Witamina A – Właściwości, niedobór, występowanie

0
2557
witamina A
Chroniczny niedobór witaminy A w organizmie może być bardzo niebezpieczny dla zdrowia

Witamina A to zbiorcza nazwa chemicznych związków organicznych z grupy retinoidów, wśród których za najważniejszy uznaje się retinol. Stanowi ona w niezbędny dla zachowania pełni zdrowia rozpuszczalny w tłuszczach składnik pokarmowy. Dowiedz się koniecznie najważniejszych informacji na jej temat, by unikać wielu poważnych dolegliwości zdrowotnych i pielęgnacyjnych.

Spoglądasz rano w lustro i widzisz w nim osobę dość rześką i świeżą, a po południu wyraźnie zmęczoną, osłabioną, a nawet wyczerpaną? Odnosisz często wrażenie, jakby twój wygląd sugerował wiek o pięć lat starszy, niż jest w rzeczywistości? Czy zwłaszcza o zmroku i w nocy Twój wzrok odmawia ci posłuszeństwa? Dość łatwo zapadasz na infekcje błon śluzowych, np. gardła, nosa, oskrzeli, pęcherza czy pochwy? Jeśli tak, to z dużym prawdopodobieństwem masz problem z niewłaściwym poziomem witaminy A w organizmie.

Jeśli cierpisz na niedobór tej niezbędnej dla życia substancji odżywczej, możesz mieć wiele różnych problemów zdrowotnych i pielęgnacyjnych. Witamina A jest bowiem niezwykle ważnym składnikiem odżywczym, który m.in. wzmacnia układ immunologiczny, a tym samym pozwala zwalczać wirusy, bakterie i inne czynniki chorobotwórcze, zapewnia komórkom zdrowie i witalność, wpływa na ostrość widzenia, a także wygładza i uelastycznia skórę. Poznajmy zatem bliżej najważniejsze informacje na jej temat.

Witamina A cennym źródłem zdrowia i urody

Chociaż obecnie wiemy już dość dobrze, jak ważna dla naszego zdrowia i urody jest witamina A, to stosunkowo niedawno rozpoznano jej wpływ na nasz prawidłowy wzrost i rozwój, zdolność reprodukcji czy utrzymanie właściwej odporności organizmu. Już w 1816 roku fizjolog François Magendie zaczął przeprowadzać eksperymenty na psach i zauważył, że pozbawienie ich niezbędnych składników odżywczych doprowadza do wyższej śmiertelności i owrzodzeń rogówki. Kilka dekad później, w latach 80. XIX wieku, naukowcy zaczęli zdawać sobie sprawę z tego, że istnieją w żywności bardzo ważne i nieodkryte dotąd składniki odżywcze, m.in. w żółtku kurzym i mleku, które mogą być odpowiedzialne za wiele właściwości zdrowotnych.

W 1913 r. naukowcy odkryli, że masło i żółtka jaj, o których wiemy dzisiaj, że są bogate w witaminę A, były zdolne do podtrzymywania życia i wspierania przetrwania  eksperymentów na zwierzętach w większym stopniu niż inne rodzaje tłuszczu, takie jak oliwa z oliwek i smalec. W 1932 r. szwajcarski chemik Paul Karrer jako pierwszy opisał strukturę witaminy A i ostatecznie została ona wyizolowana zaledwie kilka lat później. Od tego czasu wiele badań nadal odkrywa coraz więcej tajemnic na temat złożonego związku między witaminą A, a jej rolą w zakresie utrzymania zdrowia, odporności, wzrostu i rozwoju.

Już od 1947 witaminę A można wytwarzać syntetycznie, jednak dzięki doskonałym przyrządom analitycznym dopiero współcześnie naukowcy poznają prawdziwe tajemnice tej niewiarygodnie wszechstronnej substancji. Uznaje się, że pierwotnie witamina A stanowiła wynalazek roślin, który był odpowiedzią na trwający miliardy lat proces ewolucji, podczas którego należało znaleźć antidotum na agresywne substancje, jak wolne rodniki, grzyby, pasożyty, bakterie czy wirusy.

Formy witaminy A

Witamina A jest rozpuszczalnym w tłuszczach związkiem, który działa w organizmie jako silny przeciwutleniacz. Odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu dobrego wzroku, funkcji neurologicznych, zdrowia skóry i innych organów. Podobnie jak wszystkie przeciwutleniacze, jest także zaangażowana w redukcję stanów zapalnych poprzez zwalczanie uszkodzeń spowodowanych przez wolne rodniki.

Witamina A występuje w dwóch podstawowych postaciach, tj. aktywnej witaminy A, zwanej także retinolem, oraz beta-karotenu. Retinol pochodzi z produktów pochodzenia zwierzęcego i jest rodzajem “wstępnie uformowanej” witaminy, która może być bezpośrednio przyswajana przez organizm.

Natomiast druga forma witaminy A ma postać karotenoidów prowitaminowych i pozyskuje się go z kolorowych owoców i warzyw. Występujący w produktach pochodzenia roślinnego beta-karoten i inne rodzaje karotenoidów po dostarczeniu do organizmu muszą zostać przekształcone w retinol, czyli aktywną formę witaminy A. Tylko taka forma związku może być w pełni wykorzystana przez nasz organizm.

Jeszcze inną formą witaminy A, spotykaną najczęściej w postaci rozmaitych preparatów, jest palmitynian retinolu, który bardzo często wykorzystuje się w kosmetyce. Pro-retinol może się przekształcać w podstawową formę witaminy A pod wpływem działania enzymów skóry. Jego działanie jest bardzo łagodne i często poleca się jego stosowanie nawet na skórę bardzo wrażliwą.

Jak witamina A dostaje się do krwi? Karoteny to barwniki zawierające tłuszcz, a ok. 60 z nich, w tym beta-karoten, uważa się za prowitaminy, które są zdolne do przemiany w witaminę A. W zależności od rodzaju zmiennej struktury chemicznej w pełni wartościowy związek nazywa się retinolem, retinalem lub retinoidem. Witamina A występuje w niektórych produktach zwierzęcych, takich jak pełnotłuste mleko, masło, ser, jaja, wątróbka oraz rybi tran. Spożywanie tego typu produktów odzwierzęcych pozwala wykorzystać przekształcone już karoteny, które bardzo szybko przedostają się do krwi i do komórek. Z kolei pozyskiwanie karotenów z pożywania roślinnego wymaga od naszego organizmu przekształcenia tych związków w pełnowartościową witaminę.

Witamina A – Właściwości zdrowotne i pielęgnacyjne

Różne formy witaminy A posiadają ogromny potencjał w zakresie ochrony zdrowia i urody. Poniżej przedstawiamy ich najważniejszy zakres działania i możliwe efekty, jakie można osiągać dzięki stosowaniu odpowiedniej diety i suplementacji.

  1. Witamina A dla ochrony zdrowia oczu

Jedną z najbardziej znanych korzyści zdrowotnych działania witaminy A jest jej zdolność do poprawy widzenia i utrzymania zdrowia oczu. Stanowi ona bowiem kluczowy składnik światłoczułego barwnika rodopsyny, która aktywuje się, gdy światło wpadnie do siatkówki oka. Pozwala ona wysyłać sygnał do mózgu, który z kolei umożliwia widzenie. Dostarczany wraz z roślinną dietą beta-karoten odgrywa bardzo istotną rolę w zapobieganiu degeneracji plamki żółtej, jednej z głównych przyczyn ślepoty związanej z zaawansowanym wiekiem.

Badanie opublikowane w Archives Of Ophthalmology wykazało, że osoby z grupy wysokiego ryzyka chorób oczu, które codziennie przyjmowały multiwitaminę z zawartością witaminy A, witaminy C, witaminy E, cynku i miedzi, miały o 25 % mniejsze ryzyko wystąpienia zaawansowanego zwyrodnienia plamki żółtej przez okres sześciu lat.

  1. Witamina A wspiera działanie systemu immunologicznego

Witamina A odgrywa również bardzo ważną rolę w utrzymywaniu silnego układu immunologicznego, dlatego może być szczególnie korzystna w zapobieganiu rozmaitym chorobom i infekcjom. Według niektórych źródeł, niedobór tej substancji aktywnej może osłabiać naszą odporność, a nawet istotnie zmienić funkcję komórek odpornościowych. Uważa się także, że niedobór witaminy A blokuje proces regeneracji błon śluzowych, co powoduje zwiększoną podatność na różnego rodzaju infekcje.

Witamina A uważana jest za doskonałego sprzymierzeńca dla zachowania zdrowia błon śluzowych, które cechuje je niezwykła wrażliwość. Dzięki niej możliwe jest stymulowanie ważnego procesu produkcji śluzu, który który jest niezwykle ważny dla utrzymania właściwych funkcji. W przypadku braku odpowiedniej ilości witaminy A masowo wymierają komórki odpowiedzialne za jego produkcję i tworzą się zrogowacenia w takich miejscach jak płuca, żołądek, jelita, a także w okolicy pęcherza lub pochwy, i wielu miejscach na skórze. W efekcie tego mogą występować zakłócenia w procesie trawienia, bóle żołądka,  osłabienie pracy pęcherza, jak również zaburzenia w wydalaniu moczu, czy stany zapalne błony śluzowej pochwy. Pojawiać się także mogą liczne problemy dermatologiczne, takie jak trądzik. Wiele również wskazuje, że niedobory retinoidów sprzyjają również rozwojowi nowotworów, co potwierdzają niektóre badania naukowe.

Wiadomo także, że karoteny pozwalają wzmacniać system immunologi­czny, zwiększając moc działania interferonów, które hamują szkodliwe działanie wirusów. Przede wszystkim jednak pozwalają lepiej chronić przed wolnymi rod­nikami dość wrażliwą grasicę, która ma kluczowe znaczenie dla naszego systemu immunologicznego. Odpowiednia koncentracja witaminy A we krwi może bowiem powodować rozrost tego ważnego dla zdrowia gruczołu, jednocześnie zwiększając ilość białych ciałek krwi, znanych jako leukocyty.

  1. Stosowanie witaminy A może pomóc zapobiegać kamieniom moczowym

Jeśli kiedykolwiek doświadczyłeś kamieni moczowych, prawdopodobnie zbyt dobrze wiesz, jak bolesna jest to przypadłość. Kamienie moczowe na ogół tworzą się w nerkach, a następnie powoli rosną i rozwijają się w moczowodach lub pęcherzu. Jest to niezwykle przykra i bolesna przypadłość, która może powodować takie objawy jak częste oddawanie moczu, bóle brzucha, dyskomfort i krwiomocz. Pozostawione bez leczenia mogą również powodować groźne infekcje i powikłania, a nawet w niektórych przypadkach mogą wymagać interwencji chirurgicznej.

Niektóre badania pokazują, że regularnie stosowana witamina A może pomóc w zapobieganiu kamieniom moczowym. Jedno z nich wskazuje na zależność pomiędzy poziomem tego związku w  organizmie, a formowaniem się kamieni moczowych u dzieci. Stwierdzono także, że osoby z niskim poziomem witaminy A mają wyższe poziomy kryształów szczawianu wapnia w moczu, co wskazuje na większe ryzyko rozwoju niezwykle bolesnych dolegliwości.

  1. Witamina A dla zdrowia skóry

Często polecana przez dermatologów do zwalczania trądziku i zmarszczek, witamina A jest szczególnie ceniona ze względu na jej silne właściwości wzmacniające skórę. Jedno z badań przeprowadzonych przez Departament Dermatologii Uniwersytetu Medycznego w Michigan wykazało, że miejscowe stosowanie retinolu na skórę pozwala znacznie zmniejszyć drobne zmarszczki, a także zwiększyć zdolność skóry do regeneracji.

Ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne, witamina A może być również przydatna w leczeniu wielu problemów skórnych. Liczne badania potwierdzają, że retinoidy mogą mieć skuteczne zastosowanie terapeutyczne w przypadku typowych chorób skóry, takich jak łuszczyca, wyprysk i trądzik.

Odpowiednia ilość witaminy A w codziennej diecie ma kluczowe znaczenie dla skutecznej regeneracji i odbudowy tkanek.  W najbardziej widoczny sposób wpływa na zdrowy i naturalny wygląd skóry, jednak ma ona znaczenie także dla organów wewnętrznych. za tym, że jest ona niezbędna do dobrego zdrowia skóry, a niektóre dowody sugerują nawet, że ta witamina może również pomóc w gojeniu ran.

  1. Witamina A dla zdrowia kości

Większość z nas doskonale zdaje sobie sprawę ze związku pomiędzy zachowaniem zdrowia układu kostnego, a składnikami odżywczymi, takimi jak wapń i witamina D. Ale czy wiesz, że witamina A jest również kluczowym związkiem aktywnym, niezbędnym dla prawidłowego wzrostu kości?

Właściwa równowaga ilości witaminy w organizmie A jest kluczowa, ponieważ zarówno jej nadmiar, jak i niedobór mogą wiązać się z pogorszeniem zdrowia kości. Jedno z badań przeprowadzonych w Instytucie Gerontologii i Geriatrii na Uniwersytecie w Perugii we Włoszech wykazało nawet, że poziomy retinolu w osoczu były istotnie niższe u starszych kobiet z osteoporozą w porównaniu z grupą kontrolną. Wyniki wykazały również, że niski poziom retinolu był związany ze zmniejszoną gęstością mineralną kości udowej. Wynika z tego, że wybiórcze stosowanie suplementów nie będzie przynosić właściwych efektów, a kluczem do zachowania odpowiedniej kondycji układu kostnego jest właściwe zrównoważenie różnych składników odżywczych. Oczywiście, dla zdrowia kości niezbędne są również pewne obciążenia fizyczne, bez których nie utrzymają one swoich podstawowych właściwości.

  1. Retinoidy mogą wpływać na zmniejszenie poziomu cholesterolu

Nasz organizm potrzebuje prawidłowego poziomu cholesterolu, ponieważ bierze on udział w syntezie hormonów i stanowi podstawę błon komórkowych. Zbyt dużo cholesterolu może jednak gromadzić się w naczyniach krwionośnych, powodując ich stwardnienie i zwężenie, zwiększając ryzyko chorób serca i wielu poważnych powikłań. Z tego względu niezwykle ważne jest dbanie o właściwy poziom tego rodzaju substancji w organizmie, szczególnie w średnim i podeszłym wieku.

Chociaż badania na ludziach są ograniczone, niektóre z nich wykazują, że wystarczająca ilość witaminy A w diecie może naturalnie obniżyć poziom cholesterolu. Jeden z eksperymentów wykazał, że suplementacja szczurów beta-karotenem przez sześć tygodni była w stanie znacząco obniżyć poziomy całkowitego cholesterolu we krwi. Oczywiście nie należy przeceniać roli tego związku w codziennej profilaktyce, ponieważ stanowi on jedynie tyko jeden z wielu elementów właściwej diety i suplementacji prewencyjnej.

  1. Witamina A może wspomagać ochronę antynowotworową

Rosnąca liczbą badań na całym świecie regularnie wykazuje silny związek między tym, co jesz i ryzykiem zachorowania na raka. Nie powinno więc dziwić, że zwiększenie spożycia witaminy A może pomóc w ochronie przed rozwojem tej niezwykle groźnej choroby autoimmunologicznej. Zgodnie z recenzją opublikowaną w BioMed Research International, retinoidy w warunkach in vitro mogą blokować wzrost komórek skóry, pęcherza, piersi, prostaty oraz płuc. Często wskazuje się, że wysokie dawki kwasu retinowego mogą być toksyczne dla komórek, więc najlepiej jest włączyć je do swojej codziennej diety, aby skuteczniej zapobiegać rozwojowi raka.

  1. Witamina A łagodzi stany zapalne

Związki retinolu działają w organizmie jako silne przeciwutleniacze, które pomagają zmniejszyć nagromadzenie szkodliwych wolnych rodników i zapobiegają uszkodzeniom oksydacyjnym komórek, a tym samym blokują rozwój stanów zapalnych. Przeciwzapalne działanie witaminy A może zapewniać daleko idące skutki w wielu aspektach zdrowia, ponieważ stany zapalne leżą u podstaw wielu poważnych i przewlekłych chorób, takich jak nowotwory, choroby serca i cukrzyca. Zmniejszenie stanu zapalnego może być również skorelowane z niższym ryzykiem chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera i Parkinsona. Wpływa także pozytywnie na takie dolegliwości jak reumatoidalne zapalenie stawów i choroba Leśniowskiego-Crohna.

  1. Retinoidy mają wpływ na płodność i zdrowy rozwój

Witamina A ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego wzrostu i rozwoju na wszystkich etapach życia, ale jest również uważana za jedną z najlepszych witamin dla kobiet chcących zajść w ciążę. Niedobór tego kluczowego związku może być związany z obniżoną odpornością, wyższą zachorowalnością i śmiertelnością, a nawet większym ryzykiem przeniesienia HIV-1 z ciężarnej matki na dziecko.

Amerykańskie Stowarzyszenie Pediatryczne wymienia witaminę A jako jeden z najważniejszych składników aktywnych w czasie ciąży, zwłaszcza w odniesieniu do czynności płuc i dojrzewania. Beta-karoten jest również uważany za krytyczny składnik odżywczy w zakresie zapobiegania zaburzeniom rozwojowym u kobiet w ciąży lub matek karmiących piersią.

Witamina A – Źródła w żywności

Zwiększanie spożycia witaminy A ze źródeł naturalnych to najlepszy sposób na czerpanie korzyści z tego ważnego składnika diety. Oto niektóre z najlepszych źródeł na ten wyjątkowy związek, pozwalających utrzymać jego spożycie na właściwym poziomie i w pełni zaspakajać potrzeby organizmu:

Zawartość równoważników retinolu w 100g w poszczególnych produktach:

  • Poniżej 15 µg – wołowina, filetowane mięso drobiowe, chude ryby morskie, chudy ser twarogowy, jogurt naturalny, kefir,
  • 15 – 150 µg – cielęcina, drób, większość tłustych ryb morskich i śródlądowych, jogurt owocowy, pełne mleko krowie i kozie, serki twarogowe homogenizowane, ser twarogowy półtłusty i tłusty, makaron dwujajeczny,
  • 150 – 1500 µg – sery topione i dojrzewające, jaja, margaryny, masło, tuńczyk, węgorz, szpinak, suszone morele, brokuły,
  • Powyżej 1500 µg – wątróbka kurczaka, wątroba wieprzowa i wołowa, dynia piżmowa, słodkie ziemniaki, jarmuż, marchew.

witamina A

Niektóre inne bogate źródła witaminy A to: olej z wątroby dorsza, zielony groszek, czerwona papryka, mango, pomidory, kantalupa, papaja, płatki owsiane i bazylia.

W celu zwiększenia przyswajalności witamin warzywa o twardych włóknach, jak na przykład marchew, przed spożyciem powinny być dokładnie rozdrobnione, wyciśnięte lub przetarte na papkę. Dzięki temu można znacznie łatwiej uwolnić z niej cenną witaminę A. Duże znaczenie ma także obecność tłuszczu w pokarmie. Warto jednak pamiętać, że obficie występujące w olejach roślinnych wielokrotnie nienasycone kwasy tłusz­czowe w znacznym stopniu niszczą karoteny, o ile dany posiłek nie zawiera właściwej ilości przeciwutleniaczy. Oprócz witaminy A do najważniejszych z nich zaliczyć możemy witamina C i E oraz pierwiastek śladowy selen.

Dawkowanie witaminy A

Według zaleceń dzienne spożycie retinolu dla poszczególnych grup wynosi:

  • dorosłe kobiety – 700 µg,
  • dorośli mężczyźni – 900 µg,
  • dzieci w wieku do 3 roku życia – 400 µg,
  • dzieci w wieku od 4 do 6 lat – 450 µg,
  • dzieci w wieku od 7 do 9 lat – 500 µg,
  • dzieci w wieku od 10 do 12 lat – 600 µg,
  • dziewczęta w wieku od 13 do 18 lat – 700 µg,
  • chłopcy w wieku od 13 do 18 lat – 600 – 900 µg,
  • kobiety w ciąży przed ukończeniem 19 lat – 750 µg,
  • kobiety w ciąży po ukończeniu 19 lat – 770 µg,
  • kobiety karmiące przed ukończeniem 19 lat – 1200 µg,
  • kobiety karmiące po ukończeniu 19 lat – 1300 µg.

Niektóre okoliczności mogą znacznie ograniczać przyswajanie witaminy A lub też zwiększać na nią zapotrzebowanie organizmu w procesie przemia­ny materii. Zaliczyć należy do nich przede wszystkim nadmierne spożywa­nie alkoholu i leków, duży wysiłek fizyczny, na przykład podczas uprawiania sportu, zimno, stres, dolegliwości żołądkowo-jelitowe oraz problemy związane z funkcjonowaniem wątroby. W takich sytuacjach należy zwiększyć spożycie produktów bogatych w witaminę A.

Witamina A – Niedobór i jego objawy

Witamina A ma zasadnicze znaczenie dla prawidłowego widzenia, wzrostu kości, zdrowej skóry i ochrony błon śluzowych dróg pokarmowych, oddechowych i dróg moczowych przed zakażeniem. Na niedobór tej grupy związków są narażeni głównie ludzie zmagający się z długotrwałym upośledzeniem wchłaniania tłuszczu z pożywienia. W znacznej mierze dotyczy to osób z zespołem nieszczelnego jelita, celiakią, zaburzeniami autoimmunologicznymi, chorobą zapalną jelit, zaburzeniami trzustki lub uzależnieniem od alkoholu.

witamina A u małych dzieciNiedobór witaminy A stanowi istotny i powszechny problem w wielu krajach, szczególnie w Afryce i Azji Południowo-Wschodniej. Bardzo często dotyka małe dzieci i kobiet w ciąży, zwłaszcza w biednych krajach, gdzie dieta jest nieodpowiednio zbilansowana i uboga w wartości odżywcze.

Brak odpowiedniej ilości witaminy A w pożywieniu stanowić może szczególnie poważny problem dla dzieci, ponieważ powoduje poważne upośledzenie wzroku, a nawet ślepotę, a także znacznie zwiększa ryzyko poważnych chorób, takich jak biegunka zakaźna i odra. Ogranicza również możliwość odpowiedniego wzrostu i rozwoju.

Do najczęstszych objawów niedoboru witaminy A należą przede wszystkim:

  • suchość spojówek i rogówek,
  • nocna ślepota,
  • nagromadzenie keratyny w spojówce – plamy Bitota,
  • suche usta,
  • gruba lub łuszcząca się skóra,
  • upośledzona odporność,
  • rozwój trądziku,
  • złe samopoczucie,
  • zahamowanie wzrostu u dzieci.

Skutki niedoboru witaminy A u dzieci

Jedną z poważniejszych przyczyn niewłaściwego wzrostu dzieci może być niedobór witaminy A w codziennej diecie. Dość dużych dawek tego związku potrzebne jest podczas przemiany materii komórek chrzą­stkowych, a głównie w okolicach stawów kości długich bierze swój początek rozwój kości rąk i nóg. Do prawidłowego rozwoju niezbędne jest zachowanie właściwego cyklu obumierania i tworzenia się nowych komórek chrząstkowych, które zawierają niezwykle ważne enzymy. Te z kolei regulowane są właśnie witaminą A. Jej niedobór powoduje utratę kontroli nad procesem redukcji chrząstek, a tym samym dziecko może przestać rosnąć.

Prawdopodobnie z powyższych powodów pierwsze mleko matki po porodzie, czyli tzw. siara, wykazuje niezwykle wysoką koncentrację karotenów, które objawia się silnie żółtawym zabarwieniem. Naukowcy odkryli również, że witamina A współdziała wraz z hormonem wzrostu w zakresie fizycznego rozwoju organizmu, a obie te substancje korzystają ze wspólnych recep­torów komórkowych. Należy zatem pamiętać, by dzieci odżywiały się pokarmem bogatym w retinoidy, które wpływają na prawidłowy rozwój kości i zębów. Związki te uodparniają ponadto dziąsła na infekcje i rozwój stanów zapalnych, a także umożliwiają rozwój prawidłowego zgryzu.

Witamina A – Nadmiar i jego objawy

Zawsze warto pamiętać, że w nadmiernych ilościach witamina A może być dla nas toksyczna.  Z tego powodu w przypadku potrzeby suplementacji zawsze warto stosować się do wskazówek lekarzy i farmaceutów. Do najczęstszych objawów przedawkowania należy przede wszystkim zaliczyć:

  • nadmierna drażliwość,
  • zaburzenia trawienia,
  • zmiana zabarwienia i świąd skóry,
  • problemy z pracą wątroby i śledziony,
  • światłowstręt i bóle głowy,
  • drgawki,
  • nudności i wymioty,
  • zajady,
  • niedokrwistość,
  • obrzęki i bóle stawów,
  • nadmierne wypadanie włosów,
  • widoczna łamliwość paznokci.

Dodatkowe wskazówki i zalecane środki ostrożności

Wysokie dawki witaminy A mogą wyrządzić więcej szkody niż pożytku. Spożywanie zbyt dużej ilości suplementów, także w połączeniu z innymi antyoksydantami, wiązane jest z możliwością powstawania wad wrodzonych, niższą gęstością kości i problemami z wątrobą. Toksyczność witaminy A może również powodować objawy, takie jak żółtaczka, nudności, utrata apetytu, drażliwość, wymioty, a nawet utrata włosów.

Jeśli zdecydujesz się na suplementację witaminą A, najpierw w pierwszej kolejności skonsultuj się z lekarzem. Dobrym wyborem jest stosowanie względnie niskich dawek, i jeśli to możliwe, korzystanie z suplementów podczas posiłków z zawartością tłuszczów. Również osoby, które regularnie piją znaczne ilości alkoholu, palą papierosy lub chorują na nerki czy wątrobę, również nie powinny przyjmować suplementów witaminy A bez konsultacji z lekarzem. Należy pamiętać, że witamina A może również wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, np. z niektórymi pigułkami antykoncepcyjnymi, środkami na rozrzedzenie krwi i niektórymi terapiami przeciwnowotworowymi.

Witamina A jest rozpuszczalną w tłuszczach witaminą i dlatego powinna być zawsze spożywana razem z kwasami tłuszczowymi, aby uzyskać optymalną przyswajalność. Również wymagane jest wystarczające spożycie aminokwasów w celu wytwarzania odpowiednich białek wiążących, których niewystarczająca ilość może prowadzić do zaburzeń jej funkcji i efektu niedoboru.

Badania wykazały, że wchłanianie, metabolizm, wydzielanie w wątrobie, transport i wykorzystanie przez tkanki suplementowanej witaminy A może częściowo zależeć od odpowiedniego poziomu cynku w diecie.

Aby zapobiec problemom z przedawkowaniem witaminy A i efektowi hiperwitaminozy zawsze warto wybierać dobrze zbilansowaną dietą, bogatą w pokarmy o dużej zawartości cennych składników odżywczych.

Witamina A w kosmetyce

Ze względu na swoje wyjątkowe właściwości witamina A jest często stosowanym składnikiem rozmaitych kremów i innych kosmetyków pielęgnacyjnych, szczególnie tych przeznaczonych dla osób dojrzałych. Pozwala ona skutecznie przyspieszać regenerację naskórka, wzmacniać jego naturalną ochronę i zmniejszać widoczne efekty starzenia. Przede wszystkim zmniejsza zakres utraty nawilżenia i aktywuje wytwarzanie elastyny i kolagenu, które są niezwykle ważnymi składnikami budulcowymi skóry. Regularne stosowanie produktów pielęgnacyjnych z zawartością retinolu może pomóc pozbyć się drobnych zmarszczek oraz przebarwień skóry. Bardzo dobrze wpływa również na jej ujędrnienie i uelastycznienie. Pomaga także zwalczać niektóre dolegliwości dermatologiczne, takie jak trądzik. Przyśpiesza również regenerację skóry po oparzeniach słonecznych i wspomaga jej ochronę przed promieniowaniem UV.

Podsumowanie

  • Witamina A jest rozpuszczalną w tłuszczach substancją i naturalnie działającym przeciwutleniaczem, który jest bardzo ważny dla zachowania pełni zdrowia.
  • Występuje w wielu źródłach żywności, zarówno jako retinol, jak i karotenoidy prowitaminy A. Karotenoidy muszą zostać przekształcone w retinol, zanim będą mogły być w pełni wykorzystane przez organizm.
  • Retinol przynosi korzyści dla zdrowia skóry, wspiera odporność, poprawia wzrok, obniża poziom cholesterolu i utrzymuje zdrowe kości. Jest także niezbędny do naprawy i regeneracji tkanek, a także może pomóc w zapobieganiu rozwojowi nowotworów i kamieni moczowych.
  • Aby zaspokoić zapotrzebowanie organizmu na ten związek lepiej jest korzystać z bogatej w nią żywności, niż stosować suplementację.
  • Stosując zrównoważoną i pełnowartościową dietę można z łatwością skorzystać z wielu korzyści, jakie ta ważna dla zdrowia i samopoczucia witamina może nam zaoferować.

 

Źródła:

  1. https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminA-Consumer/#h2
  2. http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Maximum_Residue_Limits_-_Report/2009/11/WC500015412.pdf
  3. https://books.google.pl/books?id=gGb7vm2SapcC&lpg=PA52&pg=PA51&redir_esc=y&hl=pl#v=onepage&q&f=false
  4. Witaminy, praca zbiorowa pod red. prof. Jana Gawęckiego, Biblioteczka Olimpiady Wiedzy o Żywieniu, Zeszyt 5, Katedra Higieny Żywienia Człowieka, Poznań 2000
Poprzedni artykułDezodorant z kwiatów czarnego bzu i cytryny
Następny artykułZielony koktajl ze szpinaku i banana
Przede wszystkim jestem pasjonatką i propagatorką wiedzy na temat zdrowego stylu życia. Od wielu lat interesuję się działaniem rozmaitych składników aktywnych, witamin i minerałów, a zwłaszcza ich wpływem na ludzki organizm. Swoją wiedzą farmaceutyczną i doświadczeniem najczęściej dzielę się w formie artykułów prasowych i opracowań, które mam nadzieję pomagają czytelnikom w utrzymaniu pełni zdrowia, kondycji i dobrego samopoczucia. Swoje artykuły kieruję przede wszystkim do czytelników, którzy szukają jasnych i czytelnych informacji, pozbawionych niestrawnego medycznego żargonu. Prywatnie jestem miłośniczką sportu i aktywnej rekreacji. Uwielbiam kontakt z przyrodą i kocham wszystko, co naturalne.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wstaw swój comentarz!
Wpisz tutaj swoje imię

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.