Amarantus – Najważniejsze korzyści zdrowotne

Chociaż wiele odmian szarłatu jest uważane za chwast, istnieje kilka odmian, które są uprawiane jako warzywa liściaste i ziarna zbóż. Roślina ta jest także ceniona za otrzymywane z nich olejki eteryczne. Amarantus wykorzystywany jest od tysięcy lat, w szczególności przez rdzenne kultury Ameryki Środkowej i Meksyku. Poznajmy niezwykłe właściwości zdrowotne tej niezwykłej rośliny.

Amarantus – Podstawowa charakterystyka

Zarówno liście, jak i nasiona amarantusa, są niezwykle cenne z punktu widzenia ochrony ludzkiego zdrowia, niezależnie od tego, czy będziemy go spożywać jako warzywo, ziarna zbóż czy mąkę. Korzeń tej rośliny traktowany jest jak zdrowe warzywo, które posiada bogatą zawartość minerałów i doskonałych składników odżywczych.

Ze względu na wszechstronność oddziaływania i wysokie stężenie antyoksydantów oraz fitosteroli, amarantus jest jednym z najbardziej wartościowych dla zdrowia pokarmów. Najważniejsze z unikalnych właściwości zdrowotnych amarantusa to przede wszystkim zdolność do stymulowania wzrostu i naprawy komórek, skuteczne i szybkie łagodzenie wszelkich stanów zapalnych, zapobieganie niektórym poważnym i przewlekłym chorobom, zwiększenie wytrzymałości układu kostnego, regulacja ciśnienia krwi, wzmocnienie naturalnego systemu odpornościowego organizmu, a także zmniejsza widoczności żylaków, utrzymanie zdrowych włosów, a nawet pomoc w utrzymaniu prawidłowej wagi ciała. Dzięki swojemu potencjałowi zdrowotnemu wpisuje się do listy najlepszych składników diety.

Odżywcze właściwości amarantusa

Amarantus jest z pewnością jednym z najbardziej bogatych w dobrej jakości białko roślin, będące niezbędnym dla wzrostu i tworzenia nowych komórek składnikiem odżywczym. Zawiera bardzo cenne dla organizmu aminokwasy siarkowe – cystynę, metioninę i cysteinę, dzięki czemu stanowi atrakcyjny surowiec do uprawy, zapewniający bezpośrednie potrzeby energetyczne organizmu.

Za bardzo cenne należy uznać, amarantus nie zawiera glutenu, dlatego często poleca się go osobom uczulonym na ten składnik oraz ciepiącym na celiakię. Jest również bogaty w błonnik, dlatego sprawdza się we wszelkiego rodzaju dietach odchudzających.

Indianie od stuleci uznają ziarno amarantusa za niezwykle ważny dar natury, który zapewniał więcej siły, kondycji, zdrowia i lepszego samopoczucia. Współcześnie możemy również wzmocnić swój organizm tym wspaniałym zbożem.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze właściwości odżywcze ziaren szarłatu.

Wartość energetyczna amarantusa: 371 kcal / 100 g

Amarantus – Właściwości zdrowotne

Amarantus to starożytne ziarno, które może być cenione ze względu na wiele właściwości zdrowotnych. Poniżej prezentujemy te najbardziej znane i udokumentowane naukowo.

1. Wykazuje doskonałe działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne

Większość ludzi zwraca przede wszystkim uwagę na wysoką zawartość białka w ziarnach amarantusa. Nowe badanie ujawniają jednak, że szarłat posiada również w swoim składzie pewien peptyd, zidentyfikowany także w soi, który może skutecznie zmniejszać stany zapalne w organizmie. Pozwala on również uniemożliwić niszczące działanie wolnych rodników, powodujących mutację zdrowych komórek w komórki nowotworowe. Odkrycie tej bardzo cennej właściwości amarantusa to jedno z najbardziej ekscytujących osiągnięć ostatnich badań w tym zakresie. Należy zatem uznać, że amarantus może przyczyniać się do łagodzenia objawów wielu chorób, szczególnie takich jak zapalenie stawów, dna moczanowa czy innych ognisk zapalnych.

2. Zapewnia prawidłowy rozwój układu kostnego

Liście amarantusa zawierają szeroką gamę składników mineralnych, włącznie z wysokim stężeniem wapnia. Istnieje bardzo niewiele warzyw liściastych, które zawierają wyższe poziomy tego minerału. Dzięki temu amarantus jest wyjątkową rośliną, zwiększającą wytrzymałość kości i skutecznie zapobiegającą osteoporozie. Wapń jest również podstawowym minerałem, zapobiegającym demineralizacji kości, co jest szczególnie istotne w przypadku rehabilitacji powypadkowej. Dieta bogata w wapń jest także zalecana w przypadku dorastających dzieci oraz kobiet w okresie menopauzy.

3. Reguluje pracę układu krążenia

Zawarty w amarantusie błonnik pokarmowy przyczynia się do utrzymania właściwej równowagi poziomu cholesterolu w organizmie, również poprzez eliminację z układu krążenia tzw. “złego cholesterolu”. Podobny efekt zapewniają zawarte w nim fitosterole. Ponadto, w ziarnach amarantusa można znaleźć ogromną ilość witaminy K, która jest uznawana jako niezastąpiony składnik diety dla zachowania zdrowego serca. Z kolei znaczna zawartość potasu w pozwala na obniżenie ciśnienia krwi, przez rozszerzanie naczyń krwionośnych i zmniejszanie naprężenia układu sercowo-naczyniowyego. Te pozytywne efekty pozwalają znacznie obniżyć ryzyko rozwoju miażdżycy.

4. Pomaga zapobiegać wadom wrodzonym dzieci

Praktycznie wszyscy młodzi rodzice wiedzą, że kwas foliowy jest witaminą absolutnie niezbędną dla kobiet w ciąży. Wszyscy lekarze podkreślają, że niedobór folianów może doprowadzić do wad wrodzonych u noworodków, dlatego ważna jest zarówno dieta bogata w witaminy z grupy B, jak i dodatkowa suplementacja. Niewątpliwie warto więc w przypadku ciąży dodać ziaren amarantusa do swojej codziennej diety.

5. Umożliwia wzmocnienie układu żylnego

Trudno się nie zgodzić ze stwierdzeniem, że żylaki są brzydkie i często bardzo kłopotliwe. Wiele osób boryka się z nimi na różne sposoby, a najczęściej kończy się bolesnymi zabiegami chirurgicznymi. Amarantus zawiera liczne flawonoidy oraz rutynę, które są bezpośrednio kojarzone z eliminowaniem żylaków, głównie poprzez wpływanie na wzmocnienie ścian naczyń włosowatych. Zapewnia również wysokie stężenie witaminy C, integralnego składnika w produkcji kolagenu, który wspomaga naprawę i wzmocnienie ścian naczyń krwionośnych. Tym samym, amarantus stanowi jeden ze składników diety, który zapobiega powstawaniu żylaków, a także wielu innych problemów, takich jak zakrzepice czy zatory żylne.

6. Zapewnia właściwe odżywienie i utrzymanie wagi ciała

Jedną z szeregu korzyści, jakie daje jedzenie amarantusa, to wysoka zawartość błonnika, zapewniającego odpowiedni przebieg procesu trawienia pokarmu i łatwiejszą absorpcję minerałów z pokarmu. Warto również pamiętać, że amarantus jest również bezglutenowym składnikiem odżywczym, stanowiącym realną alternatywę żywieniową dla milionów ludzi cierpiących na nietolerancję glutenu.

Zawarty w ziarnach szarłatu błonnik pozwala również hamuje apetyt, dlatego może być stosowany podczas diety odchudzającej i wpływać na utrzymanie prawidłowej wagi ciała. Jako dodatek do codziennych potraw obniża prawdopodobieństwo podjadania między posiłkami. Z tego względu stosowanie amarantusa na odchudzanie to właściwy wybór, dający szansę na łatwiejsze osiągnięcie własnych celów.

7. Zapewnia naturalną ochronę zdrowia oczu

Znaczny poziom zawartych w amarantusie karotenoidów oraz witaminy A, zwłaszcza w jego liściach, stanowi doskonałe wsparcie odżywcze, niezbędne dla zachowania zdrowych oczu. Obecność  antyoksydantów pomaga m.in. zapobiegać zwyrodnieniu plamki żółtej i zatrzymać rozwój zaćmy. Poprzez obniżenie stresu oksydacyjnego w układzie wzrokowym, amarantus może pomóc znacznie dłużej utrzymać dobry wzrok i zakres widzenia.

8. Umożliwia naturalną pielęgnację włosów i skóry
   

Nie wszyscy wiedzą, że amarantus zawiera cenny aminokwas o nazwie lizyna, którego organizm nie może produkować samodzielnie. Zwiększa on m.in. wydajność absorpcji wapnia i pomaga powstrzymać wypadanie włosów, wzmacniając cebulki i zapobiegając łysieniu typu męskiego. Niektóre źródła podają, że sok z liści szarłatu zaleca się stosować bezpośrednio na włosy po umyciu, aby jeszcze bardziej je wzmocnić i zapobiegać ich wypadaniu.

Olej z nasion amarantusa bywa stosowany w kremach pielęgnacyjnych, o właściwościach profilaktycznych i leczniczych. Pozwala opóźniać zewnętrzne efekty starzenia, a także łagodzi objawy alergii, zapobiega nadmiernej suchości skóry, a także występowaniu łojotoku i łuszczeniu.

Produkty z amarantusa

Amarantus w sprzedaży występuje w dość różnorodnej postaci, m.in. jako mąka, ziarno, płatki, nasiona, tłuczony na zimno olej lub jako amarantus ekspandowany. W różnych formach sprawdza się doskonale zarówno jako podstawa, jak i cennych dodatek odżywczy przygotowywanych dań.

Amarantus popping

Amarantus ekspandowany, czyli amarantus popping, podobny jest do ryżu dmuchanego. Posiada delikatny smak i świetnie komponuje się jako dodatek do rozmaitych deserów, musli oraz jogurtów i owoców. Często poleca się go jako zdrową przekąskę, podawaną ze słodkim miodem. Amarantus ekspandowany może świetnie wzbogacać i uatrakcyjniać wygląd wielu potraw.

Amarantus mąka

Wytwarzana z ziaren amarantusa mąka pod wieloma względami przewyższa inne produkty tego typu. Posiada bardzo wysokie właściwości odżywcze, dlatego stanowić może cenny surowiec do wielu zdrowych potraw. Mąka z amarantusa szczególnie bogata jest cenne aminokwasy oraz błonnik pokarmowy. |Jako dodatek do pieczywa przyspieszać może proces fermentacji, przez co zwiększa jego objętość i lekkość, a także przedłuża jego świeżość.

Amarantus płatki

Olej z amarantusa

Gotowanie ziaren amarantusa

Jak gotować ziarno amarantusa? Nic bardziej prostego. Ziarna tego zboża należy gotować podobnie jak ryż i kaszę, najlepiej na wolnym ogniu i pod przykryciem.

Do pół szklanki ziaren dolewamy jedną szklankę wody i dla smaku niewielką ilość soli. Całość doprowadzamy do wrzenia, a następnie zmniejszamy temperaturę i gotujemy ok. 12-20 minut. Amarantus jest gotowy gdy wchłonie wodę i stanie się miękki. Można go dodawać bezpośrednio do zupy, podobnie jak kaszę przy krupniku. Należy jednak pamiętać, że znacznie zwiększy on swoją objętość i zagęści całą potrawę.

Jak jeść amarantus?

Coraz większa ilość przepisów poleca zastosowanie amarantusa do przygotowywania naleśników czy placków, a także w domowych wypiekach ciast, sałatek, a nawet potraw mięsnych. Mąkę z amarantusa najczęściej poleca się mieszać z innymi, lżejszymi odmianami mąki, w celu ułatwienia procesu obróbki i uzyskania bardziej dogodnej konsystencji wypieku.

Ziarna amarantusa nie jeszcze zbyt popularne, ale można z nich przyrządzić wiele interesujących potraw.

• sałatki – doskonale sprawdza się w kompozycji z rybą oraz warzywami,
• zupy – komponuje się dobrze z większością tradycyjnych domowych potraw,
• kotlety i kulki mięsne – świetnie pasuje do różnego typu mięs i warzyw,
• desery – może być stosowany jako zamiennik kaszy manny,
• domowe wypieki – można go zastosować przy pieczeniu ciast i ciasteczek,
• faszerowane warzywa – świetnie sprawdza się przy tworzeniu farszu.

Jaka jest cena amarantusa?

Cena produktów z amarantusa zależna jest od wielu czynników. Ziarno sprzedawane na wagę w supermarketach można kupić już w cenie kilku zło za kilogram. Paczkowany i firmowy amarantus bio kosztuje w granicach 12-40 zł za kilogram, w zależności od sklepu i producenta. Natomiast kupując amarantus ekspandowany należy liczyć się z wydatkiem ok. 5 zł za 100 g. Coraz bardziej doceniane na polskim rynku płatki amarantusowe kosztują najczęściej w przedziale 25-40 zł za kilogram. Z kolei wykorzystywany do celów spożywczych i kosmetycznych olej z amarantusa kosztuje ok. 40-70 zł za 100 ml. Najlepszym wyborem jest produkt tłoczony na zimno i nieoczyszczony, gdyż posiada najwięcej wartości odżywczych.

Przepisy na amarantus

Przepisy kulinarne z wykorzystaniem ziaren amarantu obejmują wiele rozmaitych dań, począwszy od prostych przekąsek, po wykwintne sałatki, a nawet wegańskie kotlety. Zboże to doskonale komponuje się z wieloma smakami i może być również stosowane do przygotowywania zdrowych deserów. W daniach głównych w znacznym stopniu może zastępować mięso, a w deserach podnosić ich właściwości zdrowotne. Przykładem mogą być bardzo zdrowe ciasteczka z amarantusem dla dzieci. Przepisy na amarantus to prawdziwe morze możliwości, dające szerokie pole do popisu nawet najbardziej wymagającym.

Na co warto uważać?

Podobnie jak w przypadku innych zielonych warzyw liściastych, liście amarantusa zawierają umiarkowany poziom szczawianów. Z tego powodu, jeśli cierpisz na kamicę nerkową lub żółciową, amarant może zaostrzyć powodowane przez nie dolegliwości.

Alergia powodowana zastosowaniem amarantusa jest dość rzadka, ale może czasem wystąpić, zazwyczaj w łagodnej postaci. W takim przypadku niepokojące efekty pojawiają się w ciągu kilku minut, ale nie są zbyt silne. W przypadku samodzielnie stwierdzonej alergii warto skonsultować się z lekarzem.

Źródła

1. Kelly G.S.: Squalene and its potential clinical uses. Altern. Med. Rev. 1999; 4 (1): 29–36.

2. Ratusz K., Wirkowska M.: Charakterystyka nasion i lipidów amarantusa. Oilseed Crops. 2006; XXVII (2): 243–250.

3. Szwejkowska B., Bielski S.: Wartość prozdrowotna nasion szarłatu (Amaranthus cruentus L.). Postępy fitoterapii 2012; 4: 240–243.

4. https://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-869-amaranth.aspx?activeingredientid=869&activeingredientname=amaranth