otyłość – Nadwaga lub otyłość zwiększają ryzyko rozwoju zapalenia tkanki łącznej.

Komplikacje związane z cellulitisem

Nawracające zapalenie tkanki łącznej może uszkodzić system drenażu limfatycznego, a tym samym powodować obrzęki kończyn, na której stan ten się pojawił.

Rzadko kiedy zapalenie tkanki łącznej może rozprzestrzenić się w głębszą warstwę zwaną powłoczką powięziową. Martwicze zapalenie powięzi jest przykładem infekcji głębokiej warstwy tkanki, jednak jest to ekstremalna i stosunkowo rzadka sytuacja.

Zapobieganie zapaleniu tkanki łącznej

Jeśli zapalenie tkanki łącznej powróci, to lekarz może profilaktycznie zalecić antybiotyki. W celu zapobiegnięcia zapalenia tkanki łącznej oraz innym infekcjom należy podjąć następujące środki ostrożności, kiedy nastąpi zranienie skóry:

• Ranę codziennie myć wodą i mydłem – Należy to czynić delikatnie podczas codziennej kąpieli.

• Nakładać krem ochronny lub maść – W przypadku większości ran powierzchniowych odpowiednią ochroną jest maść dostępna bez recepty. Do takich maści zalicza się między innymi wazelina, polysporin oraz inne.

• Ranę należy zakryć bandażem – Bandaż należy co najmniej raz dziennie zmieniać.

• Należy uważać na oznaki infekcji – Zaczerwienienie, ból oraz sączenie są sygnałem możliwej infekcji. W takim wypadku konieczna jest konsultacja z lekarzem.

Osoby chore na cukrzycę i osoby o słabym krążeniu muszą podjąć dodatkowe środki ostrożności, aby zapobiec uszkodzeniu skóry. Dobre praktyki w zakresie pielęgnacji skóry obejmują:

• Codzienne sprawdzanie stanu skóry – Regularnie należy sprawdzać stopy pod kątem oznak obrażeń, co pozwala wcześniej wykryć infekcje.

• Regularne nawilżenie skóry – Smarowanie skóry kremami nawilżającymi pomaga zapobiegać jej pękaniu i łuszczeniu. Nie należy stosować kremu nawilżającego na otwarte rany.

• Ostrożne przycinanie paznokci u nóg – Należy uważać, by przy obcinaniu nie uszkodzić otaczającej paznokcie skóry.

• Ochrona dłoni i nóg – Należy nosić odpowiednie obuwie oraz rękawiczki.

• Natychmiastowe leczenie infekcji pojawiających się na powierzchni skóry (powierzchniowe) – Zalicza się do nich między innymi stopa sportowca, czyli grzybica stóp. Powierzchowne infekcje skóry mogą się łatwo przenosić z osoby na osobę, dlatego właśnie nie należy w tym przypadku zwlekać z leczeniem.

Diagnoza cellulitisu

Najprawdopodobniej lekarz zdiagnozuje zapalenie tkanki łącznej, po prostu obserwując i przyglądając się skórze. W niektórych przypadkach może on zlecić dodatkowo badanie krwi lub inne testy, by wykluczyć pozostałe stany zapalne.

Leczenie zapalenia tkanki łącznej

Najczęściej leczenie cellulitisu obejmuje stosowanie doustnego antybiotyku. W ciągu trzech dni od rozpoczęcia antybiotykoterapii należy poinformować lekarza, czy takie leczenie działa, jak również o tym, czy infekcja reaguje na leki. Antybiotyki należy stosować tak długo, jak zalecił to lekarz. Najczęściej jest to od pięciu do dziesięciu dni, chociaż zdarza się, że leczenie może potrwać nawet i dwa tygodnie.

W większości przypadków objawy zapalenia tkanki łącznej znikają po kilku dniach. Może okazać się, że potrzebna jest hospitalizacja i przyjmowanie antybiotyku dożylnie. Będzie to miało miejsce, kiedy:

• oznaki i objawy nie reagują na doustne antybiotyki,
• oznaki i objawy są rozległe,
• występuje wysoka gorączka.

Najczęściej jednak lekarze przepisują leki, które są skuteczne zarówno przeciwko paciorkowcom, jak i gronkowcom. Ważne jest, by przyjmować leki zgodnie z zaleceniami lekarza, a także, by zakończyć cykl leczenia, nawet jeśli nie poczuje się poprawy.

Styl życia i domowe środki zaradcze

Warto wypróbować poniższe kroki, aby złagodzić ból oraz obrzęk:

• Na dotkniętych infekcją obszarach można umieszczać zimną i mokrą ściereczkę. Należy czynić to tak często, jak to konieczne.
• Warto poprosić lekarza, by polecił jakieś leki przeciwbólowe bez recepty, które by uśmierzyły ból.
• Unosić dotkniętą chorobą część ciała.
• Zapytać lekarza czy noszenie kompresów lub pończoch może pomóc.

Przygotowanie się do wizyty u lekarza

Najprawdopodobniej zacznie się od wizyty u lekarza pierwszego kontaktu, który może skierować na badania do lekarza specjalizującego się w chorobach skóry, czyli dermatologa. Jeśli zakażenie jest poważne, lekarz pierwszego kontaktu może najpierw sam chcieć to zbadać lub od razu skierować do lekarza od chorób zakaźnych. Oto kilka informacji, które pomogą w przygotowaniu się na wizytę w gabinecie lekarskim.

• Należy wymienić wszystkie objawy, nawet te, które wydają się niepowiązane z chorobą, z którą się przyszło do lekarza.
• Wymienić najważniejsze zmiany w życiu – Chodzi między innymi o niedawno przebyte operacje, urazy, ugryzienia przez zwierzęta czy też ukąszenia przez owady.
• Należy wymienić wszystkie leki, witaminy oraz suplementy, które się przyjmuje i w jakich dawkach.
• Listę pytań, jakie można zadać lekarzowi.

Przygotowanie listy pytań może dać pewność, że w czasie wizyty w gabinecie lekarskim omówi się wszystkie ważne punkty. W przypadku zapalenia tkanki łącznej najważniejsze pytanie, które trzeba zadać lekarzowi, to:

• Jak mogłem zarazić się tą infekcją?
• Jakie badania są potrzebne? Czy te badania wymagają specjalistycznego przygotowania?
• Jak to się leczy?
• Po jakim czasie od rozpoczęcia leczenia zacznie ono działać?
• Jakie ewentualne skutki uboczne mogą wystąpić przy leczeniu?
• W przypadku innych schorzeń, jak je razem leczyć?
• Czy istnieje alternatywa dla antybiotyku?
• Czy istnieje ogólna alternatywa dla leków na receptę?
• Jak w przyszłości zapobiec temu rodzajowi infekcji?

Jeśli w czasie wizyty przyjdą na myśl jeszcze inne pytania, to nie należy się wahać i je po prostu zadać. Lekarz najprawdopodobniej zada kilka pytań, takich jak:

• Kiedy pojawiły się objawy choroby?
• Czy pamięta się urazy lub ukąszenia owadów w tym miejscu?
• Jak mocny jest to ból?
• Czy jest coś, co łagodzi objawy?
• Czy ma się uczulenie lub nietolerancję na jakiś antybiotyk?
• Czy tego typu infekcja występowała już wcześniej?

W celu usunięcia zakażenia można stosować antybiotyki dostępne na receptę. Zanim jednak odbędzie się wizyta u lekarza, to dotknięty zakażeniem obszar skóry można umyć za pomocą wody z mydłem. Na tak przygotowaną skórę należy nałożyć zimną i wilgotną szmatkę, co pozwoli złagodzić objawy zapalenia tkanki łącznej.