Kwas rozmarynowy to wyjątkowy związek aktywny, występujący w wielu roślinach zielnych. Jego działanie w ziołolecznictwie wykorzystywane jest od wielu setek lat, jednak dopiero dzisiaj poznajemy jego prawdziwe właściwości lecznicze i pielęgnacyjne. Poznajmy zatem bliżej jego charakterystykę i efekty działania.
Coraz częściej na rynku pojawiają się różnego rodzaju suplementy diety oraz produkty pielęgnacyjne, które zawierają kwas rozmarynowy. Niewiele jednak osób zdaje sobie sprawę czym jest ten tajemniczy związek, skąd pochodzi i jakie wykazuje właściwości. W niniejszym artykule postaramy się nieco przybliżyć najważniejsze informacje na jego temat.
Czym jest kwas rozmarynowy
Kwas rozmarynowy jest naturalnie występującym w niektórych roślinach związkiem polifenolowym, który został odkryty w 1958 roku przez włoskich naukowców M. L. Scarpattiego i G. Oriente. Należy do grupy substancji chemicznych, o których wiadomo, że wpływają na zapobieganie karcynogenezy, proliferacji komórek nowotworowych oraz rozwojowi stanów zapalnych. W ujęciu strukturalnym, kwas rozmarynowy jest dimerem kwasu kawowego i kwasu 3,4-dihydroksyfenylowego, określanym, jako fenylopropanoid. W przeciwieństwie do innych flawonoidów jest bardzo dobrze wchłaniany przez przewód pokarmowy. Kwas rozmarynowy wykazuje m.in. działanie antyoksydacyjne in vitro na rodniki ponadtlenkowe oraz rodniki hydroksylowe. Pozwala również zapobiegać utlenianiu cząsteczek LDL i wykazuje synergię działania z likopenem.
Naturalne źródła kwasu rozmarynowego
Kwas rozmarynowy może być przede wszystkim ekstrahowany z rozmarynu (łac. Rosmarinus officinalis), wieloletniego zioła pochodzącego z regionu śródziemnomorskiego. Roślina ta jest powszechnie stosowanym dodatkiem przyprawowym do gotowania. Ponadto, występuje w wielu innych spokrewnionych gatunkach ziół, takich jak bazylia (łac. Ocimum basilicum), oregano (łac. Origanum vulgare), melisa lekarska (łac. Melissa officinalis), majeranek (łac. Origanum majorana), szałwia (łac. Salvia officinalis) i tymianek (łac. Thymus vulgaris).
Właściwości kwasu rozmarynowego
Od setek lat wiele ziół zawierających kwas rozmarynowy stosowano w rozmaitych zabiegach ziołolecznictwa, bez wiedzy o jego istnieniu. Współcześnie wiadomo jednak, że swoje skuteczne działanie zawdzięcza właściwościom przeciwutleniającym, przeciwalergicznym, przeciwnowotworowym, jak również przeciwzapalnym.
Działanie przeciwalergiczne
Badanie z 2004 r. wykazało wpływ kwasu rozmarynowego na łagodzenie objawów sezonowego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa oraz spojówek. W ciągu 21 dni pacjenci, którzy go regularnie stosowali, znacznie zmniejszyli objawy uczulenia, w porównaniu z grupą przyjmującą placebo. Naukowcy doszli do wniosku, że kwas rozmarynowy był w stanie zmniejszyć stan zapalny poprzez działanie przeciwutleniające, a także bezpośrednio hamując reakcję zapalną. Na podstawie tych wyników stwierdzono, że codzienne stosowanie kwasu może istotnie pomóc cierpiącym na alergie. Ponadto, może pomóc chronić płuca przed infekcją i zapobiegać stanom zapalnym dróg oddechowych, takim jak zapalenie oskrzeli czy astma.
Działanie antynowotworowe
W badaniach na zwierzętach, przeprowadzonych w latach 2003 i 2004 wykazano, że kwas rozmarynowy może mieć na skórę działanie przeciwnowotworowe. Dzięki stosowaniu miejscowemu istotnie zmniejszał on stany zapalne i zapobiegał rozwojowi komórek rakowych.
Ponadto ustalono, że może wykazywać działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne również przy zastosowaniu wewnętrznym.
Działanie na układ sercowo-naczyniowy
Dzięki wpływowi na utrzymanie zdrowia układu oddechowego kwas rozmarynowy może wpływać na zwiększenie poziomu tlenu we krwi, a tym samym wpływać na wiele ważnych funkcji życiowych organizmu. Posiada także bezpośredni wpływ na układ sercowo-naczyniowy, zapobiegając tworzeniu się blaszek miażdżycowych w tętnicach i hamowanie utleniania cholesterolu LDL, szczególnie w połączeniu z innymi silnymi przeciwutleniaczami.
Ten niezwykły związek może również obniżać podwyższone tętno i ciśnienie krwi, ponieważ ma relaksujący wpływ na układ nerwowy i pozytywny wpływ na funkcjonowanie mózgu. Poprzez właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające wpływa na poprawę kondycji naczyń krwionośnych i komórek krwi, zapobiegając ich rozpadowi.
Działanie na układ nerwowy
U osób starszych kwas rozmarynowy może prawdopodobnie istotnie zmniejszyć ryzyko wystąpienia starczej demencji, otępienia i rozwoju choroby Alzheimera. Wydaje się działać poprzez modulowanie neurotransmisji acetylocholinoesterazy, enzymu, który wpływa na syntezę neuroprzekaźnika acetylocholiny. Nieodpowiednie ilości tego związku mogą powodować istotne problemy dla układu nerwowego.
Ponadto, działanie polifenolu może wpływać na ograniczenie występowania blaszek amyloidowych w mózgu, które są odpowiedzialne za zmiany neurodegardacyjne. Tym samym, będzie on sprzyjał profilaktyce zdrowotnej, chroniącej przed m.in. demencją.
Działanie odmładzające
Kwas rozmarynowy pełni także funkcję inhibitora niektórych enzymów, które są m.in. odpowiedzialne za rozkład kwasu hialuronowego. Jak wiadomo, związek ten odprowadzalny jest za utrzymanie właściwego nawilżenia skóry, a także utrzymania jej elastyczności i jędrności. Z tego względu, ekstrakt z rozmarynu ma również zastosowanie kosmetyczne i można go znaleźć w wielu produktach pielęgnacyjnych.
Standaryzowany ekstrakt z rozmarynu
Nowoczesne metody ekstrakcji pozwalają producentom suplementów na wytwarzanie kwasu rozmarynowego o wysokiej czystości, dzięki czemu możliwe jest uzupełniania nim codziennej diety. Należy jednak pamiętać, że najlepszym źródłem tego związku są świeże produkty roślinne. Suplementacja powinna się odbywać z powodu wyraźnych wskazaniach, najlepiej wynikających z konsultacji lekarskiej.
W celu uzyskania najlepszych wyników suplementacji zaleca się często stosowanie standaryzowanego ekstraktu o czystości 90% lub wyższej. Jakościowe ekstrakty kwasu rozmarynowego powinny być wytwarzane zgodnie z rygorystyczną kontrolą jakości i analizą laboratoryjną. Najlepiej, gdy produkt będzie zawierał opis metody ekstrakcji i oczyszczania substancji czynnej. Suplementy mogą być oferowane w czystej postaci, która nie zawiera żadnych dodatków, lub w połączeniu z innymi składnikami aktywnymi, mającymi zapewnić działanie synergiczne.
Jak korzystać z suplementu diety
Stosowanie wyciągu z kwasem rozmarynowym jako dodatku do żywności nie powinno wywoływać żadnych skutków ubocznych, przy określonych przez producenta dawkach i przestrzeganiu instrukcji. Najczęściej zalecana dzienna dawka wynosi ok. 200-300 mg na dobę. Zazwyczaj zaleca się przyjmowanie kwasu rozmarynowego podczas posiłków. Podobnie jak w przypadku wszystkich suplementów nie powinny one zastąpić zdrowej i zbilansowanej diety.
Podobnie jak w przypadku przyjmowania jakichkolwiek innych suplementów, niektóre osoby, zwłaszcza małe dzieci, kobiety w ciąży, matki karmiące piersią oraz pacjenci długotrwale stosujący leki, przed zastosowaniem suplementu powinni skonsultować się z lekarzem. Jeśli podczas przyjmowania kwasu rozmarynowego wystąpią objawy osłabienia, ból brzucha, zawroty głowy, podrażnienie skóry lub inne działania niepożądane, należy przerwać podawanie wszystkich suplementów diety i skonsultować się z lekarzem.
Źródła:
