Lecznicza nalewka fenkułowa to przede wszystkim dość mało popularny sposób na pozbycie się wielu typowych dolegliwości trawiennych. Doskonale reguluje pracę jelit i żołądka, wzmaga apetyt i działa wiatropędnie. Można ją również wspomagająco stosować przy infekcjach górnych dróg oddechowych, a nawet dla poprawy kondycji skóry i włosów. Poniżej przedstawiamy najważniejsze właściwości kopru włoskiego oraz przepis i zastosowania nalewki fenkułowej.
Fenkuł włoski to inaczej koper lekarski lub koper włoski, który od wieków uprawiany jest w wielu rejonach świata, zarówno do celów farmaceutycznych, jak i spożywczych. Istnieje kilka podgatunków i odmian kopru, np. koper włoski pieprzowy, który najchętniej uprawiany jest we Włoszech jako warzywo. Z kolei koper włoski zwyczajny występuje głównie jako roślina lecznicza.
Koper włoski – Najważniejsze właściwości
Fenekuł składa się z dużej, jasnej bulwy, z której wyrastają zielone łodygi z drobnymi pierzastymi liśćmi. W okresie kwitnienia łodygi zwieńczone są białymi kwiatostanami, z których pozyskuje się nasiona. Jadalne są wszystkie jego części, czyli cebula, łodygi i liście, a jako przyprawa kwiatostany i owoce.
Koper włoski był rośliną znaną już w starożytności. Grecy i Rzymianie stosowali go w dolegliwościach trawiennych, bólach głowy, chorobach skóry, a także jako lek w schorzeniach oczu. W XIX w. owoc kopru uważano za środek moczopędny, wzmacniający trawienie, wiatropędny i mlekopędny. Stosowano go w leczeniu problemów żołądkowych, w nieżytach, w zapobieganiu kolek i przy uciążliwych wzdęciach.
Surowcem leczniczym są dojrzałe baldachy kopru, które się suszy, omłaca i odsiewa owoce. Owoce kopru włoskiego zawierają ok. 2-6% olejku eterycznego, a także cenne flawonoidy, fitosterole i substancje fenolowe. Wśród składników odżywczych znajdziemy w nim tłusty olej – 20%, a także białko – 20%, cukier – 4-5% oraz sole mineralne. W owocach obecny jest również aldehyd i kwas anyżowy, które wykazują naturalne działanie przeciwdrobnoustrojowe i pobudzające wydzielanie soków trawiennych.
Wskazania i przeciwwskazania do stosowania produktów z fenkułu
W fitoterapii stosuje się zarówno owoce kopru, jak i pozyskiwany z nich olejek eteryczny. Wyciągi alkoholowe i olejek wykazują przede wszystkim działanie grzybobójcze, antybakteryjne, rozkurczowe i wiatropędne. Wpływają pozytywnie na prawidłowość przebiegu procesów trawiennych i wzmagają ruchy perystaltyczne jelit, co prowadzi do ułatwionego odejścia gazów. Hamują także fermentację w jelitach, zapobiegają atonii jelit oraz zaparciom. Z tego powodu od niepamiętnych czasów podawano herbatę z kopru włoskiego dzieciom cierpiącym na uporczywe kolki. Obecnie podawanie kopru niemowlętom jest jednak kontrowersyjne ze względu na działanie estrogenne. Dzięki wykrztuśnej i przeciwzapalnej aktywności może działać leczniczo na nieżyty górnych dróg oddechowych, ułatwiać oczyszczanie dróg oddechowych z zalegającego śluzu, a także łagodzić objawy grypy i przeziębienia.
Olej z nasion kopru oraz nalewka fenkułowa również mają działanie estrogenne, dzięki czemu mogą regulować poziom żeńskich hormonów, przyśpieszać menstruację oraz działać stymulująco na gruczoły piersiowe pobudzając laktację. Jednak zawarte w nim substancje aktywne mogą równolegle wpływać na zwiększenie ilości estrogenów w organizmie matki, dlatego kobiety w ciąży i matki karmiące powinny zachować ostrożność, stosując produkty z fenkułu. Zawsze w takich przypadkach najbardziej odpowiednia jest konsultacja lekarzem.
Olejek i nalewka fenkułowa wcierane w skórę hamują działanie androgenów, dzięki czemu skutecznie regenerują mieszki włosowe, wpływając korzystnie na porost i stan włosów oraz wyglądu skóry. Koper włoski jest również bardzo przydatny w utrzymaniu właściwej higieny jamy ustnej, gdyż skutecznie neutralizuje przykry zapach i dodatkowo działa przeciwzapalnie. Przede wszystkim korzystnie wpływa na zachowanie zdrowych dziąseł.
Stosowanie produktów z fenkułu
Chociaż generalnie fenkuł uważany jest za bezpieczny środek leczniczy, jednak podobnie jak wiele ziół, może powodować reakcje alergiczne oraz niepożądane skutki, zwłaszcza przy niektórych chorobach. Należy zachować ostrożność u osób z cukrzycą i hipoglikemią oraz z podwyższonym poziomem trójglicerydów. Dla bezpieczeństwa lepiej nie stosować przetworów na bazie kopru dłużej niż dwa tygodnie
Fenekuł w kuchni można wykorzystywać w całości. Jako warzywo można go jeść na surowo, także jako dodatek do sałatek lub smażyć, dusić i grillować. Łodygi można stosować do wzbogacania smaku zup i sosów, a ziele i owoc kopru jako aromatyczne przyprawy. Olejek znajduje zastosowanie w produkcji leków, w przemyśle spożywczym do aromatyzowania potraw, słodyczy, a także do produkcji wódek i likierów oraz w przemyśle kosmetycznym, w tym perfumerii. Wyciąg z owoców kopru wchodzi często w skład syropu zalecanego przy braku łaknienia.
Nalewka fenkułowa – Przepis i wskazówki
Poniżej przedstawiamy przepis na przygotowanie nalewki z kopru włoskiego i jej zastosowanie.
- 70 g nasion kopru włoskiego,
- 2 butelki wina – 1,4 l,
- 50 ml winiaku,
- 100 g jasnego miodu pszczelego.
Nasiona kopru trzeba wsypać do słoja, a następnie zalać je winem i winiakiem. Słój należny szczelnie zamknąć, porządnie wstrząsnąć i odstawić w ciepłe miejsce na ok. 2 tygodnie. Zawartością naczynia co pewien czas trzeba silnie wstrząsać. Po kilkunastu dniach nalewkę fenkułową poleca się przefiltrować przez gazę lub bibułę filtracyjną, a następnie dodać do niej miód. Po wymieszaniu i przelaniu do butelek można ją stosować według potrzeb.
Nalewka fenkułowa – Sposób użycia, działanie i zastosowanie
Nalewkę z fenkułu poleca się pić po jednym kieliszku 2-3 razy dziennie. Stosuje się ją głównie jako środek regulujący zaburzenia trawienne, m.in. gdy mamy do czynienia z takimi dolegliwościami jak:
- spowolniona przemiana materii,
- bóle brzucha,
- wzdęcia,
- zaparcia,
- kolka,
- brak apetytu.
Nalewka fenkułowa doskonale pobudza wydzielanie soku żołądkowego i wzmaga ruchy perystaltyczne jelit. Może być z powodzeniem stosowana jako naturalny środek rozkurczowy, a także wiatropędny i przeciwbólowy. Poleca się ją stosować również przy schorzeniach górnych dróg oddechowych i zatok, gdyż działa wykrztuśnie i przeciwzapalnie. Zarówno przy użytku wewnętrznym, jak i zewnętrznym, może bardzo korzystnie wpływać na wygląd skóry i włosów.
