Kolagen jest naturalnym składnikiem białkowym skóry, stawów i kości, a także narządów wewnętrznych. Jego rola w organizmie jest wprost nie do przecenienia. Kolagen można także spotkać w rozmaitych suplementach diety oraz kosmetykach pielęgnacyjnych. W niniejszym artykule wskazujemy czym jest, jakie są jego rodzaje oraz najlepsze źródła. Dowiedz się koniecznie w jaki sposób zadbać o jego właściwy poziom oraz w jaki sposób pozytywnie wpłynąć na zdrowie i wygląd swojego ciała.
Kolagen jest najobficiej występującym białkiem w naszych organizmach, szczególnie ten w typie 1. Jest on obecny w mięśniach, kościach, skórze, naczyniach krwionośnych, układzie trawiennym i ścięgnach. Pomaga on nadać naszej skórze siły i elastyczności wraz z odpowiednią wymianą martwych komórek. Stanowi on także rodzaj naturalnego kleju, który pomaga utrzymać zwartość poszczególnych tkanek.
Produkcja naturalnego kolagenu w organizmie wraz z wiekiem w naturalny sposób zaczyna zwalniać. Możemy traktować ten proces jako oznakę starzenia. Pojawiają się wówczas zmarszczki, zwiotczenie skóry i bóle stawów, z powodu osłabienia lub zmniejszenia chrząstki. Inne czynniki związane ze stylem życia, takie jak spożywanie diety bogatej w cukier, palenie tytoniu i duże ilości ekspozycji na słońce, również przyczyniają się do obniżenia poziomu kolagenu w organizmie. Stwierdzono także, że niektóre choroby rozwijają się z powodu zbiegu występowania wad genetycznych, złego spożycia pokarmów bogatych w kolagen, niedoborów żywieniowych i problemów trawiennych, wpływających na syntezę kolagenu.
Czym jest i jak działa kolagen
Kolagen to jedno z najważniejszych białek budulcowych w organizmie, który ma ogromny wpływ nie tylko na nasz wygląd. Poniżej wskazujemy jak działa i jakie zapewnia efekty.
Poprawia zdrowie skóry i włosów
Jak dość powszechnie wiadomo wraz z wiekiem produkcja kolagenu w organizmie istotnie maleje. Zauważyć to można dość wyraźnie poprzez zaobserwowanie luźniejszej skóry, większej ilości zmarszczek i mniejszej elastyczności. Dlatego ponowne zwiększenie poziomu kolagenu może pomóc skórze wyglądać jędrniej, zwiększyć gładkość i pomóc komórkom skóry w odnawianiu oraz normalnym tempie regeneracji.
Badania kontrolowane placebo określające przeciwstarzeniowe właściwości kolagenu wykazały, że u kobiet w wieku 35-55 lat korzystne jest stosowanie 2,5-5 gramów hydrolizatu kolagenu raz dziennie przez osiem tygodni. Suplementacja taka znacznie poprawiła elastyczność skóry, jej nawilżenie, ograniczyła suchość i szorstkość, z niewielkimi efektami ubocznymi. Wyniki te wskazują, że kolagen jest jednym z najlepszych naturalnych składników do pielęgnacji skóry.
Kolagen redukuje również cellulit i rozstępy. Kiedy skóra traci elastyczność w wyniku zmniejszenia kolagenu, pojawia się inny efekt uboczny – bardziej widoczny cellulit. Ponieważ skóra staje się cieńsza, cellulit staje się bardziej widoczny. Dzięki kolagenowi możliwa jest poprawa elastyczności skóry i zmniejszenie efektu skórki pomarańczy.
Redukuje bóle stawów i ich degenerację
Czy kiedykolwiek czuliście się, jak byście mieli skostniałe nogi, wyjątkowo sztywne i powodujące ból podczas ruchu? Może to mieć związek z utratą kolagenu. Gdy tracimy kolagen, nasze ścięgna i więzadła zaczynają się poruszać z mniejszą łatwością, co prowadzi do sztywności, obrzęku stawów i ograniczenia mobilności całego ciała.
Dzięki żelowej, gładkiej strukturze, która pokrywa i utrzymuje nasze kości razem, kolagen pozwala nam poruszać się bez bólu. Z tego powodu wielu ludzi myśli o przyjmowaniu większej ilości kolagenu w diecie. Nic dziwnego, ponieważ niedawne badania wykazały nawet, że kolagen jest skutecznym lekiem w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów i innych dolegliwości układu ruchowego.
Naukowcy z Harvard’s Beth Israel Deaconess Medical Center w Bostonie odkryli, że suplementacja kolagenu typu II pomogła pacjentom cierpiącym na reumatoidalne zapalenie stawów. Dzięki niemu znaleźli oni ukojenie od bolesnych objawów, poprzez zmniejszenie obrzęków i tkliwości. Inne badanie opublikowane w International Journal of Medical Sciences wykazało, że osoby cierpiące na bóle stawów z powodu zapalenia kości i stawów i leczone kolagenem typu II wykazują znaczące polepszenie w codziennych czynnościach, takich jak wchodzenie po schodach, spokojny sen oraz ogólna poprawa jakości życia.
Pomaga w leczeniu nieszczelnego jelita
Jeśli cierpisz na zespół nieszczelnego jelita, kolagen może być bardzo pomocny. Pomaga rozbić białka i łagodzi błonę jelita, lecząc uszkodzone ściany komórkowe i nasycając go regenerującymi aminokwasami.
Największą zaletą spożywania większej ilości kolagenu w tym zakresie jest fakt, że pomaga on w tworzeniu tkanki łącznej, a zatem “uszczelnia i leczy” ochronną wyściółkę przewodu żołądkowo-jelitowego. Współcześnie wiadomo bowiem, że wiele chorób może wynikać ze stanu zapalnego lub podrażnienia niezdrowego jelita. Słabe zdrowie jelit, w tym zmiany w kulturze mikrobiologicznej i przepuszczalności jego wyściółki, powoduje przenikanie toksyn do krwioobiegu, gdzie mogą uruchomić kaskadę stanów zapalnych.
Badania wykazały, że u pacjentów z chorobą zapalną jelit stężenie kolagenu w surowicy jest istotnie zmniejszone. Ponieważ zawarte w kolagenie aminokwasy budują tkankę, która wyściela okrężnicę i przewód pokarmowy, suplementacja kolagenem może pomóc w leczeniu dolegliwości i zaburzeń żołądkowo-jelitowych, w tym zespołu nieszczelnego jelita, IBS, refluksu żołądkowego, choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Oprócz pomagania w leczeniu nieszczelnego jelita, kolagen pomaga również w wchłanianiu wody z treści pokarmowych.
Zwiększa metabolizm, masę mięśniową i produkcję energii
Zwiększenie ilości kolagenu może pomóc w zwiększeniu metabolizmu poprzez szybszą budowę beztłuszczowej masy mięśniowej i pomoc w przekształceniu niezbędnych składników odżywczych. Jednym z najważniejszych zadań aminokwasu glicyny jest pomoc w tworzeniu tkanki mięśniowej poprzez przekształcenie glukozy w energię, która bezpośrednio zasila komórki mięśniowe. Warto przy tym pamiętać, że zachowanie odpowiedniej masy mięśniowej jest kluczowe dla zdrowia, ponieważ pomaga utrzymać prawidłową postawę, zdrowie kości i spalanie większej ilości kalorii niż tłuszczu. Podczas spożywania kolagenu można również lepiej korzystać z właściwości witaminy C, aby organizm mógł przekształcić kolagen w przydatne dla siebie białka. W efekcie tego przywracana jest właściwa energia i witalność.
Badania pokazują, że obecna w kolagenie glicyna odgrywa także ważną rolę w najważniejszych funkcjach układu pokarmowego i ośrodkowego układu nerwowego, które w istotnym zakresie decydują o utrzymaniu zdrowego i młodzieńczego ciała. Wydaje się, że glicyna pomaga spowolnić efekty starzenia się poprzez polepszenie wykorzystania przez organizm antyoksydantów, a także jest wykorzystywana w procesie konstruowania zdrowych komórek z DNA i RNA.
Ponadto okazało się, że kolejny z aminokwasów kolagenu, czyli arginina zwiększa zdolność organizmu do wytwarzania białka z innych aminokwasów, co jest ważne dla naprawy tkanki mięśniowej, gojenia się ran, zwiększenia metabolizmu oraz wspomagania prawidłowego wzrostu i rozwoju. Glutamina pomaga również utrzymać odpowiednią energię, ułatwiając syntezę wielu związków w organizmie. Ten wyjątkowy aminokwas stanowi prawdziwe “paliwo” dla naszych komórek.
Wzmacnia paznokcie, włosy i zęby
Czy kiedykolwiek miałeś wrażenie łuszczących się paznokci? Cóż, brak kolagenu może być tego powodem, gdyż białko kolagenowe jest budulcem paznokci, włosów i zębów. Właśnie dlatego dodanie kolagenu do codziennej diety może pomóc w utrzymaniu silnych paznokci i ewentualnie w odwróceniu objawów łysienia.
Badanie opublikowane w Journal of Investigative Dermatology wykazało, że istnieje istotny związek między macierzą pozakomórkową (ECM), a regeneracją mieszków włosowych. Fakt ten także sugeruje, że kolagen może potencjalnie zapewnić działanie terapeutyczne, zapobiegające utracie włosów i innych chorób dermatologicznych.
Poprawia zdrowie wątroby
Jeśli szukasz detoksykujących substancji, chcesz poprawić przepływ krwi i zachować sprawność serca, kolagen może być niezwykle pomocny. Dzieje się tak dlatego, że glicyna pomaga zminimalizować uszkodzenia, które odczuwa wątroba, gdy absorbuje obce substancje, toksyny lub alkohol, które mogą ją uszkadzać.
Badania wykazały nawet, że glicynę można stosować w celu zmniejszenia uszkodzenia wątroby wywołanego alkoholem i innych postaci ostrego lub przewlekłego uszkodzenia wątroby. Stanowić może zatem idealne uzupełnienie dla innych terapii wątroby np. z wykorzystaniem pochodzącej z ostropestu plamistego sylimaryny.
Chroni zdrowie układu sercowo-naczyniowego
Prolina to kolejny aminokwas kolagenu, który pomaga ścianom tętnic uwalniać nagromadzenie tłuszczu w krwiobiegu, istotnie zmniejszając jego ilość. Prolina jest także potrzebna do naprawy tkanek w obrębie stawów i tętnic, a także pomaga kontrolować prawidłowe ciśnienie krwi. Jako składnik znajdującego się w stawach kolagenu, buforuje nasz organizm przed działaniem wibracji lub wstrząsów i pomaga utrzymać niszczejącą wraz z wiekiem cenną chrząstkę. Może to być również związane z zapobieganiem miażdżycy, czyli stwardnienia tętnic, ponieważ pomaga uniknąć niebezpiecznego gromadzenia się płytki.
Ponadto, arginina pomaga w produkcji tlenku azotu, co pozwala na lepsze rozszerzenie naczyń krwionośnych. W efekcie tego następuje poszerzenie tętnic i rozluźnienie komórek mięśniowych i naczyń krwionośnych, co wpływa na lepszą cyrkulację krwi.
Kolagen – Rodzaje, typy i źródła pochodzenia
Z czego składa się kolagen i jakie są jego rodzaje? Na początek warto wskazać, że prokolagen jest rozpuszczalnym prekursorem kolagenu tworzonego przez fibroblasty i inne komórki w procesie syntezy kolagenu. Jak stwierdzono w Journal of Supramolecular Structure, kolagen w większości tkanek wyżej rozwiniętych zwierząt ma postać włókien o wysokim stopniu uporządkowania, o czterech poziomach strukturalnych. Nadają one kształt tkance, który jest przez organizm zdefiniowany i podtrzymywany.
Wiadomo, że w ludzkim ciele znajduje się co najmniej 16 różnych rodzajów kolagenu. Należą do nich kolagenu typu 1, 2, 3, 5 i 10. Jednak ogromna większość kolagenu – od 80 procent do 90% – składa się z typów 1, 2 i 3. Kolagen typu 1 stanowi prawdopodobnie ok. 90% zaopatrzenia organizmu. Istnieją również różne rodzaje kolagenu występujące w niektórych produktach spożywczych lub stosowane do wytwarzania suplementów kolagenowych.
Typy kolagenu
Poniżej przedstawiamy przegląd różnych typów kolagenu i ich głównych właściwości:
- Typ 1 / Typ I – Jest to zdecydowanie najobfitszy i prawie uważany za najsilniejszy typ kolagenu występujący w ludzkim organizmie. Składa się z eozynofilowych włókien, które tworzą poszczególne części ciała, w tym ścięgna, więzadła, narządy i skórę właściwą. Kolagen typu 1 pomaga również w tworzeniu kości i można go znaleźć w przewodzie pokarmowym. Jest bardzo ważny dla prawidłowego gojenia się ran, nadawania skórze sprężystości i elastyczności oraz utrzymania spójności strukturalnej tkanek.
- Typ 2 / Typ II – Pomaga przede wszystkim w budowie chrząstki, która znajduje się w tkance łącznej. Zdrowie naszych stawów opiera się na chrząstce stworzonej z kolagenu typu 2, dlatego jest on korzystny dla zapobiegania bólowi i stanom zapalnym stawów.
- Typ 3 / Typ III – Kolagen typu 3 składa się z włókien siatkowych i głównego składnika macierzy zewnątrzkomórkowej, która tworzy nasze narządy i skórę. Zwykle występuje w przypadku obecności kolagenu typu 1 i pomaga nadać elastyczności i jędrności. Tworzy również naczynia krwionośne i tkankę serca. Z tych powodów niedobór kolagenu typu 3 wiąże się z większym ryzykiem zerwanych naczyń krwionośnych, a nawet przedwczesną śmiercią.
- Typ 4 / Typ IV – Kolagen typu 4 odpowiada za ważne zadanie tworzenia blaszki podstawowej, która znajduje się w komórkach śródbłonka. Tworzą one tkanki otaczające narządy, mięśnie i tłuszcz. Podstawowa blaszka jest potrzebna do różnych funkcji nerwów i naczyń krwionośnych. Wyznacza ona strukturę większości naszych narządów trawiennych i powierzchni oddechowych. Podstawową blaszkę można znaleźć w przestrzeniach między górną warstwą skóry lub tkanki, a jej najgłębszą warstwą. Stanowią one cienką warstwę żelopodobnego płynu, który zapewnia poduszkę – wyściółkę dla tkanki znajdującej się nad nią.
- Typ 5 / Typ V – Ten rodzaj kolagenu jest potrzebny, aby pokrywać powierzchnię komórek, a także pasma włosów i tkanki znajdujące się w kobiecym łożysku – organ, który podczas ciąży rozwija się w macicy, dostarcza tlen i składniki odżywcze rosnącemu dziecku oraz usuwa różnego rodzaju odpady metaboliczne.
- Typ 10 / Typ X – Typ 10 kolagenu pomaga przy tworzeniu nowych kości oraz chrząstki stawowej. Bierze udział w procesie kostnienia endochondralnego, dzięki której powstaje tkanka kostna u ssaków. Stwierdzono, że jest on korzystny przy gojeniu złamań kości i naprawie stawów maziowych.
Rodzaje kolagenu ze względu na źródła pochodzenia
Istnieją różne źródła dietetyczne kolagenu, które w istocie stanowią produkty odzwierzęce. Poniżej wskazujemy jakie mają właściwości i czym się wyróżniają.
Kolagen bydlęcy – wołowina
Kolagen bydlęcy pochodzi od krów, w szczególności z ich skóry, kości i mięśni. Stanowi głównie typ 1 i 3, co jest bardzo korzystne, ponieważ są to najliczniejsze typy obecne również w ludzkim ciele. Zapewnia on bogatą podaż glicyny i proliny, a zatem jest bardzo przydatny do produkcji kreatyny, budowy mięśni, a także pomaga organizmowi odbudować własny kolagen.
Kolagen z kurczaka
Najobficiej występującym w tkankach kurcząt kolagenem jest typ 2, który najlepiej nadaje się do budowy chrząstki. Jest on bardzo korzystny dla utrzymania zdrowia stawów, zwłaszcza, że źródło to zapewnia również siarczan chondroityny i siarczan glukozaminy, które mają działanie przeciwstarzeniowe. Większość suplementów zawierających kolagen zazwyczaj korzysta z białek kurczaka.
Kolagen rybny
Kolagen pochodzący z ryb jest względnie łatwo wchłaniany i dostarcza głównie typu 1, z aminokwasami glicyny, proliny i hydroksyproliny. Ponieważ typ 1 kolagenu można znaleźć w całym organizmie, spożywanie większej ilości kolagenu rybnego zapewnia korzyści dla stawów, skóry, ważnych narządów, naczyń krwionośnych, układu trawienia i kości. Hydroksyprolina jest ważnym składnikiem potrójnej helisy kolagenu, a jej niższe poziomy wiążą się z degradacją stawów, a tym samym objawami i oznakami starzenia. Hydroksyprolina jest potrzebna dla utrzymania stabilności kolagenu i powstaje przez modyfikację normalnych aminokwasów proliny po zbudowaniu łańcucha kolagenowego. Ta reakcja wymaga również obecności witaminy C, dlatego jej niedobór może powodować trudności w utrzymaniu prawidłowych poziomów kolagenu.
Kolagen z błon jajecznych
Kolagen jajeczny, znajdujący się w skorupkach i białkach jaj, zawiera głównie kolagen typu 1, choć obecny jest również typ 3, 4 i 10. Zapewnia również siarczan glukozaminy, siarczan chondroityny, kwas hialuronowy i różne aminokwasy, które uczestniczą w budowaniu tkanki łącznej, gojeniu się ran, budowaniu masy mięśniowej, zmniejszaniu bólu i niwelowaniu sztywności stawów.
Odżywki i suplementy kolagenowe
Wiele osób zastanawia się, jak bardzo ważny dla zdrowia jest kolagen i inne pokrewne białka, takie jak żelatyna. Jednym słowem można bez wątpienia stwierdzić, że bardzo.
Kolagen jest często określany jako “białko złożone”, co nie jest zaskakujące, biorąc pod uwagę, że zawiera aż 19 różnych aminokwasów. Stanowi on cenne źródło zarówno tych podstawowych, jak i tych znacznie bardziej niezbędnych, jak arginina, glutamina, glicyna i prolina.
Kolagen składa się z trzech łańcuchów, zwiniętych razem w ciasną potrójną helisę. Każdy łańcuch ma ponad 1400 aminokwasów. Prolina i glicyna są pierwszymi rodzajami aminokwasów występującymi w łańcuchach kolagenu. Aminokwasy te występują obficie w mięsie zwierzęcym, które stanowi ich podstawowe źródło dietetyczne. Diety pozbawione mięsa, a w szczególności np. podrobów, mogą nie dostarczać odpowiednich ilości kolagenu.
Niektóre aminokwasy mogą być wytwarzane przez organizm, dlatego określa się je mianem nieistotnych. Mimo tego, należy je dostarczać organizmowi wraz z codzienną dietą. Szczególnie gdy jesteśmy chorzy, czy pod wpływem stresu fizycznego lub emocjonalnego, kiedy organizm może nie być w stanie wyprodukować ich wystarczającej ilości. Ciało potrzebuje wtedy pomocy ze źródeł zewnętrznych, głównie diety lub suplementów, aby ją odpowiednio uzupełnić.
Zawarte w kolagenie aminokwasy
Najwyższe zawartości procentowe aminokwasów w kolagenie, wraz z niektórymi kluczowymi korzyściami, obejmują:
- Prolina – stanowi prawie 15% kolagenu. Prolina i glicyna odgrywają ważną rolę w zapewnieniu płynnego funkcjonowania organizmu. Prolina pomaga chronić integralność naczyń krwionośnych, poprawiać zdrowie stawów i zapewnia różne korzyści w zakresie funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego.
- Glicyna – stanowi ok. jedną trzecią białka znajdującego się w kolagenie. Chociaż pod względem wielkości jest to najmniejszy aminokwas, glicyna pełni ważne funkcje w organizmie. Aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie naszych komórek, glicyna pomaga w budowaniu zdrowych nici DNA. Jest to również jeden z trzech aminokwasów, które tworzą kreatynę, która promuje zdrowy wzrost mięśni i zwiększa produkcję energii podczas treningów.
- Glutamina – Uważany za jeden z najważniejszych i najobfitszych aminokwasów w organizmie, jest tworzona w naszych mięśniach, a także pozyskiwana ze źródeł żywności. Badania pokazują, że glutamina wykazuje zalety w zakresie zapobiegania lękowi, napięciom, zaburzeniom snu, brakowi koncentracji, słabemu trawieniu, osłabionemu układowi odpornościowemu i niskiej energii. Zgodnie z raportem wydrukowanym w American Journal of Clinical Nutrition wykazano, że ma ona pozytywny wpływ na produkcję hormonu wzrostu, co może poprawić aspekty zdrowia psychicznego, takie jak pomoc w uwolnieniu GABA, która zwiększa poczucie wewnętrznego spokoju. Wytwarzany w dużych ilościach przez glutaminę azot, pomaga również w gojeniu ran oraz zapobiega wyniszczeniu mięśni i bólom stawów.
- Arginina – zwana również L-argininą, rozpada się w organizmie na tlenek azotu, który jest ważnym związkiem dla utrzymania zdrowia tętnic i serca. Wykazano również, że arginina poprawia krążenie, wspomaga wzmocnienie układu odpornościowego i ma pozytywny wpływ na męskie libido. Stanowi bardzo często wykorzystywany suplement diety sportowców.
Kolagen a żelatyna
Większość osób mogło słyszeć o kolagenie i żelatynie w tym samym kontekście. Dzieje się tak dlatego, że żelatyna pochodzi z kolagenu – gdy kolagen ulega rozkładowi, staje się żelatyną. Proces ten można zauważyć w trakcie gotowania kostnego bulionu, podczas którego uwalniana jest żelatyna.
Żelatyna była jednym z pierwszych pokarmów leczniczych, powszechnie stosowanych w medycynie w starożytnych Chinach. Uznawano wówczas, że doskonale działa u osób z alergiami pokarmowymi lub wrażliwością. Pomaga także organizmowi lepiej radzić sobie z trudnymi do strawienia posiłkami i wykazuje właściwości regeneracyjne.
Jako bogate źródło żelatyny, bulion kostny może ułatwiać gojenie błony śluzowej, co oznacza poprawę wchłaniania składników odżywczych i mniejsza ryzyko wystąpienia zespołu nieszczelnych jelit. Innymi słowy, żelatyna zawiera składniki takie jak kolagen, tylko w innej formie.
Najważniejsze sposoby zapewnienia sobie większej ilości kolagenu:
- spożywanie lub picie prawdziwego bulionu kostnego,
- wykorzystanie białka w proszku z bulionu kostnego w przepisach – można spożywać bulion kostny samodzielnie lub używać go w różnego rodzaju słodkich i pikantnych recepturach, w zależności od preferencji i potrzeb,
- przyjmowanie suplementów kolagenowych – suplement kolagenowy można znaleźć w postaci hydrolizowanego białka, które pomaga w tworzeniu nowego kolagenu, ponieważ pochodzące z suplementu peptydy się bardziej biodostępne dla organizmu,
- stosowanie dobrze zbilansowanej diety, która pomaga zwiększyć wchłanianie peptydu kolagenu.
Jednym z najlepszych sposobów zwiększania spożycia kolagenu jest gotowanie domowego bulionu z kości. Jest to zdrowy, smaczny i ekonomiczny sposób wykorzystania części zwierząt, których nie można jeść bezpośrednio. Rosół kostny jest bardzo korzystny dla organizmu, na wiele różnych sposobów.
Suplementy kolagenowe, takie jak białko kolagenowe w proszku, to kolejny prosty sposób na zwiększenie spożycia tego składnika białkowego. Warto upewnić się jednak, że stosujemy proszek z karmionych trawą krów wypasanych na pastwisku, bez stosowania antybiotyków i chemikaliów. Suplementy kolagenowe można mieszać w koktajlach, zupach lub nawet w wypiekach, w celu zapewnienia sobie większych korzyści odżywczych z ulubionych potraw.
Końcowe podsumowanie na temat kolagenu
Przede wszystkim nalezy pamiętać, że istnieje wiele czynników, które wspierają tworzenie i wykorzystanie kolagenu przez organizm. Należy do nich obecność takich związków jak witamina C, mangan, miedź, prolina i pokarmy bogate w antocyjanidyny, np. takie jak jagody, wiśnie i jeżyny. Aby kolagen mógł zostać aktywowany w organizmie, należy przyjmować suplementy ze źródłem aminokwasów i witaminą C. Warto upewnić się, że dany suplement zawiera już aktywujące składniki odżywcze, aby zapewnić odpowiednie wchłanianie i użyteczność kolagenu.
Wiele środków pielęgnacyjnych, takich jak kremy, ma zadanie rewitalizuje skórę przez dodanie kolagenu. Jednak zawarte w nich cząsteczki są zazwyczaj zbyt duże, aby skóra mogła je wchłonąć. Poprzez spożycie bulionu z kości i zastosowanie suplementów można skuteczniej dostarczyć kolagen od wewnątrz, a przy tym sporo zaoszczędzić.
Warto również pamiętać, że niektóre pokarmy, szczególnie te o dużej zawartości aminokwasów, sprzyjają absorpcji kolagenu, bardziej niż inne. Produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak jaja, drób, ryby i mleko, mogą pomóc w przyspieszeniu tworzenia tego ważnego budulca białkowego. Można również z łatwością użyć kolagenu w przepisach dla całej rodziny, takich jak domowa galaretka lub naturalne przekąski owocowe.
