Miedź – Właściwości, dawki i ostrzeżenia

Miedź to rodzaj metalu, a zarazem jeden z niezbędnych dla zachowania zdrowia mikroelementów. W znacznym stopniu odpowiada za utrzymanie zdrowia kości, nerwów i stawów. Niedobór miedzi może szkodzić organizmowi na wiele różnych sposobów, m.in. powodować problemy z koncentracją i zapamiętywaniem, a także skutkować znacznie częstszymi zachorowaniami. W niniejszym artykule wskazujemy jaką rolę miedź pełni w ludzkim organizmie, jakie są objawy jej niedoboru lub przedawkowania, a także jakie są jej najlepsze źródła w żywności.

Miedź bardzo odgrywa ważną rolę w utrzymaniu zdrowego metabolizmu, a także przyczynia się do wzrostu i naprawy komórek. Jest niezbędna dla zachowania zdrowia organizmu, m.in przyczyniając się do prawidłowego przebiegu wielu reakcji enzymatycznych i utrzymanie zdrowia tkanki łącznej. Ma również bardzo istotne znaczenie dla wytwarzania hemoglobiny i czerwonych ciałek krwi, jak również do odpowiedniego wykorzystania żelaza i tlenu. Miedź chroni również przed osteoporozą, zwiększa odporność, wpływa na dobrą pracę mózgu, a nawet hamuje rozwój bakterii. Jest także bardzo ważna dla utrzymania odpowiedniego poziomu energii, zapobiegając przedwczesnemu starzeniu się, bilansowaniu hormonów i utrzymania wielu innych ważnych funkcji.

Miedź jest trzecim z najbardziej wykorzystywanych przez organizm pierwiastkiem metalu. Nie może być wytwarzana przez sam organizm, dlatego musi być uzupełniana z niektórych źródeł pokarmu. chociaż organizm względnie często wykorzystuje miedź do rozmaitych procesów, nie może jej zatrzymać w wystarczających ilościach na zapas. Regularne jedzenie pokarmów bogatych w miedź, takich jak wątroba, ostrygi, orzechy i nasiona, dzikie owoce morza i ryby, fasola, niektóre produkty pełnoziarniste i niektóre warzywa jest najlepszym sposobem, aby zapobiec jej niedoborom.

Objawy niedoboru i zalecane dawki miedzi

Zalecana ilość (RDA) miedzi dla dorosłych mężczyzn i kobiet wynosi ok. 900 μg / dobę. Uważa się, że większość dorosłych żyjących w krajach rozwiniętych uzyskuje odpowiednie ilości tego pierwiastka poprzez dietę, suplementy i wodę pitną z miedzianych rur. Niedobór miedzi jest znacznie bardziej powszechny wśród niedożywionych populacji cierpiących z powodu ogólnego braku kalorii i niewystarczająco dużej ilości pokarmów bogatych w miedź.

Niedobór tego pierwiastka metalu może występować również u osób cierpiących z powodu poważnych zaburzeń trawiennych, które pogarszają wchłanianie składników pokarmowych, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna. I wreszcie, wchłanianie miedzi może być obniżone przy bardzo wysokim spożyciu żelaza lub cynku, zazwyczaj pochodzących z suplementów diety.

Wiele źródeł zaleca następujące dzienne spożycie miedzi, w zależności od wieku:

• niemowlęta 0-6 miesięcy – 200 μg / dzień
• dzieci od 6 miesięcy do 14 lat – między 220 a 890 μg / dzień w zależności od dokładnego wieku,
• młodzież 14-18 lat – 890 μg / dzień,
• dla dorosłych – 900 μg / dzień,
• dla kobiet w ciąży – 1000 μg / dzień,
• dla kobiet karmiących piersią – 1300 μg / dzień.

Niektóre z najczęstszych objawów niedoboru miedzi obejmują:

• zmęczenie,
• artretyzm,
• osteoporozę,
• bladość,
• niską temperatura ciała albo stałe uczucie zimna,
• niedokrwistość,
• kruche kości,
• częstsze zachorowania,
• bolesność mięśni,
• bóle stawów,
• przerzedzenie włosów lub łysienie,
• niewyjaśnioną utratę wagi,
• siniaki,
• zapalenie skóry i owrzodzenia.

Miedź – Najważniejsze właściwości i wpływ na zdrowie

Miedź jest jednym z wielu mikroelementów, niezbędnych człowiekowi do zachowania pełni zdrowia. Poniżej wskazujemy na jej najważniejsze funkcje i zakresy działania.

1. Wspieranie zdrowego metabolizmu

Miedź odgrywa istotną rolę w ponad 50 różnych reakcjach enzymatycznych, które odbywają się w ramach codziennego funkcjonowania organizmu. Potrzebna jest m.in. dla utrzymania prawidłowego działania różnych narządów, a także dla płynności procesu metabolizmu oraz połączenia sygnałów między nerwami. Jest to jeden z powodów, dlaczego enzymy miedzi są szczególnie często obecne w tkankach organizmu o największej aktywności metabolicznej, w tym również w sercu, mózgu i wątrobie.

Miedź jest bardzo ważna dla utrzymania funkcji systemu nerwowego, układu krążenia, układu pokarmowego, a także prawie każdej innej części ciała, ze względu na jej istotny wpływ na procesy metaboliczne. Jej obecność jest konieczna dla przebiegu syntezy adenozynotrifosforanu, znanego również jako ATP, który jest źródłem energii organizmu. Dlatego niedobór miedzi może prowadzić do zwolnienia procesów metabolizmu, energooszczędności i innych oznak złego stanu zdrowia metabolicznego.

2. Pomoc w dostarczaniu organizmowi energii

ATP to paliwo, które jest głównym źródłem energii organizmu. Jest tworzone w DNA w mitochondriach komórek, a miedź jest potrzebna dla utrzymania tego procesu. Przede wszystkim występuje jako katalizator redukcji tlenu cząsteczkowego do wody, która jest typową reakcją chemiczną zachodząca w organizmie.

Miedź sprawia również, że ​​białko jest bardziej dostępne dla organizmu poprzez uwolnienie żelaza we krwi, dzięki czemu jest znacznie lepiej wykorzystywane. Ponieważ wpływa na metabolizm białek i DNA, jest ważna dla utrzymania ogólnego stanu zdrowia organizmu, m.in. mięśni, stawów i tkanek oraz dla utrzymania wysokich poziomów energii.

3. Wspomaganie prawidłowego funkcjonowania mózgu

Według wyników niektórych badań, miedź ma istotny wpływ na mózg, w tym na tworzenie dopaminy i galaktozy. Obydwa neuroprzekaźniki są niezbędne, aby utrzymać dobry nastrój i umożliwić sobie radzenie ze stresem. Bez wystarczającej ilości miedzi w organizmie mogą wystąpić takie zaburzenia jak niska aktywność metaboliczna, zmęczenie, problemy z koncentracją, zły nastrój, depresja i wiele innych dolegliwości.

Miedź jest również zaangażowana w wykorzystaniu przez organizm wielu przeciwutleniaczy, w tym witaminy C i dysmutazy ponadtlenkowej, oksydazy askorbinianowej i tyrozynazy. Witamina C i inne przeciwutleniacze są związkami absolutnie kluczowymi dla unieszkodliwienia wolnych rodników w mózgu i spowolnienia procesu starzenia. Bez tego mogłyby one zwiększać ryzyko rozwoju nowotworów oraz choroby neurodegeneracyjnej.

4. Pomoc w zapobieganiu chorobom neurodegeneracyjnym

Wpływ miedzi na funkcje mózgu nadal musi zostać zbadana, ale wstępne wyniki badań wykazały, że terapia z użyciem tego pierwiastka może dawać pozytywne efekty w leczeniu różnych schorzeń neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona.

Jednakże, pierwiastek ten może stać się toksyczny dla organizmu, gdy uzyskuje się jej zbyt wysokie poziomy. W wyniku tego może dojść do zatrucia miedzią i powstania zaburzeń funkcjonowania mózgu. Zdaniem ekspertów, miedź wymaga ściśle regulowanych mechanizmów homeostazy w celu zapewnienia odpowiednich dostaw dla utrzymania pełni zdrowia, bez żadnych toksycznych efektów ubocznych.

W środowisku medycznym wciąż trwa debata nad tym, czy skutki wysokiego poziomu miedzi są zbyt ryzykowne w celu wykorzystania jej jako potencjalnego środka do leczenia chorób neurozwyrodnieniowych. Jednak badania potwierdziły, że jej niedobór może zwiększać ryzyko upośledzenia funkcji mózgu i potencjalnie związanych z zaawansowanym wiekiem spadkiem zdolności poznawczych.

5. Zmniejszanie objawów zapalenia stawów

Miedź posiada również właściwości przeciwzapalne, które pomagają złagodzić ból i sztywność związaną z zapaleniem stawów. Posiada również możliwość wspomagania siły mięśni i naprawy tkanki łącznej.

Niektóre osoby z zapaleniem stawów noszą bransoletki lub pasy z tego metalu, ponieważ uważa się, że miedź może być wchłaniana przez skórę i może pomóc zmniejszyć bolesne objawy choroby.

6. Utrzymanie zdrowia układu nerwowego

Inną zaletą tego pierwiastka metalu jest pomoc w ochronie osłonki mielinowej, która znajduje się na zewnątrz warstwy otaczającej nerwy. Dodatkowo, pokarmy bogate w miedź są czasem nazywane „żywnością dla mózgu”, ponieważ pierwiastek ten znany jest ze stymulowania procesów myślowych i pomocy w utrzymaniu odpowiednich funkcji poznawczych. Miedź działa zatem jako specyficzny związek pobudzający mózgu, ponieważ bierze udział w procesach przemiany niektórych białek w sieciach neuronowych.

Uważa się, że miedź umożliwia ścieżkom neuronowym w pełni się rozwijać, powodując zwiększenie kreatywności, podejmowanie decyzji, utrzymania pamięci, komunikacji i innych ważnych funkcji poznawczych, które opierają się na zdrowych systemach sygnalizacji neuroprzekaźników.

7. Pomoc w budowaniu i utrzymaniu zdrowej struktury szkieletowej

Miedź odgrywa ważną rolę w rozroście kości, mięśni i tkanek łącznych. Niedobór tego pierwiastka może objawiać się kruchymi kośćmi, które są podatne na pękanie, rozwinięcia, osteoporozy, osłabieniem mięśni, stawów i innymi części organizmu. Badania wykazały, że miedź w połączeniu z cynkiem, manganem i wapniem może spowolnić proces utraty masy kostnej u starszych kobiet.

8. Zapewnienie prawidłowego wzrostu i rozwoju

Niedobory miedzi nie są tak powszechne w krajach rozwiniętych świata zachodniego, ale znajdziemy je w krajach Trzeciego Świata, gdzie niedożywienie jest już bardzo poważnym problemem. W tych populacjach, negatywne skutki braku miedzi można zaobserwować w zahamowaniu wzrostu i rozwoju u dzieci w ubogich rodzinach. Niedobór miedzi również wpływa na odczucie zmęczenia, słabości mięśni, bolesności stawów oraz osłabionego funkcjonowania mózgu.

Niedobór miedzi może prowadzić do tego, że komórki narządów i tkanek nie będą otrzymywać wystarczającej ilości tlenu. Badania wykazały, że niedobór tego pierwiastka może spowolnić wzrost, spowodować zmniejszenie zdrowej wagi ciała i zmniejszyć aktywność metaboliczną na wiele różnych sposobów.

9. Równoważenie aktywności tarczycy

Miedź jest konieczna do utrzymania prawidłowych funkcji tarczycy, gdyż pracuje z innymi minerałami śladowymi, takimi jak cynk, potas, czy wapń, które są wymagane w celu zrównoważenia działania i zapobieganiu niedoczynności lub nadczynności tarczycy. Uważa się, że relacje między tymi pierwiastkami śladowymi są skomplikowane, ponieważ poziom jednego musi być zrównoważony przez inne.

Gdy którykolwiek z tych ważnych składników mineralnych jest albo obecny w organizmie w za dużych ilościach lub występuje jego niedobór, tarczyca mieć istotne problemy z normalnym funkcjonowaniem. W efekcie tego może przekładać się to na zmęczenie, zwiększenie masy ciała, zmiany temperatury ciała oraz organicznie apetytu i innych niepożądanych objawów.

10. Zapobieganie anemii i niskim poziomom żelaza

Miedź współpracuje m.in. z żelazem w syntezie hemoglobiny i czerwonych ciałek krwi. Według badań, odgrywa ważną rolę we wchłanianiu żelaza z przewodu pokarmowego i pomaga mu być uwalnianym do narządów.

Pochodzące ze źródeł żywności i suplementów diety żelazo jest też używane przez organizm do tworzenia czerwonych krwinek. Gdy wystąpi niedobór miedzi, poziom żelaza spadnie i może rozwinąć się niedokrwistość, która jest zaburzeniem spowodowane niedoborem żelaza. Niedokrwistość powoduje objawy takie jak zmęczenie, bóle mięśni, problemy trawienne i zaburzenia funkcji mózgu.

11. Wspomaganie zdrowia włosów, skóry i oczu

Potrzebne są odpowiednie poziomy miedzi w organizmie do stworzenia naturalnego pigmentu i wyglądu skóry, włosów i oczu. Pierwiastek ten odgrywa istotną rolę w rozwoju melaniny, która jest odpowiedzialna za barwę cery, a także nadaje włosom i oczom wyjątkowy kolor. Odpowiednie poziomy miedzi muszą być zapewnione, aby pomóc stworzyć enzym tyrozynazy o nazwie melanina.

Badania wykazały również, że miedź pomaga budować kolagen, który jest substancją odpowiedzialną za utrzymanie młodego wyglądu i elastyczności skóry. Dodatkowo jest zaangażowana w produkcję elastyny, substancji bogato obecnej w tkance łącznej skóry, która utrzymuje jej elastyczność.

Miedź przedłuża młodość działając jako przeciwutleniacz, który chroni skórę, włosy i oczy przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Jest potrzebna do wykorzystania silnego przeciwutleniacza zwanego dysmutazą ponadtlenkową, która chroni organizm przed stresem oksydacyjnym i procesem starzenia.

Najlepsze źródła miedzi w diecie

Poniżej przedstawiamy najlepsze źródła żywności bogate w miedź z procentową zalecaną dzienną dawką:

• wątroba wołowa 100g – 4,49 mg (641%),
• grzyby Shitake w ilości 1 filiżanki gotowanych – 1,29 mg (184%),
• orzechy nerkowca 30g – 0,62 mg (88%),
• ciecierzyca 1 kubek ugotowanej – 0,58 mg (82%),
• jarmuż (2 filiżanki – siekane, surowy) 0,48 mg (68%),
• kakao w proszku 2 łyżeczki, niesłodzone: 0,41 mg (58%),
• sezam 1 łyżeczka – 0,36 mg (51%),
• komosa ryżowa 1 filiżanka gotowanej – 0,36 mg (51%),
• migdały 30g – 0,29 mg (41%),
• soczewica 1 filiżanka gotowanej – 0,27 mg (39%),
• nasiona Chia 30 g – 0,26 mg (37%),
• ser kozi 30g półmiękki – 0,16 mg (23%),
• awokado 1/2 owocu – 0,12 mg (17%),
• rodzynki 30g – 0,9 mg (13%).

Oprócz jedzenia żywności bogatej w miedź, pierwiastek ten można również uzyskać poprzez wodę do picia i gotowania. Jako surowiec wykorzystuje się ją w wielu instalacjach wodnych w domach, więc pewna jej ilość może dostawać się do wody pitnej, co jest rzeczywiście korzystne. W podobny sposób można korzystać z jej działania dzięki gotowaniu w miedzianych garnkach i patelniach, kiedy jedzenie jest w stanie wchłonąć ją w niewielkich ilościach podczas procesu obróbki termicznej.

Interakcje i negatywne działanie miedzi

Miedź w dużych ilościach jest znana jako jedna z substancji toksycznych, więc ważne jest, aby trzymać się blisko zalecanej ilości. Zbyt wysoki jej poziom może prowadzić do ostrego zatrucia, które może powodować nudności, wymioty, biegunkę, a nawet uszkodzenie nerek lub niedokrwistość.

Wiadomo, że nadmiar lub niedobór miedzi związany jest z dwoma chorobami genetycznymi zwanymi chorobą Wilsona i chorobą Menkesa. Choroby te to rzadkie i wrodzone zaburzenie, w których nadmierne ilości miedzi gromadzą się w wątrobie i mózgu.

Naturalnie, dodając miedź do swojej diety można mieć pewność, uzyskania właściwego jej poziomu poprzez włączenie produktów wysoko-odżywczych. Wśród nich znajdują się grzyby, ostrygi, awokado, kakao i migdały.