Lubczyk (łac. Levisticum officinale) jest rodzajem byliny, należącej do rodziny selerowatych. To wieloletnia liściasta roślina, która jest już niezwykle ceniona niemal na całym świecie. Naukowcy i botanicy wciąż gorąco dyskutują nad jego pochodzeniem, jednak w Europie stosowany jest od bardzo dawna. Chętnie wykorzystuje się jego liście, korzenie i nasiona.
Lubczyk jest jednym z ziół, które w ostatnich latach stały się w Polsce niezwykle popularne. Można je spotkać w każdym supermarkecie, zaraz obok świeżej kolendry, rozmarynu czy bazylii. Nie wszyscy jednak znają jego prawdziwe oblicze i potencjał w zakresie ochrony zdrowia i urody. Jakie właściwości ma lubczyk? Postaramy się odpowiedzieć jak najdokładniej.
Lubczyk – Ogólna charakterystyka
Lubczyk cechuje się zielonymi, ząbkowanymi liśćmi i pustymi łodygami. W zależności od spodziewanego efektu można stosować różne jego części, tj. natkę, korzeń lub nasiona. Coraz częściej można go kupić rosnącego w doniczce, suszonego, czy mrożonego, a następnie z powodzeniem stosować do sałatek, zup, bulionów, lub jako typowy dodatek do kanapek. Niekiedy poleca się go jako składnik aromatyzujący do przygotowywania napojów i drinków alkoholowych.
Nasiona lubczyku są małe, brązowe i w kształcie półksiężyca, a korzenie są nieco grubawe i mięsiste. Świeże liście mają ostrawy i delikatnie drożdżowo-piżmowy posmak, z odrobiną cytrynowej nuty, dlatego świetnie nadają się do aromatyzowania potraw. Niektórym wyraźnie kojarzy się ze smakiem selera.
Swoje wspaniałe i naturalne właściwości zdrowotne zawdzięcza głównie wysokiemu stężeniu kumaryny, limonenu, kamfory i eugenolu. Świeże liście zawierają od 0,5 % do 1 % olejku eterycznego, natomiast suszone w przedziale 0,2 – 0,5 %. Olejek lubczykowy ma barwę żółto-bursztynową, wpadającą w lekko zielonkawy odcień. Zawiera liczne substancje aktywne, m.in. ftalidy, α-terpineol, eugenol i karwakrol.
Lubczyk – Właściwości lecznicze
Niektóre z najważniejszych korzyści zdrowotnych lubczyku to jego zdolność do poprawy kondycji skóry, zwiększenia odporności organizmu, poprawy funkcji oddechowych, ochrona nerek, uspokajanie procesów trawienia, zapobieganie reakcjom alergicznym, zmniejszenie stanu zapalnego i pomóc z problemami menstruacyjnymi. Poniżej przedstawiamy jakich efektów można spodziewać się dzięki regularnemu stosowaniu tego wspaniałego zioła.
Poprawa działania układ oddechowego
Jeśli cierpisz na dolegliwości układu oddechowego, lubczyk może działać jako naturalny środek wykrztuśny. Zawarte w nim składniki aktywne skutecznie pomagają pozbyć się nadmiaru śluzu i flegmy z dróg oddechowych. Ponadto, występujący w nim eukaliptol wykazuje wspaniałe właściwości kojące i uspokajające, które mogą zmniejszać wszelkie podrażnienia i zapalenia układu oddechowego, umożliwiając znacznie szybsze leczenie.
Zapewnianie przeciwdziałaniu reakcjom alergicznym
Wiele korzyści zdrowotnych lubczyku odnosi się przede wszystkim do jego przeciwzapalnego i kojącego potencjału, jak również naturalnego działania przeciwalergicznego. Ponadto, zawiera znaczne ilości kwercetyny, która jest naturalnym inhibitorem histaminy. Pozwala naturalnie zmniejszyć reakcję alergiczną organizmu, a tym samym przeciwdziałać swędzeniu oczu, powstawaniu kataru i innych, bardziej poważnych objawów.
Stosowanie lubczyku wzmacnia naturalną barierę przeciwbakteryjną
Badania wykazały, że lubczyk może mieć znaczący wpływ na rozmaite mikroorganizmy i obce czynniki, które mogą z kolei wywoływać różnego rodzaju infekcje i choroby. Wykazały one m.in. pozytywne skojarzenia między spożyciem lubczyku, a redukcją ryzyka zakażenia bakteriami E. coli i Salmonelli, a także rozwinięciu wielu innych niebezpiecznych infekcji.
Lubczyk a ochrona i poprawa kondycji skóry
Liście lubczyku mogą być stosowane bezpośrednio na skórę lub można z nich wykonywać domowe maści. Stanowią one również jeden z podstawowych składników niektórych kosmetyków naturalnych do pielęgnacji skóry. Roślina ta może być bardzo skuteczna w zmniejszaniu objawów łuszczycy i trądziku, a tym samym umożliwiać wyraźną poprawę wyglądu cery. Zawarte w niej antyoksydanty posiadają również potencjał ochrony przed starzeniem i powstawaniem zmarszczek. Zwiększają one przepływ krwi na powierzchni skóry, wpływając na poprawę jej wyglądu.
Zapewnianie pomocy w trakcie okresu
Wiele źródeł wskazuje, że stosowanie lubczyku może łagodzić wiele z najpoważniejszych i przykrych objawów miesiączki, m.in. bolesnych skurczów i wzdęć. Posiada również wysokie stężenia bardzo korzystnych składników pokarmowych, dzięki czemu skutecznie wpływa na utrzymanie wysokiej energii i poprawę nastroju, szczególnie w te najbardziej stresujące dla organizmu kobiety dni.
Stosowanie lubczyku poprawia kondycję nerek
Chociaż dokładny mechanizm nie jest do końca rozpoznany, lubczyk jest również często kojarzony z możliwością poprawy zdrowia nerek. Działa jako naturalny rodzaj środka moczopędnego, który stymuluje proces oddawania moczu, ale nie prowadzi do nadmiernej utraty elektrolitów. Jest to o wiele zdrowsza forma pozbywania się z organizmu wszelkich toksyn, bez ryzyka odwodnienia. Proces ten wpływa również na poprawę kondycji nerek.
Stosowanie lubczyku wzmacnia przeciwdziałanie stanom zapalnym
Naturalny potencjał przeciwzapalny lubczyku czyni go idealnym lekarstwem dla osób cierpiących na takie schorzenia takie jak dna moczanowa, zapalenie stawów i hemoroidy. Jeśli cierpisz na bolesne zapalenia w dowolnym miejscu ciała, spożywaj kilka liści zioła lub dodaj go do spożywanych potraw. Na pewno przyniesie on ulgę i wpłynie na poprawę zdrowia.
Ograniczanie zaburzeń procesów trawiennych
Przeciwzapalny charakter zioła stanowi o jego kojącym wpływie na rozstrój żołądka i przywracanie prawidłowej pracy układu pokarmowego. Lubczyk może pomóc zmniejszyć wzdęcia i nadmiar gazów, redukując podrażnienia jelit i stymulując właściwe ruchy w okrężnicy.
Lubczyk – Zastosowanie
Lubczyk, choć stosunkowo mało znany w naszym dzisiejszym ziołowym świecie, jest jednym z prastarych, które być może powinny mieć inny wygląd, jak zioło kulinarne lub wspierające zdrowie, aby rosło w twoim ogrodzie.
Lubczyk od wieków stosowany był do przygotowywania rozmaitych naparów, nalewek, wywarów, octu, eliksirów pielęgnacyjnych, a także pastylek do ssania i dodatków do kąpieli. Wszystkie części zioła mogą służyć do celów terapeutycznych.
Z liści i łodyg rośliny często wykonuje się herbatę leczniczą, przeznaczoną do łagodzenia objawów bólu gardła i migdałków, a także wspomożenia leczenia reumatyzmu i trawieniu. Napar z lubczyku daje także wspaniałe wsparcie dla procesów trawienia oraz redukowania kamieni nerkowych. Herbata posiada właściwości moczopędne, pozwalające m.in. zwiększyć potencjał detoksykacji organizmu.
Korzenie lubczyku tradycyjnie stosowane były do wytwarzania rozmaitych maści i kremów, przeznaczonych do leczenia różnych problemów dermatologicznych. Wytwarzany z nich wywar dodawany może być również do kąpieli, w celu zmniejszenia bolesności stawów lub łagodzenia podrażnień skórny. Z kolei nasiona tego wspaniałego zioła stosuje się dla poprawy trawienia.
Do wykonywania kąpieli stóp poleca się go stosować z miętą, tymiankiem, lawendą i rozmarynem, najczęściej w równych częściach. Taki zabieg przyniesie ulgę i doskonale odświeży.
Jeśli lubicie zioła wspomagające zdrowie, istnieje wiele informacji na temat historycznych zastosowań lubczyku, z których niektóre wciąż mogą być przydatne.
Lubczyk – Potencjalne przeciwwskazania
Większość źródeł na temat lubczyku wskazuje brak jakichkolwiek przeciwwskazań do jego stosowania. Niektóre jednak wspominają możliwe występowanie nadwrażliwości na działanie promieni słonecznych, w okresie intensywnego spożywania tej rośliny.
Źródła
Lubczyk jest byliną z rodziny baldaszkowatych. Na początku sezonu wegetacyjnego wytwarza rozetę dużych podwójnie pierzastych liści. Rośliny starsze niż roczne w czerwcu wytwarzają wysoką łodygę z mniejszymi liśćmi, które rozdętymi ogonkami w charakterystyczny sposób obejmują łodygę. W pełni lata zakwitają baldachy, potem dojrzewają owoce – rozłupki rozpadające się na owalne, jednostronnie żeberkowane niełupki.
Organem zapewniającym lubczykowi wieloletni wzrost jest grube podziemne kłącze. Odchodzą od niego walcowate, mięsiste korzenie zawierające żółtawy, lepki sok.
Lubczyk zawiera olejek lotny, żywice, kumarynę, kwasy organiczne. Uważany jest za najskuteczniejszy środek moczopędny. W ten sposób ułatwia oczyszczanie organizmu, co jest szczególnie ważne przy leczeniu przewlekłych stanów zapalnych oraz łagodzeniu skutków ubocznych terapii chemicznej. Działa wykrztuśnie przy zapaleniach dróg oddechowych. Reguluje bolesne i skąpe miesiączkowanie.
Liście lubczyka mają zastosowanie jako przyprawa do zup, szczególnie polecane są do rosołu.
Surowcem zielarskim są korzenie i kłącza lubczyka. Po wykopaniu i oczyszczeniu należy je wysuszyć i przechowywać szczelnie zamknięte.
Środki lecznicze przygotowuje się w postaci naparów i odwarów. W tym celu łyżkę korzeni zalewa się szklanką wrzątku i odstawia do ostygnięcia lub jeszcze podgrzewa przez 20-30 minut, nie doprowadzając do wrzenia. Podaje się 3 razy dziennie po łyżce stołowej.
Lubczyk wymaga gleby żyznej i zasobnej w wapń, wilgotnej, ale przepuszczalnej. Rozmnaża się z nasion wysiewanych tuż po zbiorze lub wczesną wiosną. Rozsady wysadza się na przełomie marca i kwietnia, zachowując odległość między roślinami przynajmniej 0,5 m. Innym sposobem rozmnażania jest pozyskanie sadzonek z bocznych kłączy. Co 5-6 lat zaleca się zmianę miejsca uprawy lubczyka.
Lubczyk najprawdopodobniej pochodzi z Iranu. Powszechnie znano go od wczesnego średniowiecza. Słowianie wierzyli, że posiada magiczne właściwości. Wśród licznych zalet lubczyku najbardziej ceniono jego moc wobec miłości; dodawany potajemnie do potraw i napojów rozbudzał uczucia wybranej osoby. Stosowano go jako afrodyzjak oraz amulet przynoszący powodzenie i szczęście w pożyciu małżeńskim.