Czystek to niezwykle popularne w ostatnim czasie zioło, które poleca się stosować przede wszystkim do wzmocnienia odporności organizmu. Podstawową formą jego wykorzystania jest herbata z czystka, choć coraz częściej można także spotkać tabletki z czytkiem i inne suplementy diety. Coraz więcej osób interesuje się właściwościami czystka, sposobami jego dawkowania, a także przeciwwskazaniami i opiniami. Sprawdźmy zatem w jaki sposób parzyć i pić herbatę z czytka, a także jakich efektów można się spodziewać.
Warto zacząć od tego, co kryje się pod nazwą czystek. Wiadomo, że w rodzaju Cistus wyróżnić można kilkadziesiąt gatunków i podgatunków tej rośliny. W Polsce najbardziej popularny jest czystek kreteński – (Cistus creticus L.), który występuje pod wieloma synonimami. Obejmuje on również trzy podgatunki – Cistus incanus subsp. corsicus, creticus i incantus. Czasami występuje także pod nazwą czystek zwyczajny, czyli Cistus vulgaris.
Wokół ziela czystka zauważyć można wiele zawirowań systematycznych, które utrudniają orientację w zakresie jego wyboru. Bardzo często, dostępna na rynku herbata z czytka, nie zawiera bardziej szczegółowych informacji o rzeczywistym składzie produktu, a ogólna nazwa niczego nie wyjaśnia. Dlatego właśnie poniżej objaśniamy w jaki sposób wybierać produkty najwyższej jakości, czym się kierować i na co zwracać szczególną uwagę przy ich kupnie. Objaśniamy także czym jest czystek do picia, w jaki sposób prawidłowo parzyć herbatę z czystka, a także jak go właściwie pić i dawkować.
Ziele czystek
Czystek to rodzaj krzewów, należących do rodziny czystkowatych – posłonkowych. W ich skład wchodzi aż ok. 200 gatunków i mieszańców, różniących się wizualnie, a także posiadające różne składniki fitochemiczne i charakteryzujące się różnymi właściwościami. Samych gatunków czystka jest prawdopodobnie 16, z czego tylko kilka zyskało na większej popularności. Rośliny z tej rodziny naturalnie występują w obszarze basenu Morza Śródziemnego i w Azji Zachodniej. W Polsce czystek można spotkać jedynie w uprawie.
Dzięki pięknym kwiatom i długotrwałemu kwitnieniu czystki cenione są jako rośliny ozdobne. Z niektórych gatunków i podgatunków wytwarza się żywicę labdanum, a także stosuje w postaci przypraw, nut aromatycznych, a także w lecznictwie. W tradycyjnej medycynie ludowej liście czystka uznawane są przede wszystkim jako cenne źródło naturalnych antyutleniaczy. Z kolei w kosmetologii czystek wykorzystywany jest ze względu na działanie antyseptyczne, ściągające, przeciwzmarszczkowe, a także ujędrniające i napinające skórę.
Dotychczas nie opublikowano zbyt wielu wyników badań, dotyczących dokładnego składu fitochemicznego czystków. Trudno je również ze sobą porównywać, ponieważ wiele zależy od czynników obiektywnych, takich jak obszar zbioru, warunki glebowe czy warunki pogodowe. W tym względzie czystek jest roślina podobną co tymianek, który również jest bardzo zmienny pod względem charakterystyki składu zawartych substancji, nawet w obrębie tego samego gatunku. Wynika to ze zmiennego chemotypu tych gatunków oraz skłonności do mieszania się ze sobą poszczególnych odmian, przy sprzyjających warunkach naturalnych. Podsumowując można stwierdzić, że skład poszczególnych odmian jest zależny od miejsca występowania, gleby, warunków rozwoju i wielu innych czynników, mimo identycznej budowy i usystematyzowania w tej samej grupie botanicznej.
Herbata z czystka – Właściwości zdrowotne
Poszukując naturalnych sposobów ochrony zdrowia, bardzo łatwo natknąć się na informacje, że czystek do picia może być bardzo skuteczny w walce z wszelkimi infekcjami, a nawet chorobami. Czy jednak zioło to jest naprawdę uniwersalnym „antidotum” na całą masę dolegliwości i chorób?
Wiadomo, że ziele czystek jest stosowane już od starożytności, choć obecnie już w nieco innej formie. Dawniej głównie pozyskiwano z niego labdanum, czyli lepką i miękką żywicę, o czarnym lub ciemnobrązowym zabarwieniu, gorzką w smaku i silnie aromatyczną. Ladanum stosowano przeciw biegunce, przy chorobach dróg oddechowych oraz aplikowało się na trudno gojące rany. Stanowiło również dodatek do rozmaitych produktów aromatyzujących i kadzideł.
Współcześnie czystek ma zastosowanie głównie z dwóch powodów. Po pierwsze, ze względu na silnie antybakteryjną żywicę ladanum. Po drugie, ze względu na zawarte w nim polifenole, będące skutecznie działającymi przeciwutleniaczami, które są kluczem do zrozumienia najważniejszych właściwości herbaty z czystka. Polifenole są związkami roślinnymi, mającymi naukowo udowodnione właściwości, w główniej mierze polegające na zdolności neutralizowania szkodliwego działania wolnych rodników w organizmie. Ujmując proces obrazowo, oddają one swoje nadmiarowe elektrony wolnym rodnikom, zapobiegając podbieraniu elektronów z atomów zdrowych komórek organizmu. Dzięki temu komórki nie ulegają mutacjom i zniszczeniu.
Ponadto, polifenole hamują powstawanie i rozwój stanów zapalnych w organizmie, wspierają funkcjonowanie układu odpornościowego, a także walczą z drobnoustrojami i grzybami. Bogactwo związków aktywnych herbaty z czystka pozwala chronić także naczynia krwionośne i hamować proces utleniania się ”złego” cholesterolu LDL, a tym samym skutecznie zapobiegają tworzeniu się blaszek miażdżycowych. W efekcie przeciwdziałają chorobie niedokrwiennej serca i wielu poważnym schorzeniom układu sercowo-naczyniowego. Mają one również działanie antyalergiczne, poprzez hamowanie uwalniania histaminy. Herbata z czystka może być również przydatna mężczyznom, cierpiącym na przerost gruczołu prostaty. Zawarte w niej składniki biologicznie czynne wykazują właściwości antyproliferacyjne, hamujące niekontrolowany podział komórek gruczołu.
Herbata z czystka na co dzień
Czystkowi przypisuje się wiele właściwości leczniczych i pielęgnacyjnych, jednak często oczekiwania są zbyt wygórowane. Nie należy go traktować jako proste panaceum na wszystkie kojarzone z nim dolegliwości, a jedynie jako naturalny środek wspomagający i profilaktyczny. Jak już wcześniej wspomniano, skuteczność jego działania zależeć będzie od wielu czynników, z których nie wszystkie da się łatwo kontrolować. Niemniej jednak, regularne picie herbaty z czystka to zdrowe uzupełnienie diety, pozwalające wspomóc organizm działaniem ważnych dla utrzymania zdrowia związków aktywnych, które pozytywnie wpływają na ogólne funkcjonowanie organizmu i dobre samopoczucie.
Niezwykle popularna na świecie zielona herbata jest znana z tego, że zawiera znaczne ilości biologicznie czynnych substancji, o skutecznym działaniu antyoksydacyjnym i wzmacniającym układ immunologiczny. Dzięki temu może w naturalny sposób lepiej chronić organizm przed rozmaitymi infekcjami i chorobami. Picie tej herbaty dość powszechnie uznawane jest za bardzo zdrowe, jednak nie pozbawione pewnych wad. Podstawową z nich jest obecność niezbyt zdrowych substancji psychoaktywnych, m.in. teiny, teofiliny i teobrominy.
W ramach alternatywy, coraz częściej proponuje się kilka razy silniejszą w działaniu, i w dodatku pozbawioną niepożądanych substancji, herbatę z czysteka (Cistus Incanus). Wzmacnia ona równie silnie układ immunologiczny człowieka, a jednocześnie pozbawiona jest działań ubocznych. Czystek do picia jest również trudny do przedawkowania, a często poleca się go nawet małym dzieciom. Jak zatem bezpiecznie i skutecznie z niego korzystać?
Jak parzyć czystek
Herbatka z czystka to ziołowy napar, który przygotowuje się podobnie do innych napojów tego typu. Łyżeczkę ciętego ziela czystka należy zalać wrzątkiem i pozostawić do naciągnięcia pod przykryciem do ok. 5-10 min. Po tym czasie napar należy odcedzić i przestudzić do picia. Gorący napój z czystka smakuje lepiej, jeśli dodamy do niego cytrynę i posłodzimy miodem.
Herbata z czystka – Przepisy
Istnieje niezliczona ilość przepisów na czystek do picia, a wszystko zależy od inwencji i pomysłowości twórcy. Poniżej przedstawiamy jednak kilka inspiracji, które mogą posłużyć jako pierwszy krok do własnych eksperymentów:
Rozgrzewająca herbata czystek na chłodne dni
Gotujemy w garnku 200 ml wody z połową laski cynamonu, a także jedną łyżeczką nasion kardamonu, dwoma goździkami oraz niewielka ilością zmiażdżonego imbiru. Po 10 min. gotowania pod przykryciem do garnka wlewamy 200 ml tłustego mleka i ponownie zagotowujemy. Gorącym napojem zalewamy dwie łyżki suszu czystka, parzymy ok. 5 min., a następnie przecedzamy przez sito. Na końcu dodajemy łyżkę miodu i dokładnie mieszamy do jego rozpuszczenia. Rozgrzewającą herbatę czystek podajemy od razu po przygotowaniu.
Orzeźwiająca herbatka z czystka
Do gorącego naparu z herbatki czystka warto dodać kilka świeżych liści mięty lub niewielką ilość suszu. Dzięki temu napój zyska odświeżający i lekki smak.
Herbata z czystka z dodatkiem kwiatów lipy
Wykonaj napar z czystka, dodając dodając do niego dodatkowo kilka świeżych lub suszonych kwiatów lipy. Lipa szczególnie polecana jest na przeziębienie, ale także reguluje system trawienny i działa uspokajająco.
Owocowa herbatka z czystkiem
Do świeżego i ciepłego naparu z czystka dolej według swojego uznania sok z żurawiny, malin, czarnej porzeczki lub innych owoców. Dzięki temu zabiegowi napar zyska wyraźnie owocowego smaku i aromatu.
Biała herbatka z czystka
Gorącą herbatę z czystka należy delikatnie dosłodzić stewią, ksylitolem lub miodem, a następnie dodać 1 łyżkę śmietany. Całości nie należy mieszać, tylko odczekać parę minut. Po tym czasie napój jest gotowy do spożycia.
Łagodząca pragnienie herbata z czystka
Świeżo zaparzoną herbatkę z czystka należy dokładnie przestudzić do temperatury pokojowej, a następnie dodać kostki lodu. Do smaku warto dodać świeżo wyciśnięty sok z cytryny, a także osłodzić miodem, ksylitolem lub cukrem trzcinowym.
Mrożona herbata z czystka na letnie dni
Do 300 ml wcześniej zaparzonej, schłodzonej i zmrożonej herbaty z czystka dolewamy ok. 50 ml soku z rokitnika oraz 150 ml soku z czarnej porzeczki, a następnie wszystko dobrze mieszamy. P spróbowaniu do smaku dodajemy miód według własnych preferencji. Napój rozlewamy do szklanek, w których wcześniej umieściliśmy kostki lodu. Szklanki można udekorować gałązką czerwonych porzeczek, a także listkami melisy lub mięty.
Koktajl z herbatką czystek
Po zaparzeniu naparu i ewentualnym dosłodzeniu miodem, dokładnie go schładzamy. Do szejkera wlewamy 250-300 ml mrożonej herbaty z czystka, a także dodajemy dwie łyżki śmietany, łyżeczkę bourbonu oraz niewielką ilość wanilii. Wszystko dokładnie mieszamy silnie wstrząsając. Powstały napój przelewamy do szklanek i dekorujemy wiórkami z czekolady.
Napój z czystka dla sportowców
Do 250 ml schłodzonej herbaty z czystka dolewamy 100 ml soku gruszkowego, a także dodajemy 1/2 łyżeczki miodu, wyciśnięty sok z cytryny, szczyptę soli morskiej oraz ok. 150 ml wody mineralnej. Wszystko dokładnie mieszamy najlepiej spożywamy natychmiast.
Zimowy poncz z czystka
Do ok. 0,5 litra dobrze słodkiej herbatki z czystka dodajemy sok ze świeżo wyciśniętej cytryny i czterech pomarańczy, a następnie wszystko dobrze mieszamy. Do całości dodajemy laskę cynamonu, dwa goździki oraz niewielką ilość anyżu. dolewamy również 0,7 litra soku z czerwonych winogron lub czerwone wino, w zależności od własnych preferencji. Wszystko delikatnie podgrzewamy w garnku, jednak nie gotujemy. Przygotowany napój zostawiamy na ok. 10 minut do pełnego przestygnięcia, a następnie przecedzamy przez sito. Poncz można również doprawić jakimś mocnym alkoholem, najlepiej rumem.
Deser z herbatką z czystka
W celu przygotowania naparu 2 łyżeczki ziela czystka zalewamy 100 ml wrzącej wody i parzymy przez 4 minuty, w celu uzyskania esencji. Przygotowujemy kąpiel wodną, napełniając duży garnek wodą i doprowadzając ją do wrzenia. W małym garnku przygotowujemy zimna wodę.
Nad gorącym i parującym garnkiem mieszamy mikserem lub trzepaczką 4 kurze żółtka z 2 łyżkami miodu lub cukru trzcinowego, oraz 1 łyżką masła, do momentu, aż masa zgęstnieje. Następnie ubijajmy całość nad garnkiem z zimną wodą, po czym dolewamy herbatę z czystka, dodajemy łyżkę soku z cytryny, także łyżkę likieru kawowego lub rumu, według własnych upodobań. Po wystygnięciu masy, dodajemy 200 g ubitej śmietany, a następnie przekładamy do odpowiednich pojemników. Pojemniki wkładamy na 3-4 godziny do zamrażarki. Przed podaniem całość dekorujemy owocami.
Czystek dawkowanie
Zalecane dawkowanie herbaty z czystka zależy od indywidualnych potrzeb. Najczęściej zaleca się pić ok. 2-3 razy dziennie po jednej filiżance, lub nawet więcej. Jedną porcję ziela można zaparzać wielokrotnie, nawet do 4 razy, co pozwoli na wydobycie z niego wszystkich dobroczynnych składników. Każdy kolejny napar może być jednak nieco słabszy w działaniu.
Herbatę z czystka należy przede wszystkim stosować długo i systematycznie. Jednorazowe lub okazjonalne stosowanie nie daje żadnych wymiernych efektów. Tylko dzięki codziennemu stosowaniu możliwe jest skorzystanie z oczyszczającego i ochronnego działania czystka. Wskazuje się często, że pierwsze odczuwalne efekty mogą pojawić się co najmniej po tygodniu, ale bardziej zauważalne, dopiero po minimum miesiącu regularnego stosowania.
Większość osób doskonale wie, że zbilansowana i zdrowa dieta wymaga picia co najmniej 2 litrów płynów dziennie. Najbardziej wskazane jest regularne przyjmowanie czystej wody mineralnej, jednak część płynów powinna pochodzić z soków owocowych, herbat i naparów ziołowych. Dzięki takiemu zachowaniu nie tylko odpowiednio nawadniamy organizm, ale również dostarczamy mu różnego rodzaju substancji odżywczych, które niezbędne są do jego prawidłowego funkcjonowania. Rośliny zielne są od wieków wykorzystywane w medycynie naturalnej i kosmetyce, gdyż przede wszystkim stanowią nieprzebrane bogactwo składników aktywnych. Wśród nich można wymienić wiele popularnych, takich jak mięta, pokrzywa, nagietek, mniszek lekarski i wiele innych. Jednak inne zyskały szersze uznanie dość niedawno i do nich zaliczyć można właśnie zioło czystek.
Wybór i zakup herbaty z czystka
Ziele czystka należy zakupić cięte, a nie mielone, gdyż wtedy widać jego zawartość. Warto w takiej sytuacji zadbać, by nie zawierało nadmiaru gałązek rośliny. Dobrej jakości herbatka z czystka powinna składać się niemal w całości z suszonych listków i kwiecia. Czystek bio jest nieco droższy, jednak w większym stopniu daje gwarancję pochodzenia surowca z upraw kontrolowanych, jak również powinien być lepszej jakości i smaczniejszy.
Trudno jest ocenić skuteczność poszczególnych produktów bez przeprowadzenia na nich szczegółowych badań. Wiele źródeł wskazuje, że większość obserwacji przeprowadzonych było na czytku pochodzącym z wysp greckich. Nie oznacza to jednak, że surowiec pochodzący z innych krajów, np. z Turcji czy Albani, ich nie posiada lub posiada ich mniej. Nie ma jednak zbyt wiele danych na ten temat.
Przy zakupie herbaty z czystka musimy wybrać czy wolimy smak bardziej gorzkawy czy nie. Niektóre produkty zawierają większe ilości łodyżek rośliny, przez co smak napoju może być bardziej intensywny. Wiele osób preferuje czystek pochodzący z Turcji, najlepiej zawierający wyłącznie susz z liści. Najgorszym rozwiązaniem wydaje się wybór herbaty ekspresowej, która w torebkach posiada zmielony surowiec. Z całą pewnością warto wybierać produkty od sprawdzonych producentów, najlepiej uczciwie polecanych przez stałych użytkowników.
Herbata z czystka – Podsumowanie
Regularne stosowanie herbaty z czystka powinno korzystnie wpłynąć na wiele funkcji organizmu. Nie należy jednak spodziewać się szybkich efektów leczniczych, a raczej wspomagających i profilaktycznych. Efektywność działania zależeć będzie od wielu czynników, m.in. typu i jakości czystka. Niemniej jednak, herbata z czystka wykazuje wszechstronne właściwości:
- czystek działa przeciwzapalnie i immunostymulująco, dlatego jest wskazana przy stanach obniżenia odporności i przemęczenia. Herbata z czystka może pomóc uporać się z zapaleniem zatok, katarem i innymi objawami alergii. Świetnie uzupełnia kuracje oparte na antybiotykach, paracetamolu i ibuprofenie,
- działa aseptycznie na błonę śluzową jamy ustnej i gardła, dzięki czemu pomaga szybciej pozbyć się dokuczliwych objawów przeziębienia i grypy,
- czystek działa bakteriobójczo, antywirusowo i przeciwgrzybicznie,
- dzięki bogactwu polifenoli herbata z czystka wzmacnia naczynia krwionośne oraz przeciwdziała rozwojowi miażdżycy, głównie poprzez zahamowanie utleniania się złego cholesterolu LDL,
- wykazuje dobroczynne oddziaływanie na przewód pokarmowy, poprawia pracę żołądka i działa przeciwkwasicowo,
- działa antyproliferacyjnie i cytotoksycznie na komórki prostaty, dzięki czemu herbata z czystka może wspomagać leczenie łagodnego przerostu gruczołu krokowego,
- czystek wpływa regulująco na układ metaboliczny, który często odpowiada za nieprzyjemny zapach potu i tym samym jest naturalnym antyperspirantem,
- wykazuje działanie antyoksydacyjne, zatem poleca się ją w profilaktyce antynowotworowej. Herbata z czystka działa na ludzki organizm odmładzająco, przeciwzapalnie i rewitalizująco.
